263. Maar geheel anders is de staat van het natuurlijk gemoed wanneer het geestelijk gemoed is geopend; dan wordt het natuurlijk gemoed tot volgzaamheid aan het geestelijk gemoed beschikt en ondergeordend. Want het geestelijk gemoed handelt uit het hogere of uit het innerlijke in het natuurlijk gemoed en verwijdert die dingen die daar reageren en het past die dingen aan zich aan die met zich eender handelen. Vandaar wordt achtereenvolgens de bovenmatige reactie weggenomen. Men moet weten dat in de grootste en kleinste dingen van het heelal, zowel in de levende als in de dode, actie en reactie is; daaruit is het evenwicht van alle dingen. Dit wordt weggenomen wanneer de actie de reactie overtreft en omgekeerd. Het eendere is het met het natuurlijk gemoed en met het geestelijk gemoed; wanneer het natuurlijk gemoed vanuit de verkwikkingen van zijn liefde en vanuit de genoeglijke dingen van zijn denken, die in zich boze en valse dingen zijn, handelt, dan verwijdert de reactie van het natuurlijk gemoed die dingen die van het geestelijk gemoed zijn en verspert de deur opdat zij niet binnentreden, en maakt dat de actie plaatsvindt vanuit zulke dingen die met de reactie ervan samenstemmen. Zo vindt de actie en de reactie van het natuurlijk gemoed plaats dat tegenovergesteld is aan de actie en de reactie van het geestelijk gemoed; vandaar geschiedt toesluiting van het geestelijk gemoed zoals de terugkromming van een spiraal. Maar indien het geestelijk gemoed wordt geopend, wordt de actie en de reactie van het natuurlijk gemoed omgekeerd; want het geestelijk gemoed handelt uit het hogere of innerlijke en tegelijk door die dingen die tot volgzaamheid eraan zijn geschikt in het natuurlijk gemoed uit het lagere of uiterlijke en het kromt de spiraal terug waarin de actie en de reactie van het natuurlijk gemoed is. Want dit gemoed is vanuit geboorte in het tegenovergestelde, dus tegen die dingen die van het geestelijk gemoed zijn; dit trekt het door erfelijkheid uit de ouders, zoals bekend is. Zodanig is de verandering van staat die hervorming en wederverwekking worden genoemd. De staat van het natuurlijk gemoed vóór de hervorming kan worden vergeleken met een zich neerwaarts krommende of ombuigende spiraal; maar na de hervorming kan hij worden vergeleken met een zich opwaarts krommende of ombuigende spiraal; en daarom schouwt de mens vóór zijn hervorming neerwaarts tot de hel, maar schouwt hij na zijn hervorming tot de hemel.
