Hoofdstuk 4.
Tempted by the Devil
1. Toen werd Jezus door de Geest weggeleid naar de woestijn om door de duivel verzocht te worden.
2. En toen Hij veertig dagen en veertig nachten gevast had, kreeg Hij daarna honger.
3. En toen de verleider tot Hem kwam, zei hij: "Indien Gij Gods Zoon zijt, zeg dat deze stenen tot brood worden."
4. Maar Hij antwoordde: "Er staat geschreven: Van brood alleen zal de mens niet leven, maar van elke uitspraak die door de mond van God uitgaat."
5. Dan neemt de duivel Hem mee naar de heilige stad, en zet Hem op een pinakel van de tempel;
6. En zegt tot Hem: "Indien Gij Gods Zoon zijt, werp U neer; want er staat geschreven dat Hij zijn engelen over U zal bevelen, en in [hun] handen zullen zij U opnemen, opdat Gij Uw voet niet tegen een steen stoot."
7. Jezus verklaarde hem: "Nogmaals, er staat geschreven: 'Gij zult de Here, uw God, niet verzoeken.'"
8. Weer neemt de duivel Hem mee naar een buitengewoon hoge berg en toont Hem alle koninkrijken van de wereld en de heerlijkheid daarvan;
9. En zegt tot Hem: "Al deze dingen zal ik U geven, indien Gij, neervallend, Mij zult aanbidden."
10. Dan zegt Jezus tot hem: "Ga weg, Satan, want er staat geschreven: 'Gij zult de Here, uw God, aanbidden en Hem alleen zult gij dienen'".
11. Dan verlaat de duivel Hem, en zie, engelen kwamen en bedienden Hem.
Het woord "bekeren" betekent letterlijk de manier van denken veranderen. 1
Maar er is een verschil tussen het veranderen van onze manier van denken en het veranderen van onze manier van voelen. Inzicht in de waarheid kan een verandering van denken teweegbrengen; maar alleen een leven naar die waarheid kan een verandering van hart teweegbrengen. Daarom is het noodzakelijk en zeer gepast dat de volgende stap in onze geestelijke ontwikkeling een vuurproef is - daadwerkelijke ervaringen in ons leven waarin we de kans krijgen de waarheid op ons leven toe te passen. En dit is precies wat er met Jezus gebeurt als het verhaal verder gaat, want we lezen dat Jezus door de Geest naar de woestijn wordt geleid "om door de duivel verzocht te worden" (4:1).
De verzoekingen van Jezus in de woestijn vormen het basismodel voor hoe wij elke mogelijke verzoeking moeten beantwoorden en overwinnen. De duivel verleidt Jezus eerst op het niveau van zijn natuurlijke, lichamelijke leven - het niveau van de vijf zintuigen. De duivel weet dat Jezus honger heeft na een vastentijd van veertig dagen en zegt: "Als U de Zoon van God bent, beveel dan dat deze stenen brood worden." Hoe hongerig Hij ook is, Jezus doet niet wat de duivel eist. In plaats daarvan antwoordt Hij door de Schrift te citeren: "Er staat geschreven: 'De mens zal niet leven bij brood alleen, maar bij elk woord dat voortkomt uit de mond van God'" (Mattheüs 4:3; zie ook Deuteronomium 8:3).
De tweede verzoeking betreft het geestelijke vlak van onze geest, voorgesteld door een tempel in de Heilige Stad - een plaats van geestelijk onderricht. De duivel zet Jezus nu op de top van de tempel en zegt tegen Hem: "Als U de Zoon van God bent, werp U dan neer. Want er staat geschreven: 'Hij zal zijn engelen de leiding over U geven. En in hun handen zullen zij U dragen, opdat U Uw voet niet tegen een steen stoot.'" (Mattheüs 4:6; zie ook Psalm 91:11, 12).
Opgemerkt zij dat de duivel zelf de Schrift kan citeren - maar voor zijn eigen egoïstische doeleinden. Evenzo kunnen ook wij, naarmate we van het natuurlijke naar het geestelijke niveau van ons leven overgaan, leren de Schrift te citeren. In onze vroege ontwikkeling zijn wij echter soms geneigd de Schrift te gebruiken om onze eigen egoïstische belangen te bevorderen, ons superieur te voelen aan anderen en verliefd te worden op onze eigen intelligentie. 2
We lijken boven anderen te staan, veilig in onze zelfkennis, gezeten op "de top van de tempel in de Heilige Stad."
Eén aspect van deze vorm van zelfkennis is het geloof dat we, zolang we geloof hebben, kunnen doen wat we willen, want we zijn veilig, zeker en "gered". Het gevaar van deze valse overtuiging wordt verbeeld door de duivel die voorstelt dat Jezus zichzelf van de top van de tempel naar beneden gooit. Volgens deze redenering, als God beloofd heeft ons hoe dan ook te beschermen, dan maakt het niet uit wat we doen. Jezus geeft echter niet toe aan deze tweede verleiding. In plaats daarvan citeert Hij opnieuw de Schrift, deze keer door te zeggen: "Er staat opnieuw geschreven: 'Gij zult de Heer, uw God, niet verzoeken'" (Mattheüs 4:7; Deuteronomium 6:16). Het geloof mag niet gescheiden worden van het leven. Louter geloof, los van een leven ernaar, kan ons niet redden.
De eerste verzoeking betreft het fysieke vlak (het niveau van de natuurlijke honger), de tweede verzoeking betreft het mentale vlak, het niveau van het intellectuele geloof. Maar alleen geloven in God zonder te leven volgens Gods orde is geen waar geloof. Mensen onder invloed van een krachtige waan kunnen gaan geloven dat zij vrij zijn van aardse beperkingen. In de ban van hun waanideeën nemen zij dwaze risico's, trotseren zelfs de wetten van de zwaartekracht en storten zich soms in rampspoed en dood.
Maar er zijn minder dramatische, subtielere versies van deze neiging tot geloof alleen. In de overtuiging dat we gered worden door ons geloof, en niet door een leven in overeenstemming met het geloof, kunnen we in de verleiding komen om buiten de orde van Gods geboden te leven; er is een verleiding om te geloven dat, omdat we al gered zijn en onze redding niet kunnen verliezen, onze daden er niet toe doen.
Dit is een verleidelijk idee. Maar het is geen deel van Gods orde. In Deuteronomium, waar staat: "Gij zult de Here, uw God, niet in verzoeking brengen", staat in het volgende vers: "Gij zult de geboden van de Here, zijn getuigenissen en zijn inzettingen, die Hij u geboden heeft, naarstig onderhouden. En gij zult doen wat recht en goed is in de ogen des Heren, opdat het u goed moge gaan" (Deuteronomium 6:17-18). 3
Dwaze risico's nemen in naam van "geloof" is eigenlijk een ontkenning van het geloof - niet een getuigenis van geloof. Echt geloof uit zich in een leven volgens de geboden.
Omdat de duivel Jezus niet kon verleiden op fysiek of intellectueel niveau, gaat hij nu over tot verleiding op het allerhoogste niveau. Dit wordt gesuggereerd doordat de duivel Jezus meeneemt naar een buitengewoon hoge berg. Zoals een tempel in de heilige stad het mentale niveau van ons leven symboliseert, waarbij het gaat om geloof en geloof, zo staat een berg voor een nog hoger niveau - het niveau van onze hoogste en dus diepste liefde voor de Heer. 4
Als Jezus deze liefde verlaat, belooft de duivel hem alle koninkrijken van de wereld en hun glorie te geven. Het enige wat Jezus zal moeten doen is neervallen en de duivel aanbidden.
Dit kan worden beschouwd als een verleidelijk aanbod. Immers, wie zou niet de hele wereld willen bezitten, met al zijn koninkrijken en al zijn glorie? Eer, roem en rijkdom! Macht, prestige en winst! Allemaal erg aantrekkelijk. Maar er zit een addertje onder het gras: om dit alles te verkrijgen, moet men Satan aanbidden in plaats van God.
Jezus laat zich niet misleiden door Satans lege aanbod. Ten eerste, de wereld is niet van Satan, heeft dat nooit gedaan en zal dat ook nooit worden. "De aarde is van de Heer en haar volheid" (Psalm 24:1). Het is dus sowieso niet van Satan om weg te geven! Ten tweede kwam Jezus niet om tiranniek over mensen te heersen, om mensen slaafs Hem te laten dienen, of zelfs om mensen te dwingen Hem lief te hebben. Integendeel, Jezus kwam om mensen te bevrijden van alle vormen van tirannie, vooral de tirannie van de eigenliefde die over anderen wil heersen - om de heerser te zijn over alle koninkrijken van de wereld.
Soms aangeduid als "de liefde voor de heerschappij" of gewoon het verlangen om je eigen zin te krijgen, is deze "liefde voor het heersen" een innerlijke drang die relaties vernietigt en mensen reduceert tot meester of slaaf. Hoewel we het niet altijd herkennen als "de liefde voor het heersen", manifesteert het zich als het verlangen om te controleren wat anderen liefhebben, denken en doen. Of het nu gaat om de relatie tussen een werkgever en een werknemer, een ouder en een kind, een leraar en een leerling, of een man en een vrouw, het begerige verlangen om anderen te beheersen en mensen te laten doen wat wij willen - wanneer het gebaseerd is op eigenliefde in plaats van op wederzijds respect - is altijd destructief. 5
Dit is dus de derde verzoeking waarmee Jezus wordt geconfronteerd. Voor Hem is het de hoogste, moeilijkste verzoeking van allemaal. Vanuit Zijn goddelijke macht had Hij gemakkelijk de wereld kunnen regeren en iedereen kunnen dwingen Hem lief te hebben en Zijn geboden te houden. Maar dit soort uiterlijke dwang staat haaks op Gods liefde. Dit is dan ook de innerlijke reden waarom Jezus ervoor kiest deze derde en meest innerlijke verzoeking te weerstaan. Gods liefde voor ons, zoals geopenbaard in Jezus, is zo groot dat Hij ons zelfs de vrijheid geeft om die liefde af te wijzen als we daarvoor kiezen. Hij zal ons niet dwingen in Hem te geloven of Hem lief te hebben, ook al weet Hij dat daarin ons grootste geluk ligt. Hij zal niet toegeven aan de verleiding om de heerser te zijn van "alle koninkrijken van de wereld", noch verlangt Hij naar "hun glorie".
In plaats daarvan zal Hij voor altijd onze vrijheid bewaren en beschermen om de zegeningen die van Hem uitgaan te verwerpen of te ontvangen. 6
Dit is de reden dat Jezus, opnieuw de Schrift aanhalend, Satans aanbod afwijst en zegt: "Weg met jou, Satan. Want er staat geschreven: 'Gij zult de Heer, uw God, aanbidden en Hem alleen zult gij dienen'" (Mattheüs 4:10; zie ook Deuteronomium 6:13).
In alle gevallen, of het nu gaat om een verzoeking van het lichaam (brood), de geest (tempel) of de geest (berg), is Jezus in staat de duivel te weerstaan door gebruik te maken van de kracht van de heilige Schrift. Terwijl de duivel de Schrift gebruikt om het kwaad te rechtvaardigen, gebruikt Jezus de Schrift om het kwaad te weerstaan. Telkens wanneer Jezus wordt verzocht, antwoordt hij met de woorden "Er staat geschreven." De duivels van de hel kunnen de kracht van de Schrift niet weerstaan. Tijdelijk verslagen geven ze het op en vertrekken, zodat engelen met troost kunnen naderen. Daarom lezen we: "Toen verliet de duivel Hem, en zie, engelen kwamen en bedienden Hem" (4:11). 7
Door het verhaal van Jezus' verzoeking in de woestijn zien we de kracht van de heilige schrift bij het overwinnen van verzoeking. Deze beproeving is een noodzakelijke en essentiële stap in Jezus' geestelijke ontwikkeling. Gedoopt in het water van de waarheid, ondergaat Hij onmiddellijk het vuur van de geestelijke verzoeking. Zo wordt Hij geleidelijk één met de waarheid zelf.
Zoals voor Jezus, zo ook voor ons; verzoeking is een essentiële stap op de weg van onze geestelijke ontwikkeling. Wanneer wij de waarheid van de heilige Schrift aanroepen en gebruiken in de strijd tegen de verzoeking, maken wij ze ons eigen, en worden deze waarheden een deel van wie wij zijn. Door de waarheid uit de letter van het Woord te gebruiken, openen wij de weg voor de engelen om via die waarheden binnen te stromen en ons te dienen: "Toen verliet de duivel Hem, en zie, engelen kwamen en dienden Hem" (4:11).
Het woord brengen aan de heidenen
12. En Jezus, gehoord hebbende, dat Johannes was overgeleverd, vertrok naar Galilea;
13. En Nazareth verlatende, kwam Hij en woonde te Kapernaüm, dat aan de zeekust ligt, in de grenzen van Zebulon en Naftali,
14. Opdat vervuld zou worden wat Jesaja, de profeet, verklaarde, zeggende,
15. "Het land van Zebulon en het land van Nafthali, de weg van de zee, over de Jordaan, Galilea van de heidenen";
16. Het volk dat in duisternis zat, heeft groot licht gezien; en voor hen die in het land en de schaduw van de dood zaten, is het licht opgegaan."
17. Van toen af begon Jezus te prediken en te zeggen: "Bekeert u, want het Koninkrijk der hemelen is nabij."
18. En Jezus, wandelende aan het Meer van Galilea, zag twee broeders, Simon, genaamd Petrus, en Andreas, zijn broeder, die een net in zee wierpen; want zij waren vissers.
19. En Hij zei tot hen: "Kom achter Mij aan, en Ik zal u vissers van mensen maken."
20. En terstond verlieten zij [hun] netten en volgden Hem.
21. En van daar voortgaande zag Hij twee andere broeders, Jacobus [de zoon] van Zebedeüs en Johannes, zijn broeder, in het schip met Zebedeüs, hun vader, hun netten reparerend; en Hij riep hen.
22. En terstond, het schip en hun vader verlatende, volgden zij Hem.
23. En Jezus trok rond in geheel Galilea, onderwijs gevende in hun synagogen, en predikende het Evangelie van het Koninkrijk, en genezende elke kwaal en elke ziekte onder het volk.
24. En het verslag van Hem ging in geheel Syrië; en zij brachten allen tot Hem die ziek waren, met verschillende ziekten en kwellingen die hen overvielen, en de demonen, en de krankzinnigen, en de zieken der verlamming; en Hij genas hen.
25. En vele menigten volgden Hem uit Galilea, en Decapolis, en Jeruzalem, en Judea, en [van] over de Jordaan.
Na zijn verzoekingen is Jezus zich meer bewust van de kracht van de Schrift. Na het succesvol te hebben gebruikt tijdens de drie verzoekingen in de woestijn, beseft Hij dat het het voornaamste middel zal zijn waarmee Hij het menselijk ras zal kunnen redden. Dat is in feite zijn missie - niets minder dan de redding van het menselijk ras. En het is nu des te dringender, omdat Johannes de Doper (die de letterlijke waarheden van het Woord vertegenwoordigt) gevangen is genomen en in de gevangenis is gezet. Daarom besluit Jezus het werk van Johannes de Doper voort te zetten en roept hij, net als Johannes: "Bekeert u, want het Koninkrijk der hemelen is nabij" (4:17).
Jezus' acties zijn nu snel en weloverwogen. Er is geen tijd te verliezen. Hij verzamelt onmiddellijk zijn eerste discipelen en zegt: "Volg Mij en Ik zal u vissers van mensen maken" (4:19). Nadat Hij zijn discipelen heeft verzameld, reist Hij door Galilea, onderwijst, predikt en geneest. "En terwijl Hij reisde, nam Zijn roem toe, en de mensen kwamen om Hem te zien en Hem te horen, en brachten mensen mee die ziek, door demonen bezeten en verlamd waren. En Jezus genas hen allen" (4:24).
Wat gebeurt hier, en hoe houdt dit verband met de goddelijke ordening van deze episoden? We moeten bedenken dat Jezus net gedoopt is en daarna in de woestijn in verzoeking is gebracht. Hij leerde niet alleen de waarheid (gesymboliseerd door het ontvangen van het water van de doop), maar Hij maakte er onmiddellijk gebruik van door drie opeenvolgende verzoekingen te overwinnen. Dit symboliseert de grote kracht die in ons stroomt nadat we de waarheid hebben geleerd en deze hebben gebruikt om in verzoeking te overwinnen. In Jezus' geval gebruikt hij deze kracht om allerlei ziekten te genezen, en wel onmiddellijk. In ons geval is het de kracht om onze naaste lief te hebben als onszelf, om anderen goed te doen en hen te dienen zonder aan zelfzuchtig gewin te denken. Voor zover wij dit doen, alle zelfzuchtige motieven opzij zetten en geloven dat alleen God door ons goed doet, komen wij in een toestand van vrede.
Dit is de vrede, de vreugde en de blijdschap van de geest die altijd voor ons beschikbaar is - en die we het meest merkbaar ervaren na een geestelijke strijd. Het is ook opmerkelijk dat Jezus zijn openbare bediening niet begint na zijn doop. Hij begint zijn bediening veeleer na een reeks slopende verzoekingen. Iets dergelijks kan in elk van onze levens plaatsvinden. Ook wij kunnen een helende aanwezigheid voor anderen worden - niet omdat we de waarheid hebben geleerd (doopsel), maar omdat we die waarheid in ons leven hebben gebracht, haar hebben gebruikt in de strijd tegen verleidingen, en de eer aan God hebben gegeven. Alleen dan ervaren we ware innerlijke vrede. 8
Maar daar eindigt het proces niet. Het is heel natuurlijk om die vrede met anderen te willen delen, en manieren te vinden om dat te doen. In Jezus' geval gaat Hij onmiddellijk naar Galilea om zijn openbare bediening te beginnen. Ook wij zullen manieren vinden om onze ervaring met anderen te delen. Per slot van rekening "hebben wij een groot licht gezien." Hoewel we misschien onze eigen "schaduw van de dood" hebben ervaren, hebben we ook de stille innerlijke vreugde ervaren die komt voor hen die overwinnen in verzoeking.
De ervaring van zo'n innerlijke vrede is te mooi om voor onszelf te houden. Iets diep in ons verlangt ernaar anderen te bereiken, zodat de woorden van de profeet in vervulling gaan: "Het volk dat in de duisternis zat, heeft een groot licht gezien; en voor hen die in de streek en de schaduw van de dood zaten, is licht opgegaan.Mattheüs 4:16; Jesaja 9:2).
Voetnoten:
