3019. Dat de woorden ‘Abraham zei tot zijn knecht, de oudste van zijn huis’ de ordening en de invloeiing van de Heer betekenen in Zijn natuurlijke, hetgeen ‘de knecht, de oudste van het huis’ is, blijkt uit de betekenis van ‘zeggen’ hier, te weten bevelen, aangezien het tot een knecht is gericht; en aangezien er gehandeld wordt over de rangschikking van de dingen die in de natuurlijke mens zijn door het Goddelijke, betekent ‘zeggen’ ordenen en invloeien, want al wat gedaan wordt in de natuurlijke of uiterlijke mens, wordt geordend door de redelijke of innerlijke mens en vindt plaats door invloeiing. Dat ‘de knecht, de oudste van het huis’ het natuurlijke of de natuurlijke mens is, kan blijken uit de betekenis van de knecht, namelijk dat wat lager is en het hogere dient, of wat hetzelfde is, wat meer uiterlijk is en dient wat innerlijker is, zie de nrs. 2541, 2567. Alle dingen die tot de natuurlijke mens behoren, zoals wetenschappelijke dingen van elke soort, zijn niets anders dan dienstbare dingen, want zij zijn dienstbaar aan het redelijke, opdat dit evenwichtig kan denken en juist willen. Dat ‘de oudste van het huis’ de natuurlijk mens is, kan blijken uit wat hierna volgt.

9922. In het midden van die rondom; dat dit betekent uit het innerlijke van de wetenschappelijke dingen van het goede van alle zijden, staat vast uit de betekenis van in het midden, namelijk het innerlijke, nrs. 1074, 2940, 2973, 5897; dus is in het midden, wanneer er wordt gehandeld over het horen en de doorvatting van de leer en van de eredienst, welke met de schelletjes worden aangeduid, uit het innerlijke.

Uit de betekenis van de granaatappelen, waartussen zij in het midden waren, namelijk de wetenschappelijke dingen van het goede, nr. 9918.

Uit de betekenis van rondom, dus van alle zijden, zoals eerder in nr. 9920.

Dat de schelletjes in het midden van de granaatappelen waren aangebracht, had als oorzaak, dat de wetenschappelijke dingen, die met de granaatappelen worden aangeduid, de opnemende dingen zijn en als het ware de vaten van het ware en het goede, nrs. 1469, 1496, 3068, 5373, 5489, 7770; en de leer en de eredienst, welke met schelletjes worden aangeduid, zullen zijn vanuit het goede en het ware, die van binnen in de wetenschappen zoals in hun vaten zijn; indien zij niet daaruit zijn, maar alleen vanuit de wetenschappen, dan hebben zij niets van leven.

Er wordt gezegd dat de leer en de eredienst vanuit het goede en het ware zullen zijn, die van binnen in de wetenschappelijke dingen zijn, maar niet uit die wetenschappen zonder het goede en het ware.

Maar omdat weinigen kunnen vatten hoe het daarmee is gesteld, zal het daarom, voor zoveel als het mogelijk is, begrijpelijk worden ontvouwd.

Wetenschappelijke dingen worden alle dingen van het uiterlijk of natuurlijk geheugen genoemd; er bestaat immers een uiterlijk geheugen, dus dat van de dingen in de natuurlijke wereld en er bestaat een innerlijk geheugen, namelijk dat van de dingen in de geestelijke wereld; zie de nrs. 2469-2494, 2831, 5212, 9394, 9723, 9841.

De dingen die aan het innerlijk geheugen zijn ingeschreven, worden niet-wetenschappelijke zaken genoemd, omdat die de dingen van het leven van de mens zijn, maar zij worden genoemd de waarheden die van het geloof en de goedheden die van de liefde zijn.

In de mens is immers het uiterlijke, dat de uiterlijke mens wordt genoemd en het innerlijke dat de innerlijke mens wordt genoemd.

Het innerlijke zal in het uiterlijke zijn, zoals de ziel in haar lichaam; zo zullen dus de dingen die in de innerlijke mens zijn, in de uiterlijke mens zijn, zo is immers de ziel of het leven daarin.

Daarom, indien niet de innerlijke dingen of de dingen die van de innerlijke mens zijn, in de uiterlijke mens zijn, de ziel daarin niet is, dus niet het leven.

Omdat het goede van de liefde en van het geloof het innerlijke is, volgt daaruit dat in de uiterlijke dingen dat goede zal zijn, dus in de wetenschappelijke dingen; want de wetenschappen zijn, zoals eerder is gezegd, de opnemende vaten van de innerlijke dingen, dus zal uit de dingen die de ontvangers of de vaten zijn, de leer en de eredienst zijn, die niet zijn in lege vaten of zonder deze zijn.

Hieruit blijkt hoe het moet worden verstaan dat alle dingen van de leer en van de eredienst zullen zijn vanuit de innerlijke dingen van de wetenschappen van het goede, welke daarmee worden aangeduid, dat de schelletjes van goud zouden zijn in het midden van de granaatappelen.

Verder moet men weten dat er wetenschappelijke dingen van het goede en wetenschappelijke dingen van het ware bestaan en dat de waarheden daarom opnieuw de opnemende vaten van het goede zijn, want de waarheden van het geloof zijn de vaten van het goede van de liefde.

Ter toelichting van deze zaak, zie wat hierover eerder over de wetenschappen zijn gezegd en getoond, namelijk, dat de wetenschappelijke dingen van het geheugen in de natuurlijke mens zijn, nrs. 3293, 3309, 3310, 4967, 5212, 5774, 5874, 5886, 5889, 5934.

Dat door de wetenschappen de innerlijke mens wordt geopend, nrs. 1495, 1548, 1563, 1895, 1940, 3085, 3086, 5276, 5871, 5874, 5901.

Dat de wetenschappen middelen zijn om wijs te worden en eveneens middelen om waanzinnig te worden, nrs. 4156, 4760, 8628, 8629.

Dat de wetenschappen de vaten van het ware zijn en de waarheden de vaten van het goede, nrs. 1469, 1496, 3068, 3079, 3318, 5489, 5881, 6023, 6071, 6077, 6750, 7770, 8005, 9394, 9724.

Dat de wetenschappen de innerlijke mens van dienst zijn, nrs. 1486, 1616, 2576, 3019, 3020, 3665, 5201, 5213, 6052, 6068, 6084, 9394.

Dat de wetenschappen, namelijk de dingen die van het uiterlijk geheugen, wanneer die van het leven worden, verdwijnen uit het uiterlijk geheugen, maar aan het innerlijk geheugen ingeschreven blijven, nrs. 9394, 9723, 9841.

Dat de mens die in de waarheden van het geloof vanuit het goede van de naastenliefde is, kan worden verheven boven de wetenschappelijke dingen, nrs. 6383, 6384.

Dat het wordt genoemd: verheven worden boven de zinlijke dingen, nrs. 5089, 5094, 6183, 6313, 6315, 9730.

Dat de mens met zich meedraagt de wetenschappen of de dingen van het uiterlijke geheugen in het andere leven, wanneer hij sterft, maar dat zij dan rusten en op elke wijze, nrs. 2475-2486, 6931.

3494. Dat de woorden ‘en hij riep Ezau, zijn grootste zoon’ de aandoening van het goede van het natuurlijke of het goede van het leven betekenen, blijkt uit de uitbeelding van Ezau, namelijk het Goddelijk Goede van het natuurlijke, waarover de nrs. 3300, 3302, 3322;

en daar het het goede van het natuurlijke is, dat in de aandoening en in het leven verschijnt, is het dus de aandoening van het goede van het natuurlijke of het goede van het leven dat hier door Ezau wordt uitgebeeld. Het is de aandoening van het goede in het natuurlijke en vandaar het goede van het leven, dat de grootste zoon wordt genoemd; maar het is de aandoening van het ware en vandaar de leer van het ware, die de kleinste zoon wordt genoemd. Dat de aandoening van het goede en vandaar het goede van het leven de grootste zoon, dat wil zeggen, de eerstgeborene is, blijkt duidelijk hieruit, dat kleine kinderen het allereerst in het goede zijn, want zij zijn in de staat van de onschuld en in de staat van de liefde jegens de ouders en de voedster en in de staat van de onderlinge naastenliefde jegens hun kleine makkertjes; zodat voor ieder mens het goede het eerstgeborene is. Dit goede, waarin de mens als klein kind zo werd ingewijd, blijft, want alles wat van kindsbeen af wordt opgezogen, bekleedt zich met het leven; en omdat het blijft, wordt dit het goede van het leven; want wanneer de mens zonder een dergelijke goede was, dat hij van kindsbeen af met zich meedroeg, zou hij geen mens zijn, maar veel wilder dan enig wild dier van het woud. Weliswaar blijkt het niet dat dit goede aanwezig is, omdat al datgene wat in de kinderjaren wordt opgezogen, niet anders dan als iets natuurlijks verschijnt, zoals voldoende kan blijken uit het lopen en uit de overige bewegingen van het lichaam, uit de zeden en fatsoenlijkheden van het burgerlijke leven en verder uit de spraak en uit de verschillende andere dingen. Hieruit kan blijken, dat het goede de grootste zoon, dat wil zeggen de eerstgeborene is en dat vandaar het ware de kleinste zoon of de daarna geborene is; want het ware wordt niet, dan pas in de knapenjaren, de jongelingsjaren en op volwassen leeftijd geleerd. Beide, zowel het goede als het ware, dat zich in de natuurlijke of uiterlijke mens bevindt, is de zoon, namelijk de zoon van de redelijke of innerlijke mens, want alles wat in de natuurlijke of uiterlijke mens bestaat, vloeit in door de redelijke of innerlijke mens en komt daardoor ook tot bestaan en geboorte. Datgene wat niet daardoor bestaat en geboren wordt, is niet levend menselijk; het zou zijn alsof men iets zinnelijks lichamelijks zegt, zonder ziel. Dit is de reden, waarom zowel het goede als het ware ‘zonen’ worden genoemd en wel zonen van het redelijke. Toch is het niet het redelijke wat het natuurlijke voortbrengt en verwekt, maar het is de invloeiing door middel van het redelijke in het natuurlijke en deze invloeiing komt van de Heer; vandaar zijn alle kleine kinderen die geboren worden Zijn zonen en daarna worden zij, wanneer zij wijs worden, voor zoveel zij dan ook tevens kleine kinderen zijn, dat wil zeggen, in de onschuld van de kindsheid, in de liefde van de kindsheid tot de ouder – die dan de Heer is – en in de onderlinge naastenliefde van de kindsheid jegens de kleine makkertjes – die dan de naaste zijn – door de Heer als zonen aangenomen.