Het leven biedt tal van glibberige hellingen en andere uitdagingen om de schuifregelaar aan te passen. Ze vereisen oordeelsvermogen. Sommige - misschien de meeste - hebben spirituele aspecten. Bij elk van die continuïteiten moeten we nagaan waar we willen "leven", en dan proberen ons daaraan te houden.
Om een heel alledaags voorbeeld te nemen: hoe zit het met de mix van lopen en passen in een voetbalteam? Een team kan de bal in elk spel laten lopen, of in elk spel passen -- maar die uitersten werken meestal niet erg goed (tenzij je Tom Brady en de Patriots bent die tegen de Steelers spelen in een wedstrijd die je je pijnlijk moet herinneren...). Daarom gebruiken de meeste ploegen een mix, en passen ze de run/pass slider van week tot week aan om te proberen de zwakke punten van hun tegenstanders uit te buiten.
Ons leven is vol van deze mixen -- hellingen, curven, of continuums van een soort. We moeten er posities langs kiezen, en we hebben veel vrijheid als we dat doen.
Hier is een ander, tamelijk oncontroversieel, voorbeeld: Schuld. Het is makkelijk om aan te tonen dat schuld een redelijk, nuttig iets is. Bijvoorbeeld... Ik heb niet genoeg geld om deze pick-up rechtstreeks te kopen, maar in de komende vijf jaar zal ik genoeg geld verdienen om het geleidelijk te kunnen betalen, en in de tussentijd kan ik het gebruiken, en dat zal me in staat stellen om mijn werk te doen en dat geld te verdienen. Dus, het is redelijk om wat geld te lenen om de truck te kopen.
Maar er ligt hier een potentieel glibberig pad op de loer. Ik zou kunnen denken... nou, er zijn wat opties voor de truck die ik echt graag zou willen hebben. Als ik een beetje meer leen, kan ik ze ook krijgen. Of... wel, we hebben hard gewerkt, en verdienen een leuke vakantie. We kunnen het ons niet echt veroorloven, maar het komt wel goed. Ik zet het op mijn creditcard.
En dan, voor je het weet, is de schuld behoorlijk groot geworden, en begint het je te "bezitten". Het begon niet als een probleem, of een slechte zaak, maar nu wordt het er een.
Je kunt je voorstellen dat je hier een diagram van kunt tekenen. Er is een helling, of curve, of continuüm. Aan de top van de helling, is er de "nooit lenen" positie. Aan de onderkant van de helling, is er de "Ik doe echt domme dingen en ik zit er tot over mijn oren in en alles loopt uit de hand" positie.
De meeste mensen slagen erin om posities op de helling in te nemen, en gaan een beetje op en neer, maar ze blijven niet naar beneden glijden. Ze lenen wat geld, kopen auto's of huizen, en betalen de leningen op tijd af. Maar het IS glibberig, en sommige mensen verliezen hun houvast.
Wat zijn enkele andere "glijder-aanpassingen" waar mensen mee te maken hebben? Wat dacht je van alcohol? Sommige mensen zijn geheelonthouders. Sommigen drinken soms wat alcohol, maar het speelt geen belangrijke rol in hun leven. Sommigen krijgen er greep op en komen in grote problemen.
Drugs zijn vergelijkbaar. Je kunt beginnen met het proberen van een beetje recreatieve marihuana, en misschien is er weinig of geen kwaad gedaan. Of je eindigt dronken, gedemotiveerd, en 10 IQ-punten lager. Of verslaafd aan harder spul en in grote problemen.
In andere gevallen slaag je erin een schuifregelaar aan te passen en het zorgt voor verbeteringen in je leven. Je sport een beetje meer, en je verliest wat gewicht en je bloeddruk daalt tot normaal. Dat is goed. Maar zelfs dat kan tot het uiterste worden doorgevoerd.
Het is enorm gevarieerd. Er zijn schuifbalken die we moeten instellen voor werk, en voor vrije tijd. En voor hobby's. En voor ouderschap. Gezondheid. Schoonheid. Kracht. Leren. Seks. Competitie. Roem. Macht.
Sommige hebben geen "redelijke" toppen; je kunt niet 100% werk of 100% vrije tijd hebben. Sommige continuïteiten hebben steile hellingen, terwijl andere de vorm kunnen hebben van een belcurve of een vallei. Sommige (met de kerndefinitie van een glibberige helling) hebben vanaf het begin een klein kwaad ingebakken, dat wil groeien en consumeren. Sommige beginnen goed, maar kunnen kwaadaardig worden als je ze tot het uiterste drijft. Sommige zijn zeer glibberig.
Het is ingewikkeld. De schuifbalken zijn met elkaar verbonden. Als je je beweging verhoogt, ga je dan je ouderschap verlagen? Of je werk schuif? Je kunt de context of prioriteiten niet negeren.
Dus... hoe moeten we in hemelsnaam te werk gaan als we onze posities op al deze hellingen innemen en vasthouden?
Het is een complex geheel van uitdagingen, en het lijkt een essentieel onderdeel van ons mens-zijn te zijn. Het is geen toeval dat wij ook rationele geesten hebben die met deze complexiteit kunnen omgaan. Wij kunnen nadenken en beslissen waar wij moeten proberen te "zijn" op een piste-per-piste-basis. We kunnen gaandeweg leren, en ons gedrag en onze schuif-posities veranderen. Het vergt enig perspectief, inzicht en discipline, maar we hebben de mogelijkheid om het te doen.
Denk eens aan de evolutionaire aspecten ervan. Over een lange periode van tijd, homo sapiens zijn geëvolueerd. Mensen die bijzonder slecht waren in het omgaan met een aantal van de vele hellingen in het leven zouden de neiging hebben jonger te sterven, of zouden minder aantrekkelijke partners zijn. Dat is een bemoedigende gedachte, op een bepaalde manier. Als je dit leest, ben je het product van vele, vele generaties menselijke ontwikkeling. Je genetische opmaak is al een hele tijd op punt gesteld! Je bent uitgerust om complexiteit aan te kunnen.
Zijn er spirituele aspecten aan dit hele schuifregelaar-aanpassings raadsel? Die moeten er zeker zijn. Hoe kunnen we erachter komen wat ze zijn?
Eén ding weten we, uit de archeologie, en dat is dat de mens al heel lang geleden spiritualiteit leek te ontwikkelen - misschien wel 80.000 jaar geleden of langer. Dat suggereert dat spiritualiteit iets is dat ons helpt; het is een "geschiktheid" voor de taak van het mens zijn. Er valt iets voor te zeggen dat het ons helpt voet bij stuk te houden op glibberige hellingen. Als dat waar is, zou men verwachten ondersteunend bewijs te vinden, en... er is wat. Hier zijn een paar stukken:
- Godsdienst lijkt te correleren met geluk. Zie deze recente Pew Research Center studie.
- 12-stappenprogramma's lijken te werken.
- Er zijn inspirerende gevallen van geloof in verschrikkelijke omstandigheden, die mensen lijken te hebben geholpen. Denk aan Dietrich Bonhoeffer, Alexander Solzjenitsyn, Corrie ten Boom, Viktor Frankl, Louis Zamperini, Nelson Mandela, Helen Keller, en Abraham Lincoln... en vele anderen.
Als we in de Bijbel kijken, hopen we daar ook inzichten te vinden. Het is interessant; een zoektocht naar "glad" levert verschillende bijbelpassages op. In deze eerste is het vrij duidelijk dat gladheid een probleem is dat God gebruikt om te voorkomen dat het kwaad het goede vernietigt.
"Laat hen die mijn ziel zoeken, teleurgesteld en tot schande gebracht worden. Laat hen die mijn ondergang beramen worden teruggedraaid en in verwarring gebracht. Laat hen zijn als kaf voor de wind, Jahweh's engel drijft hen voort. Laat hun weg donker en glibberig zijn, Jahweh's engel hen achtervolgend. Want zonder reden hebben zij hun net voor mij in een kuil verborgen. Zonder oorzaak hebben zij voor mijn ziel een kuil gegraven. (Psalm 35:6)
En hier, als je probeert - echt probeert - goed te zijn, kan God je op de gladde helling houden:
"God is goed voor Israël, voor hen die zuiver van hart zijn. Maar wat mij betreft, mijn voeten waren bijna weg. Mijn stappen waren bijna uitgegleden.... Want mijn ziel was bedroefd. Ik was verbitterd in mijn hart. Ik was zo zinloos en onwetend. Ik was een bruut beest voor jou. Toch ben ik altijd bij je. U hebt mijn rechterhand vastgehouden. U zult mij leiden met uw raad, en mij daarna ontvangen in heerlijkheid." (Psalm 73:1-2, 21-24)
Hier is nog een passage met ongeveer dezelfde strekking:
Want Jahweh zal Zijn volk niet verwerpen, noch zal Hij Zijn erfenis verlaten. Want het oordeel zal terugkeren tot gerechtigheid. Alle oprechten van hart zullen het volgen. Wie zal voor mij opstaan tegen de goddelozen? Wie zal voor mij opstaan tegen de boosdoeners? Als Yahweh mijn hulp niet was geweest, zou mijn ziel spoedig in stilte hebben geleefd. Toen ik zei: "Mijn voet glijdt weg!" Uw liefdevolle goedheid, Yahweh, hield mij overeind. (Psalm 94:14-18)
De Heer wil niet dat we afglijden naar slechte gewoonten of slechte plaatsen. Zijn hand is naar ons uitgestrekt. Dat is echt belangrijk voor ons om te weten, en om te geloven.
Maar voor nuances -- voor een goed oordeel over waar we onze schuif moeten zetten -- hoe moeten we dat ontwikkelen? We krijgen de vrijheid om spirituele beslissingen te nemen, en overal heen te schuiven. Om rampen te helpen voorkomen, is ons ook een rationele geest gegeven die kan denken, observeren, leren, op de rem kan trappen en onze lagere drijfveren kan overrulen. We kunnen - sterker nog, we moeten ons dringend openstellen voor de spirituele waarheid.
Er is meer... meer toe te voegen, maar we plaatsen het nu, en voegen later meer gedachten toe. Wat zegt de Bijbel over het ontwikkelen van een goed oordeel? Welk licht werpen Swedenborgs geschriften op dit onderwerp? Onderzoek is nodig! Als u, waarde lezer, enkele goede passages hebt om aan te halen, stuur ze dan alstublieft op. Gebruik de "Contact Us" link in de footer van deze webpagina. Dank U!
(Referenties: Hemelse Verborgenheden 73-80, 131-136, 205, 585, 2764, 3227, 3963, 10362; Over de Goddelijke Liefde en over de Goddelijke Wijsheid 263; Hemel En Hel 295, 547, 558, 580)
