411. (Vers. 16.) "Et dicebant montibus et patris, Cadite super nos. "Quod significet obtectionem a malis et a falsis inde, constat ex significatione "montium", quod sint mala ex amoribus sui et mundi scaturientia (de qua supra, n. 405(g-i)) et ex significatione "petrarum", quod sint falsa ex malo (de qua infra); et ex significatione "cadere super nos", quod sit ab illis obtegi. Etiam haec illustranda sunt ex talibus quae in mundo spirituali existunt quando ultimum judicium est, nam haec dicta Sunt de ultimo judicio, ut patet ex Sequente versu, ubi dicitur, "Quia venit dies magnus irae Ejus, et quis potest stare?" per quem diem intelligitur tempus et status ultimi judicii. Status impiorum tunc est talis ut dejiciant se e montibus et petris, super quibus habitationes suas fecerunt, in inferna profunde secundum atrocitatem malorum et falsorum apud illos; et hoc faciunt ipsi quia non sustinent Divinum Bonum ac Divinum Verum. Aperiuntur tunc caeli superiores, e quibus influit lux caeli, quae est Divinum Verum unitum Divino Bono: ex hac luce constringuntur simulata bona et vera quae apud illos; quibus constrictis aperiuntur mala et falsa eorum; et quia haec et illa non sustinere possunt lucem caeli, anguntur enim et cruciantur ex illa, ideo conjiciunt se a montibus et petris in inferna profunde secundum quale mali et falsi sui, quidam in hiatus et speluncas, quidam in foramina et petras, quae tunc stant coram illis aperta; et postquam illuc se conjecerunt, clauduntur aperturae. Hoc modo fit ejectio malorum spirituum ex montibus et collibus, quos occupaverunt (videatur supra, n. 391(a), 392(a), 394 ¹ ). Quando in speluncis et in petris sunt, tunc cessant angores et cruciatus quos ab influxu lucis caeli sustinuerunt, nam quies illis est in suis malis et inde falsis, quia haec illis jucunda fuerunt; jucunda enim vitae unumquemvis manent post mortem; jucunda vitae sunt jucunda amorum illorum, nam omne jucundum vitae est amoris:

[2] inde constare potest quid significatur per quod "dicant montibus et petris ut cadant super illos "; similiter quid significatur apud Hoscheam,

"Dicent montibus, Operite nos; et collibus, Cadite super nos" (Hoscheam 10:8);

et apud Lucam,

"Tunc incipient dicere montibus, Cadite super nos; et collibus, Occultate nos" (Lucam23:30):

ibi etiam agitur de ultimo judicio. Lux caeli, quae est Divinum Verum unitum Divino Bono, a cujus influxu et praesentia anguntur et cruciantur mali qui se dejiciunt, intelligitur per verba mox sequentia in hoc versu, "Abscondite nos a facie Sedentis super throno et ab ira Agni": "ira Agni" dicitur, quia cruciantur; verum cruciatus eorum non est inde, sed ex malis amorum et ex falsis fidei eorum. Haec quia formarunt omnia interiora mentis eorum, nam cujusvis mens formatur ex amore suo et inde fide usque ut sit instar ejus in forma, et quia interiora mentis illorum qui in malis et inde falsis sunt versa sunt in partem contrariam seu in plagam oppositam bonis et veris Divinis, ideo cum Divinum Verum influit, et conatur retroagere interiora quae mentis eorum, et per id adducere illos in caelum, hoc enim Divinum Verum procedens a Domino ubique facit ubi influit, et illi non volunt recedere a suorum amorum jucundis, inde illis angores et cruciatus, qui cessant cum veniunt in inferna ubi similia jucunda seu similes amores regnant.

[3] Quoniam supra (n. 405) ostensum est quid "montes" et "colles" significant, ideo in nunc sequentibus ostendetur quid "petrae"; quod nempe significent verum ex bono spirituali ac verum et bonum fidei, at in opposito sensu falsum fidei.

Quod "petrae" significent illa, est quoque ex apparentiis in mundo spirituali; apparent enim ibi petrae et rupes, sicut apparent montes et colles, ut supra ostensum est; et super petris ibi habitant qui in veris ex bono spirituali sunt et qui in vero et bono fidei. Sed differunt montes et colles a petris et rupibus ibi in eo, quod montes et colles sint ex humo, petrae autem et rupes ex saxo; humus enim correspondet bono amoris et inde significat illud, saxum autem correspondet vero fidei et inde significat illud. Et quia pleraque in Verbo etiam oppositum sensum habent, ita etiam "petrae", et in eo sensu significant falsum fidei, et hoc quoque ex correspondentia; nam qui in falsis fidei sunt, habitant intra petras in cavernis ibi.

[4] Quod "petra" significet verum ex bono, ac verum fidei, et in supremo sensu Dominum quoad illa, constat ex sequentibus locis:

Apud Danielem,

" ² Videns fuisti usque dum excisus est Lapis, qui non per manus, et percussit statuam super pedes ejus, qui ferrum et argilla...; et Lapis qui percussit statuam, factus est in Petram magnam, et implevit totam terram" (2:34, 35):

haec de statua Nebuchadnezari in somnio visa; quod per "Lapidem", qui "factus in Petram magnam", intelligatur Dominus, ex singulis ibi patet; sed quid praecedentia ibi significant, primum dicetur. Per "caput statuae", quod erat aurum, significatur Antiquissima Ecclesia, quae fuit ecclesia caelestis, seu ecclesia in qua regnabat bonum amoris in Dominum; hoc bonum in Verbo significatur per "aurum" et quoque per" per "pectus "et "brachia", quae erant argentum, significatur Antiqua Ecclesia, quae successit Antiquissimae, quae ecclesia fuit ecclesia spiritualis, seu ecclesia in qua regnabat bonum charitatis erga proximum ac verum ex bono; hoc verum et illud bonum significatur per "argentum" et quoque per "pectus" et "brachia": per "ventrem" et "femora", quae erant aes, significatur Ecclesia quae successit Ecclesiae Antiquae ³ spirituali, et vocari potest spiritualis naturalis; in illa regnabat bonum fidei ac verum ex illo bono; id bonum in Verbo significatur per "aes", et quoque per "ventrem" et "femora" per "crura" autem et "pedes", qui "ex parte erant ferrum ex parte argilla", significatur Ecclesia Israelitica et Judaica, quae erat ecclesia externa in qua non internum; cui ideo non verum et bonum, sed verum falsificatum quod in se est falsum, et bonum adulteratum quod in se est malum; quare de ea in illo capite dicitur,

"Quod vidisti ferrum mixtum cum argilla luti, commiscebunt se per semen hominis, sed non cohaerebunt unum cum altero, quemadmodum ferrum non commiscetur cum argilla" (vers. 43):

"ferrum" significat naturale verum, et "argilla luti" naturale bonum, similiter "pedes" et "crura"; sed ibi "argilla" significat bonum adulteratum, et "ferrum" verum quale est in externo sensu Verbi; "semen" enim "hominis" est Verbum ubi vera et bona, quorum adulterationes et falsificationes describuntur per" ferrum mixtum cum argilla, quae non cohaerent unum cum altero." (Quod quatuor ecclesiae fuerint, una post alteram, videatur in Doctrina Novae Hierosolymae, n. 247, 248.) Per "Lapidem" qui percussit statuam intelligitur Divinum Verum a Domino; quod ille "factus sit in Petram magnam, et impleverit totam terram", significat quod Dominus per Divinum Verum dominaturus sit super caelum et ecclesiam; "terra" ibi est ecclesia et quoque caelum: quare etiam dicitur quod regnum hoc "in aeternum stabit" (vers. 44); per "regnum" etiam significatur ecclesia et caelum, ibi enim est regnum Dei. Quod Divinum Verum per "Lapidem", et Dominus quoad Divinum Verum per "Petram" ibi intelligatur, constat ex significatione "Lapidis"in Verbo ubi de Domino (Ut Genesis 49:24; Psalmuss 118:22, 23; Esaias 28:16; Matthaeus 21:42, 44; Marcus 12:10, 11; Luca 20:17, 18). Sive dicas Dominum sive Divinum Verum, idem est, quoniam omne Divinum Verum est ab Ipso, et inde Ipse in illo: ex eo est quod etiam Dominus dicatur "Verbum", nam Verbum est Divinum Verum.

(Quod "lapis" in supremo sensu significet Dominum quoad Divinum Verum, et inde in sensu inferiori verum ex bono, videatur n. 643, 1298, 3720, 6426, 8600, 10376.)

[5] Quod "Petra" significet Dominum quoad Divinum Verum, constat

Ex petra in Chorebo, ex qua aquae populo Israelitico datae sunt (Exodus 17:5, 6);

et quod mandatum sit

Ut Moses et Aharon loquerentur ad Petram, et sic sanctificarent Jehovam in oculis filiorum Israelis; sed quod Moses baculo percusserit illam duabus vicibus; quare denuntiatum est Mosi et Aharoni, quod non deducerent populum in terram Canaanem (Numeri 20:8-13):

quod "Petra illa" significaverit Dominum, notum est in ecclesia; sed non notum est quod ideo significaverit, quia "petra" in Verbo significat Divinum Verum procedens a Domino; quare etiam mandatum est Mosi et Aharoni ut loquerentur ad illam, et sic sanctificarent Jehovam in oculis filiorum Israelis: per "aquas" etiam quae effluxerunt significatur Divinum Verum, et per "potare populum ex illis" significatur spiritualiter nutrire, quod fit instruendo et docendo.

(Quod "aquae" significent vera, videatur supra, n. 71; et quod "bibere" et "potari" significet instrui et doceri, in Arcanis Caelestibus, n. 3069, 3772, 4017, 4018, 8562, 9412.) Simile itaque significatur per "petram" apud Esaiam,

"Non sitient, in Vastitatibus ducet eos, aquas e petra effluere faciet illis, dum findit petram, ut effluant aquae" (48:21):

apud Davidem,

"Diffidit petras in deserto, et bibere fecit abyssos magnas, et eduxit fluenta e petra:... et recordati sunt quod Deus Petra eorum, et Deus excelsus Redemptor eorum" (Psalmuss 78:15, 16, 20, 35):

apud eundem,

"Aperuit petram ut effluerent aquae; iverunt in siccitatibus, fluvius" (Psalmuss 105:41):

apud eundem,

"A coram Domino parturis, terra, a coram Deo Jacobi, qui convertit petram in stagnum aquarum, silicem in fontem aquarum" (Ps. 114 [7,] 8):

quod "petra" in his locis significet Dominum quoad Divinum Verum, seu quod idem, Divinum Verum a Domino, patet a supradictis; tum etiam ex eo, quod in binis illis locis apud Davidem, agatur de redemptione et regeneratione hominum ecclesiae, quod fit per Divinum Verum a Domino; de redemptione per haec, "Recordati sunt quod, Deus Petra eorum et Deus excelsus Redemptor eorum; de regeneratione per haec, "A coram Domino parturis, terra"; per "parturire", cum dicitur de ecclesia, significatur reformari et regenerari.

[6] Apud Esaiam,

"Attendite ad Me sectantes justitiam, quaerentes Jehovam; respicite ad Petram ex qua excisi estis, et ad effossionem foveae ex qua effossi estis" (51:1):

per "Petram" intelligitur Dominus quoad Divinum Verum, et per "foveam" significatur Verbum, ut quoque alibi; "excidi ex Petra" et "effodi ex fovea", significat regenerari ex Divinis veris et Divinis bonis, ita per vera ex bono a Domino; nam "lapides qui exciduntur e Petra" significant vera ex Domino, et "humus qui effoditur ex fovea" significat bonum a Domino; quare dicitur "effossio foveae."

[7] Apud Mosen,

"Date magnitudinem Deo nostro; Petra, cujus perfectum est opus, et omnes Ejus viae judicium. ...Equitare fecit eum super excelsis terrae, et cibat proventu agrorum, sugere facit eum mel e rupe, et oleum ex saxo petrae. ...Petram quae genuit te oblivioni dedisti, et oblitus es Dei Formatoris tui:... nonne quia Petra eorum vendidit eos, et Jehovah occlusit eos? non enim sicut Petra nostra petra eorum, neque hostes nostri judices" (Deutr. 32 [3,] 4, 13, 18, 30, 31 ⁴ ):

haec dicta sunt de Ecclesia Antiqua, quae fuit ecclesia quae in veris ex bono; quare describuntur vera ex bono per varia quae correspondent, ut per quod "equitare fecerit eum super excelsis terrae", "cibaverit proventu agrorum", "sugere fecerit mel e rupe et oleum e saxo petrae": intelligentia spiritualium istius ecclesiae significatur per quod "equitare eum fecerit super excelsis terrae"; "equitare" significat intelligere, "excelsa terrae" sunt spiritualia ecclesiae: nutritio spiritualis inde significatur per (quod) "cibavit eum proventu agrorum; "cibare" est nutrire, et "proventus agrorum" sunt omnia ecclesiae: quod eis bonum naturale et bonum spirituale per Divinum Verum a Domino, significatur per "quod sugere fecit eum mel e rupe, et oleum e saxo petrae"; "mel" est bonum naturale, "oleum" est bonum spirituale, "rupes" est Divinum Verum a Domino externum quod pro naturali homine, et "saxum petrae" est Divinum Verum a Domino internum quod pro spirituali homine: postea ibi agitur de Ecclesia Judaica, quae non in aliquo Divino Vero erat, de qua dicitur, "Petram, quae genuit te, oblivioni dedisti, et oblitus es Dei Formatoris", per quae significatur quod Dominum et inde Divinum Verum, per quod reformatur ecclesia, rejecerint; "Petra" est Dominus quoad Divinum Verum, et reformatio per id ab Ipso significatur per "qui genuit te" et per "Deum Formatorem": quod prorsus deprivati vero et bono essent, significatur per quod "Petra eorum vendidit eos, et Jehovah occlusit eos"; "Petra" dicitur ex vero et "Jehovah" ex bono, "vendere" et "occludere" est deprivari: quod falsum illis ex malo fuerit, significatur per "non sicut Petra nostra petra eorum, neque hostes nostri judices"; "petra eorum" est falsum, "hostes nostri" sunt mala, "non judices" significat non vera et bona. Ex his constare potest quod "Petra" significet Dominum quoad Divinum Verum, et in opposito sensu falsum.

[8] In Libro Secundo Samuelis,

"Spiritus Jehovae locutus est in me, et sermo Ejus super lingua mea; dixit Deus Israelis, (mihi) locuta est Petra Israelis, dominans in hominem justum, dominans timor Dei" (23:2, 3):

hic manifeste "Petra" pro Domino, nam per "Deum Israelis" in Verbo intelligitur Dominus; quare dicitur "Spiritus Jehovae locutus est in me, et sermo Ejus super lingua mea"; tum, "Dixit Deus Israelis, mihi locuta est Petra Israelis": "Spiritus Jehovae" et "sermo Ejus" significat Divinum Verum, et Dominus vocatur "Deus Israelis" ex cultu, et "Petra Israelis" ex Divino Vero ex quo cultus quia est Dominus qui intelligitur, ideo dicitur quod "Petra Israelis" locuta sit: dominium Ipsius super illos qui in bono sunt et qui in vero significatur per "dominans super hominem justum, dominans super eum cui timor Dei"; "justum" dicitur de bono, ac "timor Dei" de vero; agitur enim in eo psalmo Davidis de Domino: ex quo etiam patet quod Dominus intelligatur per "Deum Israelis" et per "Petram Israelis."

[9] Apud Davidem,

"Utinam populus meus obediat Mihi, Israel in viis meis ambulaverit; ⁵ cibarem eos adipe tritici, et e Petra melle saturarem eos" (Psalmuss 81:14, 17 [B.A. 13, 16]);

per "Petram" etiam hic intelligitur Dominus quoad Divinum Verum (videatur supra, n. 374(c), ubi explicata sunt).

Apud eundem,

"Quis Deus praeter Jehovam, aut quae Petra nisi Deus ⁶ noster?... Vivus Jehovah, et benedicta Petra mea, et exaltabitur Deus salutis meae" (Psalmuss 18:3, 32, 47 [B.A. 2, 31, 46); 2 Samuelis 22:2, 3, [32,] 47);

quod dicatur, "Quis Deus praeter Jehovam, et quae Petra nisi Deus ⁷ noster?" est quia ubi de Divino Bono agitur Dominus dicatur "Jehovah", et ubi de Divino Vero "Deus", et quoque "Petra", ut hic; pariter postea, "Vivus Jehovah et benedicta Petra mea": "exaltabitur Deus salutis meae" significat quod colendus per vera ex bono, unde salus; "exaltari", cum de Deo, dicitur de cultu ex bono per vera.

[10] Apud eundem,

"Sint in beneplacitum sermones oris mei, et meditatio cordis mei coram Te; Jehovah Petra mea, et Redemptor mi" (Psalmuss 19:15 [B.A. 14]):

per "Jehovam Petram" significatur simile quod per "Jehovam Deum", nempe Dominus quoad Divinum Bonum et Divinum Verum, et "Redemptor" ex regeneratione quae fit per Divinum Verum; "sermones oris" significant intellectum veri, ac "meditatio cordis" perceptionem boni.

Apud eundem,

"Dico Deo Petrae meae, Quare oblitus es mei?" (Ps. 42:10 ⁸ [B.A. 9]):

per "Deum Petram" intelligitur Dominus quoad Divinum Verum, ibi quoad tutamen.

Apud eundem,

"Ad Te, Jehovah, clamo; Petra mea, ne sileas a me, ne forte sileas a me" (Psalmuss 28:1):

hic quoque "Jehovah" et "Petra" dicitur, quia per "Jehovam" intelligitur Dominus quoad Divinum Bonum, et per "Petram" Dominus quoad Divinum Verum; et quia hoc et illud intelligitur, ideo etiam bis dicitur, "Ne sileas a me, ne forte sileas a me", unum enim se refert ad Divinum Bonum, alterum ad Divinum Verum, nam in Verbo est conjugium caeleste in singulis ejus, quod est conjugium boni et veri.

Apud Habakuk,

"Jehovah ad judicium posuisti eum, et Petra ad corripiendum stabilivisti eum" (1:12);

apud Esaiam,

"Confidite in Jehovam in aeternum, quia in Jah Jehovah Petra aeternitatis" (26:4)

apud eundem,

"Cantus erit vobis sicut noctis sanctificandi festum, et gaudium cordis sicut incedentis cum fistula ad veniendum in montem Jehovae, ad Petram Israelis" (30:29);

apud eundem,

"Num Deus est praeter Me? nec Petra, non novi" (44:8);

apud Davidem,

"Jubilabimus Petrae salutis nostrae, veniemus ante facies Ejus in confessione" (Psalmuss 95:1, 2);

in Libro Primo Samuelis,

"Non Sanctus sicut Jehovah, ... et non Petra sicut Deus noster" (2:2);

apud Davidem,

"Rectus Jehovah Petra" (Psalmuss 92:16 [B.A. 15]);

apud eundem,

"Ille vocabit Me, Pater meus Tu; Deus meus, Petra salutis meae: etiam Ego Primogenitum dabo Eum altum regibus terrae" (Psalmuss 89:27, 28 [B.A. 26, 27]):

[11] in his locis per "Petram" intelligitur Divinum Verum a Domino, et Ipse Dominus; praeter etiam in aliis locis:

Ut apud Evangelistas,

"Omnis qui audit verba mea et facit ea, comparabo eum viro prudenti, qui aedificat domum suam super petra; et descendit imber, et Venerunt flumina, ac flarunt venti, et irruerunt in domum illam, tamen non cecidit, fundata enim erat super petra" (Matthaeus 7:24, 25; Luca 6:48):

per "domum fundatam super petra" intelligitur ecclesia et homo ecclesiae, qui doctrinam et vitam suam fundavit super Divino Vero quod est a Domino, ita super illis quae in Verbo sunt, proinde qui in veris ex bono a Domino est; dicitur qui in veris ex bono, quoniam Divinum Verum non recipitur ab alio quam qui in bono est. In bono esse est in bono vitae, quod est charitas; quare dicitur, "qui audit verba mea et facit illa"; "facere verba" Domini est bonum vitae, verum enim, cum homo facit illud, fit bonum; nam intrat voluntatem et amorem, et quod fit voluntatis et amoris, hoc bonum vocatur. Tentationes, in quibus talis homo ecclesiae non succumbit sed vincit, significantur per "Descendit imber, venerunt flumina, flarunt venti, et irruerunt in domum, et tamen non cecidit, quia fundata erat super petra"; in Verbo enim per "inundationes aquarum" et "imbres" significantur tentationes, et quoque per "procellas venti": comparatio quidem est, sed sciatur quod omnes comparationes in Verbo aeque sint ex, correspondentiis prout res non comparative dictae (videatur supra, n. 69; et in Arcanis Caelestibus, n. 3579, 8989).

Ex his nunc manifeste patet quod per "Petram" in Verbo significetur Dominus quoad Divinum Verum, seu Divinum Verum a Domino.

[12] Exinde constare potest quid significatur per Domini verba ad Petrum, apud Matthaeum,

Jesus dixit ad discipulos, "Vos vero quem Me dicitis esse? Respondit Simon Petrus, Tu es Christus Ille Filius Dei viventis. Respondens Jesus dixit illi, Beatus es, Simon fili Jonae, quia caro et sanguis non revelavit tibi, sed Pater meus qui est in caelis: Ego tibi dico, Tu es Petrus, et super hac Petra aedificabo ecclesiam meam, et portae inferni non praevalebunt illi, et dabo tibi claves regni caelorum, ut quicquid ligaveris in terra erit ligatum in caelis, et quicquid solveris in terra, erit solutum in caelis" (16:15-19):

per "Petrum" hic non intelligitur Petrus, sed intelligitur Divinum Verum a Domino (sicut in supra allatis locis); omnes enim discipuli Domini simul repraesentabant ecclesiam, et unusquisque eorum aliquid ecclesiae; Petrus verum ecclesiae, Jacobus bonum ejus, et Johannes bonum actu seu opera; reliqui discipuli repraesentabant vera et bona quae derivantur ex illis; prorsus sicut duodecim tribus Israelis: quod ita sit, videbitur in sequentibus, ubi de Tribubus et de Discipulis agetur. Inde est, quod illi tres discipuli prae reliquis in Verbo nominentur.

[13] Quod Dominus illa verba ad Petrum dixerit, est quia ille tunc confessus est, dicendo, "Tu es Christus Filius Dei Viventis", quod in sensu spirituali significat quod sit Divinum Verum; "Christus" id significat, et quoque "Filius Dei"; (quod "Christus", videatur in Arcanis Caelestibus, n. 3004, 3005, 3009; quod etiam" Filius Dei", supra, n. 63, 151, 166); ex qua confessione Petrus repraesentabat Divinum Verum a Domino in ecclesia, quapropter etiam vocatur "Petra", ac dicitur "Tu es Petra, super hac Petra aedificabo ecclesiam meam"; per quod ideo significatur, quod super Divino Vero quod a Domino, seu quod idem, super veris ex bono, nam super his aedificatur ecclesia. Ut Petrus id in ecclesia repraesentaret, dictus est "Petra" a Domino, ut patet apud Johannem,

"Inspiciens illum Jesus dixit illi, Tu es Simon Jonae filius; tu vocaberis Kephah, quod si interpreteris, est Petra" (1:43 [B.A. 42]):

kephah significat petram in lingua Syriaca, quare etiam Petrus in illo textu ubivis vocatur "Kephah"; et quoque kephah est petra in lingua Hebraea (Ut patet apud Jeremiam, cap. 4:29; et apud Hiobum, cap. 30:6, ubi "petrae" in plurali dicuntur);

at Petrus non nominatur Petra in lingua Graeca et Latina, quia personae nomen ei indebatur.

[14] Quod Dominus dixerit "Simon Jonae filius", et dein quod vocabitur "Petra", est quia "Simon Jonae filius" significat verum ex bono seu fidem ex charitate; et quia verum ex bono seu fides ex charitate non datur nisi apud illos qui in Divino Vero ex Domino sunt, et nunc Petrus confessus est, ideo vocatur "Petra"; non ipse quoad personam, sed Divinum illud Verum, quod erat confessionis, apud illum a Domino; quod id a Domino, intelligitur per verba Domini, quod "caro et sanguis non revelaverit tibi, sed Pater meus qui est in caelis"; per "Patrem in caelis" intelligitur Divinum in Domino, quoniam Pater erat in Ipso, et Ipse in Patre, atque erant unum (Johannes 14:7-11; 10:30, 38).

Quod "Simeon" significet verum voluntate, videbitur in sequente capite; et quod "columba", quae per "Jonam" significatur, significet bonum spirituale, videatur in Arcanis Caelestibus (n. ⁹ 870, 1826, 1827); inde per "Simon filius Jonae" significatur verum boni seu verum ex bono. Quia inferna nihil valent contra Divinum Verum procedens a Domino, nec contra aliquem hominem in quo Divinum Verum a Domino est, ideo dicit Dominus, quod "portae inferni non praevalebunt illi."

[15] Quod etiam Dominus dixerit, "Dabo tibi claves regni caelorum, et quicquid ligaveris in terra erit ligatum in caelis, et quicquid solveris in terra erit solutum in caelis", significat quod omnia possint qui in veris ex bono a Domino sunt; prorsus secundum haec verba,

"Omnia quaecunque orantes petitis, credite quod accepturi sitis, tum fiet vobis" (Marcus 11:24; Matthaeus 7:8; Luca 11:9);

quae quomodo intelligenda sunt, videatur supra (n. 405(i)), quod nempe si ex fide charitatis petant, quod non a se petant sed a Domino; quicquid enim aliquis petit a Domino et non a semet, accipit. Quod illa verba, nempe "Quicquid ligaveris in terra erit ligatum in caelis, et quicquid solveris in terra erit solutum in caelis", id quod nunc dictum est ¹⁰ significent, patet a Domini verbis ad discipulos, et ad omnes qui in veris ex bono sunt a Domino, apud Matthaeum,

"Amen dico vobis, quaecunque ligaveritis super terra, erunt ligata in caelo, et quaecunque solveritis super terra, erunt soluta in caelis" (18:18):

[16] haec verba ad omnes dicta sunt, ita non ad solum Petrum; quod etiam Dominus in hoc capite mox declarat per haec,

Dico vobis quod si duo ex vobis consenserint in nomine meo super terra de omni re, quamcunque petierint, fiet illis a Patre meo qui in caelis est: ubi enim sunt duo aut tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eorum" ((48) vers. 19, 20):

per "nomen Domini" intelligitur omne per quod colitur; et quia colitur per verum ex bono quod ab Ipso, inde id per "nomen Ipsius" intelligitur; (quod id per "nomen Domini " intelligatur, videatur supra, n. 102, 135): simile itaque significatur per quod "fiet illis omnis res in caelis quam petierint super terra", quod significatur per quod "quicquid ligaveritis et solveritis super terra erit ligatum et solutum in caelis", nam verba priora explicantur per haec a Domino. Qui sensum spiritualem Verbi novit, is quoque scire potest cur dicitur "si duo consenserint", et dein "ubi sunt duo aut tres"; nempe quia "duo" praedicantur de bono, ac "tres" de vero, ita "duo" et "tres" de omnibus qui in veris ex bono sunt. (Quod Divino Vero quod a Domino sit omnis potentia in caelis et in terris, videatur supra, n. 209, 333; et in opere De Caelo et Inferno 230, 231, 539; et in Arcanis Caelestibus, n. 3091, 3563, 6344, ¹¹ 6423, 6948, 8200, 8304, 9643, 10019, 10182.

Quod "duo" dicantur de bono, est quia significant conjunctionem per amorem, n. 1686, 5194, 8423; quod "tres" dicantur de veris, est qua significant omnia vera, in complexu, similiter ac "duodecim", n. 577, 2089, 2129, 2130, 3272, 3858, 3913; quare cum "duo" et "tres" in mundo spirituali dicuntur, non intelliguntur duo et tres, sed omnes qui in veris ex Bono sunt.

Quod "Petrus" significet verum ex bono quod a Domino, videatur in opusculo De Ultimo Judicio 57.)

[17] Hactenus ostensum est quid "petra" significat in hoc sensu; sequitur nunc ut ostendatur quid "petra" significat in opposito sensu. In opposito sensu significat "petra falsum infernale cui confiditur; ut in sequentibus his locis:

Apud Esaiam,

"Excidens in altitudine sepulchrum ¹² suum, incidens in petra habitaculum sibi" (22:16):

agitur in eo capite de "Valle visionis per quam significatur falsum doctrinae confirmatum per sensum litterae Verbi; amor falsi significatur per "sepulchrum in altitudine", ac fides falsi per "habitaculum in petra"; quod ipsi illa sibi faciant, significatur per "excidere et incidere sibi."

[18] Apud eundem,

"In die illo rejicient vir idola argenti sui et idola auri sui quae faciunt vobis manus vestrae...; tunc cadet Aschur gladio non viri, et gladius non hominis comedet eum...: etiam petra ejus prae formidine transibit, et consternabuntur a vexillo principes ejus " (31:7-9):

agitur ibi de judicio super illos qui ex propria intelligentia in Divinis credunt se sapere, qui sunt qui in amore sui et mundi sunt, et eruditionis famam propter se ambiunt; hi quia non vera possunt videre, arripiunt falsa et pro veris venditant: falsa faventia principiis eorum et amoribus eorum significantur per "idola argenti" et per "idola auri"; quod ex propria intelligentia, significatur per "quae fecerunt vobis manus vestrae": quod perituri per suamet falsa, significatur per "tunc cadet Aschur gladio non viri, et gladius non hominis comedet eum"; "Aschur" est rationale perversum, et inde illi qui in falsis sunt ex propria intelligentia; "cadere et comedi gladio" est perire: hoc quoque repraesentatum est per regem Aschuris quod a filiis suis occisus fuerit ( ¹³ Esai. 37:38); "filii" ejus ibi significant suamet falsa per quae periit; "petra ejus" quae prae formidine transibit significat omne falsum in genere cui confisi sunt, ac "principes" qui consternabuntur a vexillo significant primaria falsa; "a vexillo" dicitur, quia non per aliquam pugnam cum veris dissipantur, sed solum per signum pugnae quod est vexillum. Tales etiam mihi visi sunt dejecti e petris, super quibus erant, per vexillum circumactum.

[19] Apud Jeremiam,

"Prae voce equitis et sagittariorum fugiens tota urbs; intrarunt nubes et in petras ascenderunt; tota urbs deserta, neque habitans in ea vir" (4:29):

per haec describitur desolatio ecclesiae quoad vera: desolatio omnis veri doctrinae per falsa ratiocinia et inde falsa doctrinalia significatur per "prae voce equitis et sagittariorum fugit tota urbs"; "vox equitis" significat falsa ratiocinia, "vox sagittariorum" falsa doctrinalia, "fugit tota urbs" significat desolationem omnis veri doctrinae ("urbs" est doctrina): quod non agnoscatur aliquod verum sed mere falsum, significatur per "Intrarunt nubes et in petras ascenderunt"; "intrare nubes" significat in non agnitionem veri, et "ascendere petras" significat in mere falsum.

[20] Visae etiam mihi sunt petrae, quae. constabant ex congestis lapidibus, et non ex aliquibus campis ubi vireta ut alibi super petris; super illis erant spiritus qui, dum homines in mundo vixerunt, in fide separata a charitate fuerunt, quae sola fides vocatur, et se in illa tam doctrina quam vita confirmarunt: hoc intelligitur per "ariditatem petrae", apud Ezechielem,

"Super ariditatem petrae ¹⁴ posuit illum, non effudit eum super terram, ut tegeret eum pulvis" (24:7);

et apud eundem,

"Ascendere faciam contra te gentes multas, ... quae evertent muros Tyri, et destruent turres ejus; et detraham pulverem ejus ab illa, et dabo eam ariditatem petrae" (26 [3,] 4, 14, 4, 14):

per "pulverem" in binis illis locis intelligitur humus, per quam significatur bonum ecclesiae; quando non humus est super petris, sed petrae aridae sunt seu constantes ex meris congestis lapidibus, ut supra dictum est, indicium est quod non aliquod bonum sit, et ubi non bonum ibi mere falsum est; hoc itaque per "ariditatem petrae" significatur, ac per quod " (non effuderit eum super terram, ut) tegeret eum pulvis", et per "Detraham pulverem ejus ab illa." Ex his etiam patet quid significatur per Domini verba apud Evangelistas,

"Alia semina ceciderunt super petrosa, ubi non habuerunt humum multam; unde cito exorta sunt, propterea quod non habuerint profunditatem terrae... et exaruerunt (Matthaeus 13:5, 6; Marcus 4:5, 6; Luca 8:6):

sed haec explicata videantur supra (n. 401(g)).

[21] Plerique ex illis in mundo spirituali, qui lumen ex Luna ibi habent, super petris habitant: illi qui spirituales naturales sunt, habitant super petris, quae superficie tenus tectae sunt humo; unde ibi sunt campi, vireta et arboreta, sed non qualia sunt super montibus et collibus, super quibus habitant qui lucem ex Sole caeli recipiunt: qui autem non spirituales naturales sunt, sed mere naturales, illi non sunt hodie super petris, sed in petris in cavernis ibi; et qui in falsis ex malo sunt habitant inter congesta saxa ibi; omnia illa sunt correspondentiae.

[22] Apud Jeremiam,

"Ecce Ego contra te, mons... perdens universam terram; et extendam manum meam contra te, et devolvam te de petris, et dem te in montem combustionis" (51:25):

haec de Babele, cujus damnatio per falsa significatur per "Devolvam te de petris"; et damnatio per mala significatur per "Dem te in montem combustionis." (Sed haec amplus explicata videantur supra, n. 405(g).)

[23] Apud eundem,

"Relinquite urbes, et habitate in petra habitatores Moabi, et estote sicut columba nidificat in transitibus oris foveae" (48:28):

haec de Moabo, per quem significatur adulteratio boni et veri, et inde illi qui bonum et verum Verbi pervertunt: "Relinquite urbes" significat vera doctrinae; "habitate in petra" significat in falsis et eorum doctrina; "estote sicut columba quae nidificat in transitibus oris foveae" significat intuitionem veri ab extra et non ab intra, "fovea" enim significat Verbum ubi sunt vera, "nidificare in transitibus ejus" est extra illud et non intra; "nidificare significat idem cum "habitare", nempe vitam agere, sed de ave dicitur "nidificare", et de homine "habitare": quid sit spectare Verbum ab extra et non ab intra, videatur in Arcanis Caelestibus (n. 10549-10551), quod nempe non ex doctrina videre illud, sed solum ex littera; unde vagantur quaquaversum, quo trahit animus, cogitatio et affectio; nihil certum illis, unde adulterationes perpetuae, quae per "Moabum" significantur: tales sunt qui student Verbo propter gloriam et honorem; illi quia se spectant in singulis dum student Verbo, extra Verbum sunt; at qui verum et bonum inde amant, intra Verbum sunt, nam a Domino et non a se illud spectant: inde patet quid significat, "Relinquite urbes, et habitate in petra, habitatores Moabi, et estote sicut columba quae nidificat in transitibus oris foveae."

[24] Apud eundem,

"Nonne Verbum meum sicut ignis, ... et sicut malleus dispergit petram?" (23:29):

Verbum dicitur "sicut ignis et sicut malleus", quia "ignis" significat bonum amoris, et "malleus" verum fidei; "malleus" enim simile significat ac ferrum, et "ferrum" significat verum in ultimis et verum fidei: dicitur utrumque, nempe "ignis" et "malleus", proinde bonum et verum, ob conjugium boni et veri in singulis Verbi: per "petram" quam dispergit significatur falsum in omni complexu, et doctrina falsi; sed dispersio seu destructio ejus fit cum homo, apud quem illa sunt, judicatur.

[25] Apud Nahum,

"Coram indignatione Ipsius quis consistet? aut quis stabit in excandescentia irae Ipsius? Excandescentia Ipsius effunditur sicut ignis, et petrae evertentur coram Ipso" (1:6):

quod "indignatio", "excandescentia" et "ira" Jehovae significet ultimum judicium et statum damnationis illorum qui in malis et inde falsis sunt, videbitur in sequentibus articulis; damnatio malorum significatur per "excandescentiam Ipsius quae sicut ignis effunditur", et damnatio falsorum ex malis per "iram Ipsius", et quod "petrae evertentur coram Ipso"; "ignis enim significat mala amorum sui et mundi, ac "petrae" significant falsa inde, ac "everti" significat perire. Etiam petrae, super quibus sunt illi qui in principiis falsi et inde in omnis generis falsis sunt, ad visum evertuntur et sic illi qui super iis dejiciuntur in infernum; sed hoc fit in mundo spirituali ubi omnes habitant secundum quale interiorum suorum quibus externa correspondent.

[26] Apud Esaiam,

"Qui incaluistis in diis sub omni arbore viridi, qui mactatis natos in fluviis sub scopulis petrarum" (57:5):

quid sit "incalescere in diis sub omni arbore viridi", et "mactare natos in fluviis sub scopulis petrarum", nemo scit nisi ex sensu interno: in eo sensu, per "incalescere in diis sub omni arbore viridi" significatur colere Deum ex omni falso quod obvenit; "incalescere in diis" est ardens cultus, "omnis arbor viridis" est omne falsum quod obvenit; "arbor" enim significat cognitiones et perceptiones, hic cognitiones et perceptiones falsi: et per "mactare natos in fluviis sub scopulis petrarum" significatur exstinguere vera per falsa ex propria intelligentia; "nati" sunt vera, "fluvii" sunt propria intelligentia, "scopuli petrarum" sunt falsa, "sub scopulis illarum" significat ex sensuali in quo lumen ultimum naturale est; qui enim in hoc solo lumine sunt, stant sub abruptis petris, et non aliquod verum vident, ac si dicitur non percipiunt: in tali statione illi etiam mihi visi sunt in mundo spirituali: inde patet quod per "mactare natos" non intelligatur illos mactare, sed vera exstinguere.

[27] Similiter apud Davidem,

"Beatus qui apprehendet et disperget infantes tuos ad petram" (Psalmuss 137:9):

per "infantes" hic nec intelliguntur infantes, sed falsa nascentia; agitur enim de Babele, per quam significantur falsa mali destruentia vera boni ecclesiae: destructio illorum significatur per "dispergere illos ad petram"; "petra" est falsum mali regnans, et "dispergere" est destruere. Qui solum in sensu litterae Verbi manet, et non ulterius cogitat, facile potest induci ad credendum quod beatus dicatur qui tale cum infantibus hostium suorum facit; cum tamen id enorme facinus est: at "beatus" dicitur qui dispergit falsa mali nascentia in ecclesia, quae falsa per "infantes Babelis" hic significantur.

[28] Apud Jeremiam,

"Quis audivit sic hoc? rem foedam fecit virgo Israelis. Num deseret e petra agros meos nix Libani? num abripientur aquae alienae frigidae defluentes? Obliti sunt Mei populus meus, vanitati suffiverunt" (18:13-15):

per "virginem Israelis" intelligitur hic et alibi ecclesia spiritualis, hanc enim repraesentaverunt Israelitae; "res foeda" quam fecerunt, est quod bona ecclesiae verterint in mala, et vera ecclesiae in falsa, et ex his et illis coluerint Jehovam: mala ex quibus cultus, significantur per "Obliti sunt Mei populus meus"; nam qui obliviscitur Dei, in malis est: et falsa ex quibus cultus, significantur per "Vanitati suffiverunt"; "vanitas" est falsum, et "suffire" est cultus: "Num deseret e petra agros meos nix Libani?" significat annon vera ecclesiae illis sunt ex Verbo; "petra" hic significat Verbum quia Divinum Verum (ut supra); "nix Libani" significat vera ecclesiae inde; "nix" hic simile significat cum aqua, nempe vera, sed "nix" significat vera frigida, quia de tali ecclesia agitur: "Libanus" est ecclesia e qua, et "agri" sunt omnia bona et vera ecclesiae: per "aquas alienas frigidas defluentes" significantur falsa in quibus non bonum; "aquae alienae" sunt falsa, ac "frigidum" est in quo non bonum, omnis enim calor veris est ex bono amoris.

[29] Apud eundem,

"Ecce Ego contra te, habitatrix vallis, petra planitiei, dicentes, Quis descendet contra nos? et quis veniet in habitationes nostras?" (21:13):

per "habitatricem vallis et petram planitiei significantur qui in ultimis Verbi sunt, nec se ab interiori illustrari patiuntur; et qui tales sunt non vident vera sed pro illis falsa; nam omnis lux veri, quia est e caelo a Domino, ab interiori venit ac descendit; illi per "habitatricem vallis" et per "petram planitiei intelliguntur; "vallis et planities" sunt ultima Verbi in quibus sunt, ac "habitatrix" et "petra" significant falsa, "habitatrix" falsum vitae, et "petra" falsum doctrinae: fides falsi et mali, in qua firmiter haerent, credendo illa esse vera et bona, significatur per quod dicant, "Quis descendet contra nos? et quis veniet in habitationes nostras?"

[30] Apud Esaiam,

"Intra in petram, et absconde te in pulvere propter pavorem Jehovae" (2:10):

"intrare in petram" est in falsum, et "abscondere se in pulvere" est in malo; agitur ibi de ultimo judicio, quando illi qui in falsis mali et in malis falsi sunt se conjiciunt in inferna, quae sunt in petris et sub terris in mundo spirituali. (Sed haec amplius diducta et explicata videantur in articulo praecedente.) Apud Hiobum,

"Mons cadens diffluit, et petra transfertur e loco" (14:18):

per "montem" significatur amor mali, et per "petram" fides falsi, ac per "diffluere" et "transferri e loco" significatur perire.

[31] Apud Davidem,

"Dejiciantur per loca petrae judices eorum" (Ps. 141:6 ¹⁵ ):

per "judices" significantur illi qui in falsis sunt, et in sensu abstracto falsa cogitationis et doctrinae; simile per "judices" in Verbo significatur quod per judicia, ac "judicia" significant vera ex quibus judicia, et in opposito sensu falsa: quia illi qui in falsis sunt, in mundo spirituali habitant in petris ideo dicitur, "Dejiciantur per loca petrae", per quod significatur ut immittantur in sua falsa et secundum falsa sua in infernis habitent.

Apud Hiobum,

"In fissura vallium ad habitandum, foraminibus terrae et petris" (30:6):

haec de illis qui in infernis sunt quia in malis et inde falsis; inferna illorum qui in malis quoad vitam sunt, sub vallibus et in speluncis ibi sunt; et qui in falsis inde, in petris sunt: inde patet quid significatur per "in fissura vallium ad habitandum, foraminibus terrae et petris." (Sed de cavernis et speluncis in quibus habitant qui in infernis sunt, et de fissuris et foraminibus per quae aditus in illa, videatur in mox praecedente articulo, n. 410(a).)

[32] Haec allata sunt ut sciatur quod per "petram" in opposito sensu significetur falsum in genere; quae significatio "petrae" est ex correspondentia, ut constare potest ex apparentiis et aspectabilibus in mundo spirituali, ubi omnes habitant Secundum correspondentias interiorum quae mentis et vitae eorum. Quare illi qui in sapientia et intelligentia sunt quia in amore in Dominum et in charitate erga proximum, et inde in affectione veri spirituali, habitant super montibus et collibus ex humo, ubi paradisi, horti, roseta et vireta; at qui in fide doctrinalium suae ecclesiae sunt et in aliqua charitate, illi habitant super petris, ubi campi, super quibus aliqua arbusta et aliquae arbores, ac graminosa; qui autem in sola fide, ut dicitur, quoad doctrinam et quoad vitam fuerunt, et inde in falsis fidei et malis vitae, illi habitant intra petras, in cavernis et cellis ibi.

[33] Haec significatio "petrae" est ex dicta correspondentia. At significatio "petrae" a duritie ejus, est in his locis:

Apud Jeremiam,

"Obfirmarunt facies suas prae petra" (5:3);

apud Ezechielem,

"Sicut adamantem firmam prae petra dedi frontem tuam; ne timeto" (3:9);

apud Hiobum,

"Stylo ferreo et plumbo, in sempiternum in petra incidantur" (19:24);

apud Esaiam,

"Ungulae equorum sicut petra reputantur" (5:28):

quod durities exprimatur per "petram" est quoque ex correspondentia petrae cum vero ex bono; nam vero ex bono est omnis potentia, ut supra dictum est; at cum verum agit contra falsum ex malo, tunc hebetatur bonum, et verum remanens agit duriter, secundum illa supra apud Ezechielem, "Sicut adamantem firmam prae petra dedi frontem tuam": et quoque verum absque bono est durum, at usque fragile. Sed haec quae de "petris" adducta sunt, amplius elucidabuntur per illa quae de significatione "lapidum" in sequentibus dicentur.

Примітки:

401. "Et sol factus est niger tanquam saccus cilicinus, et luna facta est tanquam sanguis." - Quod significet quod omne bonum amoris disparatum sit, et inde omne verum fidei falsificatum, constat ex significatione "Solis", quod in supremo sensu sit Dominus quoad Divinum Amorem, et inde apud hominem, bonum amoris in Dominum a Domino (de qua sequitur); ex significatione "niger tanquam saccus cilicinus", quod sit disparatum; "nigrum" dicitur ex caligine, ita quod non ex aliqua luce apparet; "tanquam saccus cilicinus seu "pilosus" dicitur, quia intelligitur sensuale hominis, quod infimum naturalis est, et inde circum interiora, ac illis inducit caliginem: (sunt binae mentes apud hominem, spiritualis et naturalis; spiritualis mens cogitat et percipit ex luce caeli, naturalis autem mens cogitat et percipit ex luce mundi; ex hac est homini lumen, quod lumen naturale vocatur: haec mens est quae vocatur naturalis homo, illa autem quae vocatur spiritualis homo. Quia mens naturalis est infra seu extra mentem spiritualem, inde quoque est circum eam, obvolvit enim eam undequaque; ideo dicitur "saccus cilicinus" seu "pilosus"; cum enim mens spiritualis, quae superior et interior mens est, occlusa est, tunc naturalis mens, quae inferior et exterior, est in caligine quoad omnia caeli et ecclesiae; omnis enim lux, quae est naturali menti, et facit ejus intelligentiam, est ex luce mentis ejus spiritualis, quae lux est lux caeli. Sensuale, quod est ultimum naturalis, est quoque sicut pilosum in luce caeli; inde est quod "pilus" significet ultimum naturalis hominis, quod est sensuale ejus (videatur n. 3301, 5247, 5569-5573): haec dicta sunt ut sciatur cur dictum est quod "sol factus sit niger tanquam saccus cilicinus:")

[2] ex significatione "lunae", quod sit verum spirituale, quod vocatur verum fidei (de qua etiam sequitur): et ex significatione quod "facta sit sicut sanguis", quod sit quod verum falsificatum sit; "sanguis" enim in genuino sensu significat Divinum Verum, et in opposito violentiam ei illatam, ita Divinum Verum falsificatum; (quod "sanguis" in Verbo illa significet, videatur supra, n. 329(f);) inde patet quid significat, quod "luna facta sit tanquam sanguis." Quod "sol" significet Dominum quoad Divinum Amorem, et inde apud hominem, bonum amoris in Dominum a Domino, et quod "luna" significet verum spirituale, est causa quia Dominus in caelo ubi angeli caelestes sunt, apparet ut Sol, et in caelo ubi angeli spirituales sunt, ut Luna: quod appareat ut Sol, est ex Divino Ipsius Amore, nam Divinus Amor apparet sicut ignis, unde calor est angelis in caelis; inde per "ignem" caelestem et spiritualem in Verbo intelligitur amor: quod Dominus appareat ut Luna, est a luce ex illo Sole, Luna enim lumen suum trahit ex illo Sole, et lux in caelo est Divinum Verum; inde per "lucem" in Verbo significatur Divinum Verum. (Sed De Sole at da Luna in Caelis, et De Luce et de Calore inde, videantur quae in opere De Caelo et Inferno 116-125, et n. 126-140, ostensa sunt.)

[3] Quod in Verbo per "solem" significetur Dominus quoad Divinum Amorem, et apud hominem, bonum amoris in Dominum, ac per "lunam" Dominus quoad Divinum Verum spirituale, constat ex sequentibus his locis:

Apud Matthaeum,

Cum Jesus coram Petro, Jacobo et Johanne transformatus est, "splenduit facies Ipsius tanquam Sol, et Vestimenta Ipsius facta sunt sicut Lux" (17:1, 2):

quia Dominus tunc visus est in Divino suo, apparuit quoad faciem ut Sol, et quoad vestimenta ut Lux, facies enim correspondet amori, et vestimenta correspondent veris; et quia Divinus Amor in Ipso fuit, ideo "facies Ipsius splenduit ut Sol"; et quia Divinum Verum ex Ipso fuit, ideo "vestimenta Ipsius facta sunt sicut Lux"; lux etiam in caelo est Divinum Verum procedens a Domino ut Sole.

(Quod "facies", cum de Domino, sit Amor et omne Bonum, videatur in Arcanis Caelestibus, n. 5585, 9306, 9546, 9888; et quod "vestimenta", cum de Domino, significent Divinum Verum, videatur supra, n. 64, 195(c).) Similiter apparet Dominus in caelo coram angelis, quando Se illis praesentem sistit, sed tunc apparet extra Solem; quapropter etiam similiter visus est Johanni cum fuit in spiritu, ut constat in Apocalypsi, ubi dicitur quod

Facies Filii hominis "visa sit tanquam Sol fulget in sua potentia" (cap. 1:16);

quod sit Dominus qui visus, patet (videatur supra, n. 63).

[4] Similiter cum Dominus Johanni visus est sicut angelus, de quo (legitur),

"Vidi Angelum fortem descendentem e caelo circumdatum nube, et iris circum caput, et facies Ejus sicut Sol" (Apocalypsis 10:1);

per "angelos" enim in Verbo in sensu ejus spirituali non intelliguntur angeli, sed aliquod Divinum ex Domino; quoniam Divinum quod apparet ex illis non est illorum, sed est Domini apud illos: similiter Divinum Verum quod loquuntur, quod plenum est sapientia, non loquuntur a se sed a Domino; fuerunt enim homines, et omnis sapientia et intelligentia est hominibus a Domino: inde constare potest quod per "angelum" in Verbo intelligatur Dominus, qui etiam tunc apparuit sicut Sol. (Quod per "angelum" in Verbo intelligatur aliquod Divinum a Domino, videatur in Arcanis Caelestibus, n. 1925, 2821, 3039, 4085, 6280, ¹ 8192:

quod angeli inde in Verbo dicantur "dii", n. 4295, 4402, 7268, 7873, 8301, 8192.)

[5] Inde cum ecclesia repraesentata est sicut mulier, etiam tunc apparuit circum illam sol, de qua ita in Apocalypsi,

"Signum magnum visum est in caelo, mulier circumdata Solem, et luna sub pedibus ejus, et super capite corona stellarum duodecim" (12:1):

quod per "mulierem" ibi significetur ecclesia, videbitur in explicatione quae in sequentibus dabitur; (quod "mulier" significet ecclesiam, videatur in Arcanis Caelestibus, n. 252, 253, 749, 770): et quia ecclesia est a Domino, ideo visa est circumdata Sole: quid significatur per quod "luna sub pedibus ejus", et quod "super capite corona stellarum duodecim", etiam in explicatione illa dicetur.

[6] Inde dicitur a Davide,

"Dixit Deus Israelis, mihi locuta est Petra Israelis, ... sicut lux matutae, cum oritur sol, matutae sine nubibus a splendore post pluviam" (2 Samuelis 23:3, 4):

per "Deum Israelis" et per "Petram Israelis" intelligitur Dominus quoad ecclesiam et quoad Divinum Verum ibi, per "Deum Israelis" quoad ecclesiam, et per "Petram Israelis" quoad Divinum Verum ibi; et quia Dominus est Sol caeli angelici, et Divinum Verum procedens ab Ipso est lux illius caeli, ideo dicitur de Divino quod locutus est, quod est Divinum Verum, "sicut lux matutae, cum oritur sol"; quia hoc est purum, et procedit ex Divino Amore Ipsius, ideo additur, "matutae sine nubibus a splendore post pluviam", splendor enim lucis seu Divini Veri procedentis ab Ipso est ex Divino Amore; "post pluviam" significat post communicationem et receptionem, nam splendor ejus tunc est apud angelos et homines cum quibus communicatur et a quibus recipitur.

(Quod "Petra" et "Lapis Israelis" sit Dominus quoad Divinum Verum, videatur n. 6426, 8581, 10580; et quod Lux sit Divinum Verum procedens a Domino ut Sole, ita ex Divino Amore Ipsius, in opere De Caelo et Inferno 126-140.)

[7] Similiter dicitur de amantibus Jehovam in Libro Judicum,

"Amantes Ipsum sicut oriri solis in potentia sua" (5:31):

quod "Jehovah" in Verbo sit Dominus quoad Divinum Bonum Divini Amoris, videatur in Arcanis Caelestibus (n. 1736, 1192, 3035, 5041, 6303, 6281, 8864, 9315, 9373, 10146); de amantibus Ipsum dicitur, "sicut oriri solis in potentia sua", per quod significatur Divinus Domini Amor in illis: de illis etiam dicitur quod "fulgebunt sicut sol", apud Matthaeum,

"Justi fulgebunt ut sol in regno Patris ² mei" (13:43):

"justi" in Verbo dicuntur qui amant Dominum, hoc est, ex amore faciunt praecepta Ipsius; et illi fulgent quoad faciem jubare sicut ex sole, quia Divinus Amor Domini illis communicatur et ab illis recipitur, ex quo Dominus est in medio eorum, hoc est, in interioribus eorum, quae se manifestant in facie.

(Quod "justi" dicantur qui in bono amoris in Dominum sunt, videatur supra, n. 204(b).)

[8] Apud Davidem,

"Semen Ejus in aeternum erit, et thronus Ejus sicut sol coram Me, sicut luna firmus in aeternum, et testis in nubibus fidelis" (Psalmuss 89:37, 38 [B.A. 36, 37]):

haec dicta sunt de Domino, ac de caelo et ecclesia Ipsius; nam per "Davidem", de quo ibi in sensu litterae agitur, intelligitur Dominus (videatur supra, n. 205); per "semen Ipsius" quod in aeternum erit, significatur Divinum Verum, et quoque significantur illi qui id recipiunt; per "thronum Ejus qui sicut sol coram Me" significatur caelum et ecclesia Ipsius, quae in bono caelesti sunt, quod est bonum amoris; per "thronum qui sicut luna firmus in aeternum" significatur caelum et ecclesia quae in bono spirituali, quod est Divinum Verum; per "testem in nubibus fidelem" significatur Verbum in sensu litterae, quod "testis" vocatur quia id testatur; "nubes" est sensus litterae Verbi.

[9] Apud eundem,

"Timebunt Te cum Sole, et coram Luna generatio generationum;... florebit in ³ diebus ejus justus, et multa pax usque dum non luna:... erit nomen Ipsius in aeternum; coram Sole nomen Filii habebit; et benedicentur in Eo omnes gentes" (Psalmuss 72:5, 7, 17):

haec quoque dicta sunt de Domino, nam agitur in toto illo psalmo de Ipso; et quia Dominus in caelo apparet illis qui in caelesti regno Ipsius ut Sol, et illis qui in spirituali regno Ipsius ut Luna, ideo dicitur, "Timebunt Te cum Sole, et coram Luna generatio generationum": quod "florebit in die illo justus, et multa pax usque dum non luna", significatur quod qui in amore in Dominum sunt, erunt in veris ex illo bono, nam vera apud illos qui in regno caelesti sunt, seu qui in amore in Dominum, illis insita sunt; "justi" enim dicuntur qui in bono amoris, et "pax" dicitur de illo bono. (Sed ut sciatur quomodo hoc intelligendum est, nempe "usque dum non luna", dicetur: lux procedens a Domino ut Sole differt a luce quae procedit a Domino ut Luna in caelis, sicut lux solis in mundo interdiu a luce lunae in mundo noctu; similiter intelligentia illorum qui in luce Solis caeli sunt ab intelligentia illorum qui in luce Lunae ibi sunt; quare illi qui in luce Solis ibi sunt, in Divino Vero puro sunt; at illi qui in luce Lunae ibi sunt, in Divino Vero non puro sunt, sunt enim in multis falsis quae traxerunt ex non intellecto Verbi sensu litterae, quae falsa usque apparent eis sicut vera: ex his constare potest quod per "usque dum non luna" significetur usque dum apud illos (non) falsum apparens sicut verum, sed verum purum, quod unum facit cum bono amoris. Sed sciendum est quod falsa illorum qui in lumine Lunae in caelis sunt, sint falsa in quibus non malum, et quod ideo illa acceptentur a Domino sicut forent vera (de quibus falsis videatur in Doctrina Novae Hierosolymae, n. 21). Hoc itaque est quod significatur per "usque dum non luna", nempe apud illos qui intelliguntur per "justos, in quibus multa pax": in sensu autem supremo, per illa verba intelligitur Dominus quoad Divinum Humanum suum, quod hoc erit Divinum Bonum Divini Amoris; quare etiam additur, "Coram Sole nomen Filii habebit", per "Filium" intelligitur Divinum Humanum Domini.) Et quia per "gentes" intelliguntur omnes qui in bono sunt, seu qui recipiunt bonum amoris a Domino, ideo dicitur, "Et benedicentur in Eo omnes gentes." (Quod per "gentes" significentur qui in bono sunt, et per "populos" qui in veris, videatur supra, n. 331.)

[10] Apud Esaiam,

"Erunt super omni monte alto et super omni colle elato, rivi, ductus aquarum, in die caedis magnae, cum cadent turres: et erit lux Lunae sicut lux Solis, et lux Solis erit septupla sicut lux septem dierum" (30:25, 26):

haec dicta sunt de ultimo judicio, quod intelligitur per "diem caedis magnae cum cadent turres"; per "turres" quae cadent, intelliguntur qui in malis sunt et inde falsis, in specie qui in amore dominandi per sancta ecclesiae (videatur in opere De Ultimo Judicio 56, 58): quod tunc illis qui in amore in Dominum sunt, et in charitate erga proximum, dabitur intelligere vera, significatur per quod "erunt super omni monte alto et super omni colle elato, rivi, ductus aquarum"; qui "super monte alto", sunt qui in bono amoris in Dominum, nam "mons altus" significat id bonum; qui "super colle elato", sunt qui in bono charitatis erga proximum, "collis" enim significat id bonum; "rivi et ductus aquarum" significant intelligentiam ex veris: quod tunc erit verum in regno spirituali Domini sicut fuit verum prius in regno caelesti, et quod tunc erit verum in regno caelesti bonum amoris, intelligitur per quod "erit lux Lunae sicut lux Solis, et lux Solis erit septupla sicut lux septem dierum"; per "lucem" enim intelligitur Divinum Verum procedens a Domino, per "lucem Lunae" Divinum Verum in regno spirituali, et per "lucem Solis" Divinum Verum in regno caelesti; per "septuplum" significatur plenum et perfectum, et tunc verum est plenum et perfectum cum est bonum seu bonum in forma. Quod non intelligantur sol et luna in terris, sed Sol et Luna in caelis, constare potest. Sciendum est quod cum ultimum judicium peragitur, appareat Dominus in caelis in multo majori jubare et splendore quam alias, et hoc ex causa quia tunc angeli ibi fortius tutandi sunt; inferiora enim tunc cum quibus exteriora angelorum communicationem habent, in perturbatione sunt; inde quoque est, quia de ultimo judicio hic agitur, quod dicatur, quod "lux Lunae erit sicut lux Solis", et quod "lux Solis erit septupla sicut lux septem dierum"; ac ideo dicitur quod tunc "erunt rivi ductus aquarum super omni monte alto et super omni colle elato", per quae intelligentia abundans apud illos qui in superioribus montibus et superioribus collibus sunt, nam inferiores montes et colles sunt super quos tunc judicium. (Quod Dominus appareat illis qui in regno caelesti Ipsius sunt ut Sol, et illis qui in regno spirituali Ipsius sunt ut Luna, videatur in opere De Caelo et Inferno 116- ⁴ 125; et quod Lux ex illis sit Divinum Verum, n. 127-140 ibi.)

[11] Apud eundem,

"Non occidet amplius Sol tuus, et Luna tua non colligetur, quia Jehovah erit tibi in lucem aeternitatis, et implebuntur dies luctus tui" (60:20):

agitur ibi de Domino, et de novo caelo et nova terra, hoc est, de ecclesia ab Ipso instauranda; quod non periturum bonum amoris in Dominum et bonum charitatis erga proximum illis qui in ea ecclesia, intelligitur per quod "non occidet amplius Sol tuus, et Luna tua non colligetur; Dominus enim apparet illis qui in bono amoris in Ipsum sunt ut Sol, et illis qui in veris ex bono charitatis erga proximum ut Luna; inde per "Solem tuum" significatur bonum amoris in Dominum, et per "Lunam tuam" bonum charitatis, quod in sua essentia est Verum ex bono: quod in aeternum erunt in veris ex bono amoris et in veris ex bono charitatis, intelligitur per quod "Jehovah erit tibi in lucem aeternitatis, et quod implebuntur dies luctus tui"; "lux aeternitatis" dicitur de illis qui in bono amoris in Dominum sunt, et "impletio dierum luctus" de illis qui in bono charitatis erga proximum seu in veris ex bono, "luctus" enim apud illos qui ab Ecclesiis Antiquis fuerunt, repraesentabat dolorem propter amissum seu deperditum verum et bonum; quod "implebuntur" significat quod finientur, et sic quod in veris ex bono erunt. Ex his constare potest quid significatur per quod "Sol factus sit sicut saccus cilicinus, et Luna facta sit sicut sanguis", quod nempe bonum amoris in Dominum disparatum sit, et inde verum falsificatum.

[12] Similia paene significantur in sequentibus his locis:

Apud Esaiam,

"Ecce dies Jehovae venit saevus, et indignationis et excandescentiae irae, ad ponendum terram in vastitatem, et peccatores ejus perdat ex ea; nam stellae caelorum et sidera eorum non lucent luce sua; obtenebratur sol in ortu suo, et luna non splendere facit lumen suum: visitabo super orbem malitiam, et super impios iniquitatem eorum" ( ⁵ 13:9-11):

per "diem Jehovae saevam, indignationis et excandescentiae irae", significatur dies ultimi judicii; per quod "stellae caelorum et sidera eorum non luceant luce sua, obtenebretur sol in suo ortu, et luna non splendere faciat lucem suam", significatur quod perierint cognitiones boni et veri, tum bonum amoris in Dominum, et bonum charitatis, erga proximum, et inde verum quod verum fidei vocatur; per "stellas" enim significantur cognitiones boni, per "sidera" cognitiones veri, per "solem" bonum amoris in Dominum, et per "lunam" bonum charitatis erga proximum, quod in sua essentia est verum ex bono, et vocatur verum fidei: sol dicitur "obtenebrari in ortu suo", et luna "non splendere facere lucem suam", non quod Sol et Luna in caelis angelicis obtenebretur, nam Sol ibi semper in suo jubare est, et Luna in suo splendore; sed coram illis qui in malis et inde falsis sunt, bona et vera ita sunt, quare secundum apparentiam ita dictum est; illi enim qui in malis et inde falsis sunt, avertunt se a bono amoris et charitatis, proinde a Domino, et tunc non volunt nisi quam malum et non cogitant nisi quam falsum; et qui non aliud volunt et cogitant, non vident nisi caliginem et tenebras in talibus quae caeli et ecclesiae sunt: quia tales intelliguntur apud quos "sol obtenebratur et luna non splendere facit lucem suam", ideo dicitur, "ad ponendum terram in vastitatem, et peccatores ejus perdat ex ea", et dein, "visitabo super orbem malitiam et super impios iniquitatem eorum"; per "terram" et "orbem" significatur ecclesia, et per "poni illa in vastitatem" significatur quod non amplius aliquod bonum, et per "visitare super orbem malitiam et super impios iniquitatem eorum" significatur ultimum judicium.

[13] Apud Ezechielem,

"Obtegam, cum exstinxero te, caelos, et atrabo stellas eorum, solem nube obtegam, et luna non lucere faciet lucem suam; omnia luminaria lucis in caelis atrabo super te, et dabo tenebras super terra tua" (32:7, 8):

haec dicta sunt de Pharaone rege Aegypti, per quem ibi significatur naturalis homo separatus a spirituali; is, cum separatus est, prorsus in caligine et tenebris est quoad omnia quae caeli et ecclesiae sunt, et quantum separatus est tantum negat illa; nam naturalis homo nihil videt in talibus a se, sed per spiritualem a Domino, naturalis enim homo est in mundi calore et luce, at spiritualis est in caeli calore et luce: ex his patet quid per singula ibi intelligitur; quod nempe per "obtegam, cum exstinxero te, caelos", significentur interiora quae sunt in luce caeli; per "atrabo stellas eorum" significentur cognitiones boni et veri; per "solem nube obtegam" significetur bonum amoris in Dominum; per "luna non lucere faciet lucem suam" significetur bonum charitatis erga proximum et inde verum fidei; per "omnia luminaria lucis atrabo super te" significantur omnia vera; et per "dabo tenebras super terra tua" significantur falsa.

[14] Apud Joelem,

"Venit dies Jehovae, ... dies tenebrarum et caliginis, dies nubis et obscuritatis;... coram Ipso commota est terra, ... Sol et Luna atrati sunt, et stellae contraxerunt splendorem suum" (2 (1, 2, ) 10):

apud eundem,

"Sol vertetur in tenebras, et luna in sanguinem, antequam venit dies Jehovae magnus et terribilis" (3:4 [B.A. 2:31)):

apud eundem,

"Propinquus est: dies Jehovae in valle decisa, sol et luna atrati sunt, et stellae contraxerunt splendorem suum" (4 [B.A. 3:14) [14,] 15);

apud Evangelistas,

"Statim post afflictionem dierum illorum, sol obscurabitur, et luna non dabit lucem suam, et stellae cadent de caelo" (Matthaeus 24:29; Marcus 13:24, 25):

in Apocalypsi,

"Quartus angelus clanxit, et percussa est tertia pars solis, et tertia pars lunae, et tertia pars stellarum, et tertia pars eorum obtenebrabatur, et dies non lucebat tertia sui parte, noxque similiter" ( ⁶ 8:12; 9:2):

quod in his locis per "solem et lunam atratos" et "obtenebratos", intelligatur quod non bonum amplius nec verum, constat ex illis quae supra dicta sunt; quare non ulterius explicantur.

[15] Quoniam talia per "obtenebratum solem" significantur, ideo cum Dominus super cruce fuit, quia ab ecclesia, quae tunc apud Judaeos erat, prorsus rejectus fuit, et inde illi in densis tenebris seu falsis fuerunt, sol obscuratus est; de quo ita apud Lucam,

"Hora sexta tenebrae factae sunt super totam terram, usque ad horam nonam, obtenebratus enim est sol" (23:44, 45):

hoc factum est in signum et indicium quod negatus sit Dominus, et quod inde non aliquod bonum et verum esset apud illos qui ab ecclesia; omnia enim signa e caelis apud illos repraesentabant et significabant talia quae ecclesiae sunt, ex causa quia ecclesia apud illos erat ecclesia repraesentativa, seu constabat ex talibus in externis quae repraesentabant et inde significabant interna ecclesiae: quod "tenebrae factae fuerint super totam terram" significabat quod non nisi quam falsa mali essent apud illos qui ab ecclesia ("tota terra" est tota ecclesia, et "tenebrae" significant falsa); quod tribus horis, nempe "ab hora sexta ad nonam", significabat quod merum falsum et prorsus non aliquod verum, "tria" enim significant plenum, totum et prorsus, ac "sex" et "novem" significant omnia in complexu, hic falsa et mala; et quoniam falsa et mala apud illos erant quia negatus est Dominus, ideo dicitur, "et tenebrae factae sunt et obtenebratus est sol"; per "solem" qui obscuratus intelligitur Dominus, qui obscuratus dicitur quando falsa in ecclesia tantum regnant ut non agnoscatur, ac tantum mala ut crucifigatur. (Quod omnia et singula quae in Verbo de Passione Domini memorantur, significent, videatur supra, n. 64, 83, 195(c).)

[16] Apud Micham,

"Dixit Jehovah contra prophetas seducentes populum, ... Nox erit vobis pro visione, et tenebrae orientur vobis pro divinatione, et occidet sol super prophetas, et nigrescet super iis dies" (3:5, 6);

quid haec in sensu spirituali significant, videatur supra (n. 372(a)), ubi explicata sunt.

Apud Amos,

"Fiet in die illo occidere faciam solem in meridie, et obtenebrabo terram in die lucis" (8:9):

per haec significatur quod in ecclesia ubi Verbum, ex quo sciri potest quid bonum et verum, usque non sit nisi quam malum et falsum; "occidere facere solem, et obtenebrare terram" significat malum vitae et falsum doctrinae in ecclesia, per "solis" enim "ortum" significatur bonum amoris quod est bonum vitae, et per "solis occasum" significatur malum amoris quod est malum vitae, et per "obtenebrationem terrae" significatur falsum doctrinae inde ("tenebrae" significant falsa, et "terra" ecclesiam); per "in meridie et in die lucis" significatur quando ibi possunt esse cognitiones boni et veri, quia Verbum habent ("meridies" significat ubi cognitiones boni, et "dies lucis" ubi cognitiones veri); quod ex Verbo, est quia haec dicuntur de ecclesia ubi Verbum.

[17] Apud Habakuk,

"Commoti sunt montes, inundatio aquarum transivit sol, luna stetit sede, in lucem tela tua abeunt, in splendorem fulmen hastae tuae" (3:10, 11):

in eo capite agitur de adventu Domini et de ultimo judicio tunc ab Ipso; per quod "commoti sunt montes, inundatio aquarum transivit", significatur quod rejecti sint qui in amore sui et mundi per falsa mali in quae immissi; "montes" significant amores sui et mundi, et "inundatio aquarum" significat immissionem in falsa inde ("aquae" sunt falsa, et "inundatio" est immissio): quod tunc illis non appareant vera et bona genuina, sed loco illorum vera et bona fatua, quae in se sunt falsa et mala, significatur per "in lucem tela tua abeunt, in splendorem fulmen hastae"; "tela" seu "fulgura" significant vera fatua quae in se sunt falsa, ac "fulmen hastae" significat bona fatua quae in se sunt mala falsi talia etiam signa apparent in mundo spirituali apud illos qui in falsis ex amoribus sui et mundi sunt, quando ultimum judicium est, et tales rejiciuntur.

[18] Quoniam apud eum prophetam dicitur, "Sol et luna steterunt sede sua", explicabitur etiam quid significatur per quod "Sol in Gibeone quieverit et luna in valle Ajalonis", de quo ita apud Josuam,

"Tunc locutus est Josua Jehovae, ... et dixit in oculis Israelis, Sol in Gibeone quiesce, et luna in valle Ajalonis; et quievit sol et luna stetit, usque dum ulta est gens hostes suos; nonne hoc scriptum est super Libro Recti? Et stetit sol in medio caeli, nec festinavit occidere quasi diem integrum" (10:12, 13):

quod dicatur sol stetisse in Gibeone, et luna in valle Ajalonis, significabat quod ecclesia prorsus vastata fuerit quoad omne bonum et verum; pugnabatur enim tunc contra regem Hierosolymae, et reges Emorraeorum, et per "regem Hierosolymae" significatur verum ecclesiae prorsus vastatum per falsa, et per "reges Emorraeorum" significatur bonum ecclesiae vastatum per mala; ideo illi reges percussi fuerunt lapidibus grandinis, per quos significantur tetra falsa mali: dicitur quod sol et luna steterint sede, nempe coram filiis Israelis ut hostes suos viderent; sed hoc est propheticum, tametsi historice relatum est, ut constare potest ex eo, quod dicatur "Nonne hoc scriptum est super Libro Recti?" qui Liber fuit propheticus, a quo illa desumpta sunt; quapropter ex illo Libro etiam dicitur, "usque dum ulta est gens hostes suos", et non usque dum filii Israelis ulti sunt hostes suos, "gens" enim prophetice dicitur: idem etiam constare potest ex eo, quod hoc miraculum, si prorsus ita factum fuisset, invertisset universam mundi naturam, quod non faciunt reliqua miracula in Verbo: quare ut sciretur quod hoc prophetice dictum esset, dicitur "Nonne ita scriptum est super Libro Recti?" Quin usque quod lux illis e caelo data sit, lux sicut solis in Gibeone, et lux sicut lunae in valle Ajalonis, non dubitandum est;

[19] Apud Jeremiam,

"Elanguescet quae pepererat septem, exspirabit animam suam, occidet sol ejus cum adhuc dies; pudefiet et erubescet, et reliquias eorum gladio dabo coram hostibus eorum" (15:9):

per "elanguescet quae pepererat septem, exspirabit animam suam", significatur ecclesia cui Verbum, et per id omnia vera data sunt, quod peritura; "parere septem" est donari omnibus veris ecclesiae (similiter ac in Libro Primo Samuelis, cap. 2:5. videatur supra, n. 257 ⁷ ); per "occidet sol ejus cum adhuc dies" significatur quod periturum bonum ecclesiae, tametsi Verbum ei est, et per id potest in luce esse; "pudefiet et erubescet", nempe sol, significat quia bonum et verum non recipiuntur, sed malum et falsum (ut quoque patet a mox sequente loco apud Esaiam: "reliquias eorum gladio dabo coram hostibus eorum" significat quod omne residuum bonum et verum periturum sit per falsum ex malo; "reliquiae" sunt omne residuum, "gladio dari" est perire per falsa, "hostes" sunt mala.

[20] Apud Esaiam,

"Visitabit Jehovah super exercitum altitudinis in altitudine, et super reges terrae super terra, ... tunc erubescet luna et pudefiet sol" (24:21, 23):

"visitare" significat destruere, quia visitatio praecedit judicium, quando destruuntur illi qui in malis et inde falsis sunt; per "exercitum altitudinis in altitudine" significantur omnia mala quae ex amore sui, per "exercitum" omnia mala, per "reges terrae" falsa omnis generis, et per "terram" significatur ecclesia; inde constare potest quid significatur per "Visitabit Jehovah super exercitum altitudinis in altitudine, et super reges terrae super terra"; quod dicatur "super exercitum altitudinis in altitudine", est quia illi qui in amore sui sunt, in mundo spirituali alta loca petunt: per "tunc erubescet luna et pudefiet Sol" significatur quod non amplius receptio Divini Veri ac Divini Boni; "luna" et "sol" significant verum fidei et bonum amoris, quae dicuntur "erubescere et pudefieri" quando non amplius recipiuntur, sed loco eorum falsum et malum.

[21] Apud Davidem,

Jehovah "qui fecit caelos per intelligentiam suam, ... expandit terram super aquis, ... fecit luminaria magna... solem in dominium in die lunam et stellas in dominium in nocte:... percussit Aegyptum in primogenitis eorum et eduxit Israelem e medio eorum" (Psalmuss 136:5-11):

qui nihil novit de sensu spirituali Verbi, opinaturus est quod haec nihil aliud involvant quam quae exstant in sensu litterae; sed usque singula involvunt talia quae sunt sapientiae angelicae, quae omnia sunt Divina caelestia et spiritualia; nova creatio seu regeneratio hominum ecclesiae, a quibus ecclesia, per illa describitur: per "caelos" quos per intelligentiam suam fecit, significantur interna hominum ecclesiae, quae una voce spiritualis homo vocantur, ubi intelligentia residet, et ubi caelum illorum est; per "terram" quam super aquis expandit, significatur externum ecclesiae, quod una voce naturalis homo vocatur; hic "expandi super aquis" dicitur, quia ibi sunt vera per quae regeneratur ("aquae" sunt vera): per "luminaria magna, solem, lunam et stellas", significantur bonum amoris, verum ex illo bono, et cognitiones boni et veri; per "solem" bonum amoris, per "lunam" verum ex illo bono, et per "stellas" cognitiones boni et veri; quod sol dicatur factus "in dominium in die", est quia "dies" significat lucem spiritualis hominis, ei enim est illustratio et perceptio ex bono amoris; et quod dicatur quod luna et stellae sint factae "in dominium in nocte", est quia "nox" significat lucem naturalis hominis, hujus enim lux ad lucem spiritualis hominis est comparative sicut lux noctis a luna et stellis ad lucem diei a sole: quia agitur de regeneratione hominum ecclesiae, ideo etiam sequitur, "Percussit Aegyptum in primogenitis eorum, et eduxit Israelem e medio illorum"; per "Aegyptum" enim significatur naturalis homo qualis est a nativitate, quod nempe in meris falsis ex malo; "primogenita ejus" sunt quae primaria; destructio horum, dum regeneratur homo, intelligitur per quod "percussit Aegyptum in primogenitis eorum": per "Israelem" significatur spiritualis homo; et per "educere eum e medio eorum" significatur aperire illum, et sic regenerare; homo enim ecclesiae regeneratur a Domino per dissipationem falsorum ex malis quae in naturali homine, et per aperitionem spiritualis hominis, quod fit a Domino per lucem spiritualem, quae est Divinum Verum.

[22] Similia significantur per haec in Genesi,

"Fecit Deus duo luminaria magna, luminare magnum ad dominandum die, et luminare minus ad dominandum nocte, et stellas" (1:16):

agitur enim in eo capite de nova creatione seu regeneratione hominum ex quibus Ecclesia Antiquissima, quae describitur in sensu litterae per creationem caeli et terrae. Similia etiam significantur per haec apud Jeremiam,

"Sic dixit ⁸ Dominus Jehovih, dans solem in lucem diei, statuta lunae et stellarum in lucem noctis" (31:35):

per "statuta lunae et stellarum" significantur omnia quae in naturali homine secundum leges ordinis fiunt.

[23] Apud Davidem,

"Laudate Jehovam omnes angeli Ejus, laudate Ipsum omnes exercitus Ejus, laudate Ipsum sol et luna, laudate Ipsum omnes stellae lucis, laudate Ipsum caeli caelorum" ([Ps.] 148:2-4):

per "laudare Jehovam" significatur colere Ipsum; per "angelos" significantur qui in Divinis veris ex bono amoris sunt, quia illi sunt angeli; per "omnes exercitus" significantur bona (et) vera in omni complexu; per "solem et lunam" significatur bonum amoris et verum ex illo bono; per "stellas lucis" significantur cognitiones veri ex bono; per "caelos caelorum" significantur bona et vera tam interna quam externa; quia homo colit Dominum ex illis quae apud se ex Domino sunt, ita ex bonis et veris quae apud illum, homo etiam est homo ex illis, ideo dicitur ad illa, nempe ad solem, lunam et stellas, per quae significantur bona et vera, ut "laudent", hoc est, colant Jehovam; quis non scit quod non sol, luna et stellae laudent, hoc est, colant?

[24] Apud Mosen,

"De Josepho dixit, Benedicta a Jehovah terra ejus, de pretiosis caeli, de rore, de abysso etiam jacente infra, et de pretiosis proventuum solis, et de pretiosis producti mensium" (Deuteronomius 33:13, 14):

haec in Benedictione filiorum Israelis a Mose; et quia per "Josephum" intelliguntur spirituales caelestes, qui sunt qui in regno spirituali supremi sunt, et inde communicant proxime cum illis qui in regno caelesti Domini sunt, per "terram ejus significatur regnum spirituale illud, tum ecclesia quae ex illis; per "pretiosa caeli, rorem et abyssum etiam jacentem infra", significantur spiritualia caelestia in interno et externo homine; per "pretiosa proventuum solis et pretiosa producti mensium" significantur omnia quae procedunt ex caelesti regno et quae procedunt ex spirituali regno Domini, ita bona et vera inde; per "solem" enim significatur bonum amoris in Dominum a Domino, quod bonum est illis qui in caelesti regno Domini sunt; per "proventus ejus" significantur omnia quae inde procedunt; per "producta mensium" significantur omnia quae procedunt ex spirituali regno Domini; "menses" hic significant similia quae ⁹ luna, nempe vera ex bono, eadem enim vox est utrisque in lingua originali: sed qui non scit aliquid de binis regnis caeli, caelesti et spirituali, et de conjunctione illorum per intermedios, in obscuro erunt de illis quae nunc dicta sunt. (At de regnis illis et de intermediis videantur quae in opere De Caelo et Inferno 20-28, allata sunt.)

[25] Apud Esaiam,

"Ponam pyropum soles tuos, et portas tuas in lapides carbunculi, et omnem finem tuum in lapides desiderii" (54:12):

haec dicta sunt de gentibus extra ecclesiam, a quibus nova ecclesia a Domino instauranda erat; et per "Ponam sicut ¹⁰

[26] Apud Hiobum,

"Num laetatus, quod multae facultates mihi, et quod ingentes invenisset manus mea? num vidi lucem quod splenderet, et lunam quod clara ingrederetur? et seduxit se in occulto cor meum, et osculata est manus mea os meum?" (31:25-27):

per haec in sensu spirituali intelligitur quod non ex proprio acquisiverit sibi intelligentiam, et quod non ex illa sibi meritum fecerit et gloriatus sit; nam "Num laetatus quod multae facultates mihi, et quod ingentes invenisset manus mea?" significat num gloriatus sit quod ei intelligentia, et quod ex proprio sibi illam acquisivisset; "facultates" sunt cognitiones boni et veri, per quas intelligentia, et "quod ingentes invenisset, manus mea?" est num ex proprio acquisivisset: "num vidi lucem quod splenderet, et lunam quod clara ingrederetur?" significat num vera spiritualia, quae faciunt intelligentiam ("lux" et "luna" significant vera spiritualia): "et seduxit se in occulto cor meum, et osculata est manus mea os meum?" significat num inde intus gloriatus sim, et num vindicaverim illa mihi.

[27] Apud Matthaeum,

"Ut sitis filii Patris Vestri qui in caelis, qui solem suum exoriri facit super malos et bonos, et pluviam mittit super justos et injustos" (5:45):

agitur ibi de charitate erga proximum, ut patet ab antecedentibus et sequentibus ibi, et in specie de Judaeis, qui pro inimicis habebant gentes, et pro amicis suos; quod illos diligerent aeque ac suos, illustratur a Domino per hanc comparationem: sed quia omnes comparationes in Verbo ex correspondentiis sunt, et inde significant, sicut reliqua quae non comparative dicta sunt, ideo quoque haec comparatio; et per quod "Pater in caelis Solem suum exoriri faciat super malos et bonos, et pluviam mittat super justos et injustos", significatur quod Dominus e caelo aeque influat cum Divino Bono Amoris et cum Divino Vero apud illos qui extra Ecclesiam Judaicam sunt ac apud illos qui intra illam; "sol" etiam ibi significat Bonum Amoris, ac "pluvia" Divinum Verum: "mali" et "injusti" significant in sensu interno illos qui ab Ecclesia Judaica erant, quia illi non receperunt; ac "boni et justi" illos qui extra ecclesiam illam et receperunt: in genere sunt omnes mali et boni ac justi et injusti qui intelliguntur, nam Dominus aeque influit cum bono et vero apud omnes, sed non omnes aeque recipiunt.

[28] Quia "sol" significat Dominum quoad Divinum Amorem, ideo vocatur

"Sol justitiae" (Apud Malachiam, cap. 3:20 [B.A. 4:2]);

ac

"Sol et Scutum" (Apud Davidem, 84:12 [B.A. 11]).

Quia "sol" significat bonum amoris in Dominum apud hominem, inde (per) "ab ortu solis ad occasum ejus" significantur omnes qui in bono amoris in Dominum sunt a primis ad ultimos, "ab ortu solis" a primis, et "ad occasum solis" ad ultimos; ut in sequentibus his locis:

Apud Malachiam,

"Ab ortu solis usque ad occasum magnum nomen meum inter gentes" (1:11);

apud Davidem,

"Ab ortu solis usque ad occasum laudatum nomen Jehovae" (113:3);

apud eundem,

"Deus Deus Jehovah loquitur, et convocabit terram ab ortu solis ad occasum ejus" (50:1);

apud Esaiam,

"Ut cognoscant ab ortu solis et ab occasu quod non praeter Me" (45:6);

apud eundem,

"Timebunt ab occasu solis nomen Jehovae, et ab ortu solis gloriam Ipsius" (59:19);

apud eundem,

"Excitabo a septentrione qui Veniet, et ab ortu solis qui invocabit nomen meum" (41:25):

quod "ab ortu solis ad occasum ejus" significet omnes a primis ad ultimos qui in bono amoris in Dominum sunt, est quia omnes in caelo habitant secundum plagas; illi qui in bono amoris in Dominum sunt ab oriente solis ad occidentem; illi qui in oriente habitant sunt qui in bono amoris claro sunt, et illi qui in occidente qui in bono amoris obscuro; inde est quod per "ab ortu solis ad occasum ejus" significentur omnes a primis ad ultimos qui in bono amoris: quod apud Esaiam dicatur, "Excitabo a septentrione qui veniet et ab ortu solis", significat quod qui extra ecclesiam sunt et qui intra illam; nam "septentrio" significat obscurum veri, ita illos qui extra ecclesiam sunt, quia illi in obscuro quoad vera sunt, ex causa quia non habent Verbum et inde non sciunt aliquid de Domino; et "ortus solis" significat illos qui intra ecclesiam sunt, quia habent Verbum, in quo Dominus semper est praesens, et sic in ortu. (Quod per "orientem" seu "ortum solis", et per "occidentem" seu "occasum solis" intelligatur bonum amoris in claro et bonum amoris in obscuro, videatur in opere De Caelo et Inferno 141, 148-150; et quod per "Septentrionem" verum in obscuro, in eodem capite, n. 148-150; ibi enim agitur De Quatuor Plus in Mundo Spirituali.)

Per "occasum solis" etiam significatur status ecclesiae Cum in ignorantia est, qui status est ejus primus, et per "ortum solis" significatur status ejus cum in luce est. Per "occasum solis" etiam significatur status ecclesiae cum in malis et inde falsis est, et per "ortum solis" cum in bonis et inde veris est.

[29] Primus status ecclesiae cum adhuc in ignorantia est, significatur per incohationem Paschatis in vespera cum occidit sol, secundum haec apud Mosen,

"Sacrificabis Pascha in vespera cum occiderit sol, tempore stato exitus tui ex Aegypto" (Deuteronomius 16:6):

per festum enim "paschatis" significabatur celebratio Domini propter liberationem a damnatione, quae fit per regenerationem, et in supremo sensu recordatio glorificationis Humani Domini, quia inde liberatio (videatur n. 7093, 7867, 9286-9292, 10655); et quia primus status regenerationis est status ignorantiae, ideo incohabatur festum illud "in vespera cum occidit sol": is status etiam significatur per "exitum filiorum Israelis ex Aegypto", nam in Aegypto in statu servo erant, et inde in statu ignorantiae; quare dicitur "in tempore stato exitus ab Aegypto."

[30] Ultimus status ecclesiae, qui est quando ecclesia in falsis et malis est, qui status est ultimus ejus, significatur per "occasum solis" apud Mosen,

"Cum prope esset sol ad occidendum, somnus gravis cecidit super Abramum; et ecce terror et tenebrae magnae ceciderunt super eum;... tandem cum sol occidisset, et tenebrae factae essent, ecce furnus fumi et fax ignis, quae transivit inter frusta illa" ( ¹¹ Gen. 15:12-17):

haec dicta sunt de posteritate Abrami ex Jacobo, seu de gente Israelitica et Judaica; et per "cum esset sol prope ad occidendum", et per "tandem cum sol occidisset", significatur ultimus status ecclesiae apud illam gentem, quod essent in meris falsis et malis; "tenebrae magnae" et "furnus fumi significant falsa ex malo, et "fax ignis" significat tetrum amorem sui, ex quo illis mala et falsa.

[31] Sicut pleraque in Verbo etiam oppositum sensum habent, ita quoque "sol" et "luna", et in eo sensu significat "sol" amorem sui, et "luna" falsa inde. Causa quod per "Solem et lunam" illa significentur, est quia illi qui solum in naturali idea sunt et non in Spirituali, non ultra Naturam cogitant; et inde cum vident a duobus illis luminaribus, seu ab eorum luce et calore, omnia oriri et quasi vivere in tellure, putant ibi esse dominia universi; superius non elevant cogitationes. Haec faciunt omnes illi qui in amore sui sunt et inde in malis et falsis, sunt enim mere naturales et sensuales homines; et mere naturalis et sensualis homo non ultra Naturam cogitat, quod enim non videt et tangit, hoc credit nihil esse. Antiqui, apud quos omnia ecclesiae constabant ex repraesentativis spiritualium in naturalibus, et apud quos ideo "sol" significabat Dominum quoad Divinum Bonum, ac "luna" Ipsum quoad Divinum Verum, et qui ideo in cultu verterunt facies suas ad ortum solis, illi ex iis qui in amore sui fuerunt, et inde mere naturales et sensuales, coeperunt solem et lunam oculis visos colere pro summis diis; et quia solum illi hoc fecerunt seu persuaserunt aliis facere, qui in amore sui et inde in malis et falsis fuerunt, ideo per "solem" significatur amor sui, et per "lunam" falsum inde. Hoc adhuc evidentius constat ex spiritibus in altera vita, qui tales fuerunt in mundo; hi avertunt faciem a Domino, et vertunt illam ad quoddam caliginosum et tenebricosum ibi, quae loco solis et lunae mundi sunt, ex opposito ad Solem et Lunam caeli angelici (de quibus videantur plura in opere De Caelo et Inferno 122, 123). Antiquitus, Cum omnis cultus Divinus repraesentativus fuit, a talibus cultus solis et lunae institutus est; at hodie, cum repraesentativa cessarunt, in orbe Christiano non datur cultus solis et lunae, sed pro illis cultus sui, qui est apud quos amor imperandi praedominatur. Inde nunc patet quid significatur per "solem et lunam" in opposito Sensu.

[32] Quod antiquitus coluerint solem et lunam, manifestum est a gentilibus qui posuerunt illis fana, de quibus in multis historiis. Quod etiam Aegyptii, ac Judaei et Israelitae, constat ex Verbo: quod Aegyptii, apud Jeremiam,

Rex Babelis "veniet et percutiet terram Aegypti, .. et confringet statuas domus solis in terra Aegypti" ( ¹² 43:11-13):

quod etiam Judaei et Israelitae, apud Ezechielem,

Vidi "facies eorum versus orientem, iidemque incurvabunt se Versus orientem solis" (8:16);

agitur ibi de abominationibus Hierosolymae: in Secundo Libro Regum,

¹³ Joschiah Rex "abolevit sacerdotes idololatricos... suffientes Baali, soli, lunae et astris, et omni exercitui caelorum:... abolevit insuper equos quos posuerunt reges Jehudae soli ab introitu domus Jehovae et currus solis combussit igne" (23:5, 11):

apud Jeremiam,

"Extrahent ossa regum Jehudae, ossa principum ejus, et ossa sacerdotum ejus, et ossa prophetarum ejus, et ossa habitatorum Hierosolymae..., et expandent ea soli et lunae et omni exercitui caelorum, quae adamaverunt et quibus serviverunt" (8:1, 2);

et praeterea (Jerem.) cap. 44:17-19, 25; Deuteronomius 4:19; 17:3, 5.

[33] Quoniam per "Moabum" in Verbo significantur illi qui in vita falsi sunt ex amore sui, et per cultum eorum cultus sui, ideo cum populus Israeliticus accessit ad cultum populi Moabitici, mandatum est ut capita populi suspenderentur coram sole, de qua re ita apud Mosen,

Filiae Moabi "vocarunt populum ad sacrificia deorum suorum; et comedit populus, et incurvavit se diis ¹⁴ earum; imprimis adjunxit se Israel Baalpeori:... quare dixit Jehovah ad Mosen, Sume omnia capita populi, et suspende ea coram sole" (Numeri 25:1-4):

quod "Moabus" significet illos qui in vita falsi sunt ex amore sui, et inde qui adulterant bona ecclesiae, videatur (in Arcanis Caelestibus) (n. 2468, 8315);

[34] inde etiam patet quod "sol" mundi significet amorem sui. Quoniam amor sui mittit hominem in suum proprium et in eo detinet illum, spectat enim se jugiter, et proprium hominis non est nisi quam malum et ex malo est omne falsum, ideo per "aestum solis" significatur adulteratum verum, quod in sua essentia est falsum mali. Hoc per "aestum solis" significatur in sequentibus his locis:In Apocalypsi,

"Quartus angelus effudit phialam suam in solem, et datum est illi aestu adurere homines per ignem" (16:8);

et alibi,

"Non esurient amplius, ... neque cadet super eos sol, neque ullus aestus" (7:16).

Apud Davidem,

"Interdiu sol non percutiet te, aut luna in nocte; Jehovah custodiet te ab omni malo, custodiet animam tuam" (Psalmuss 121:6, 7):

per "solem" ibi intelligitur amor sui, et per "lunam" falsum inde; quia ex illo amore est omne malum et ex hoc falsum, ideo dicitur quod "Jehovah custodiet te ab omni malo, et custodiet animam tuam"; per "animam" significatur vita veri.

[35] Apud Matthaeum,

"Alia" semina "ceciderunt super petrosa, ubi non habebant humum multam... et cum sol exortus est, exusta sunt, et propterea quia non habebant radicem, exaruerunt" (13:5, 6; Marcus 4:5, 6):

per "semina" significantur vera ex Verbo, seu quae homo recipit a Domino, nam dicitur postea quod "Filius hominis" sit qui seminat: per "petrosa" significatur fides historica, quae fides est fides alterius in se; credit enim verum esse, non quod videat id in se, sed quia alter, cui fidit, ita dixit: per "humum" significatur bonum spirituale, quia hoc recipit vera sicut humus semina: per "solis exortum" significatur amor sui, et per "exuri" et "exarescere" significatur adulterari et perire: inde patet quid per illa Domini verba in serie significatur, nempe quod vera ab infantia implantata ex Verbo seu ex praedicatione, cum homo incipit ex se cogitare, per concupiscentias ex amore sui adulterentur ac pereant. Sunt quidem omnia, quae in Verbo sunt, vera; sed adulterantur per ideas cogitationis de illis et per applicationes; unde vera apud illos non sunt vera nisi quoad solam enuntiationem eorum. Causa quod ita, est quia omnis vita veri est ex bono spirituali, et bonum spirituale residet in mente superiore seu interiore, quae vocatur mens spiritualis; haec mens non aperiri potest apud illos qui in amore sui sunt, nam in singulis spectant ad se; si elevant oculos suos ad caelum, usque tamen cogitatio spiritus eorum haeret in intuitione sui, et inde ex igne gloriae suae excitat sensualia externa et corporea, quae a pueritia edocta sunt, ad imitandum affectiones quales sunt spirituali homini.

[36] Legitur apud Jonam quod "exaresceret kikajon qui ascendet super illum, et quod percuteret sol caput ejus ut aegre haberet"; haec quia non intelliguntur absque explicatione per sensum internum, paucis explicanda sunt: de his ita legitur apud Jonam,

"Jehovah... praeparavit kikajonem, qui ascendit super Jonam, ut esset umbra super capite ejus, ad avertendum malum illius, et Jona laetatus super kikajone...; et praeparavit Deus vermem cum ascenderet aurora die postero, qui percussit kikajonem ut exaresceret: insuper factum est cum oriretur sol, ut praepararet Deus ventum orientalem exsiccantem, et percuteret sol caput Jonae, et aegrehaberet; unde petiit animae suae mori... Tunc dixit Deus ad Jonam, Num juste exarsit tibi super kikajone? Dixit, Juste exarsit mihi usque ad mortem. Dixit Jehovah, Tu clementia usus es super kikajone, in quo non laborasti; non perfectum fecisti, quia filius ¹⁵ noctis factus es, et filius ¹⁶ noctis perit. Ego non clementia utar super Ninive, urbe magna, in qua sunt plures quam duodecim ¹⁷ myriades hominum?" ( ¹⁸ Jonam 4:6-11.)

Describitur per haec genius gentis Judaicae, quod sint in amore sui et inde in falsis; Jonas erat ex illa gente, quare etiam missus est ad Niniven; apud gentem enim Judaicam erat Verbum, unde docere potuerunt illos qui extra ecclesiam erant, quae gentes vocantur; hae per "Niniven" significantur. Quia gens Judaica erat prae aliis in amore sui et in falsis ex illo amore, inde non aliis bene voluerunt quam sibi ipsis, non autem gentibus, sed has oderunt; et quia talis fuit illa gens et Jonas repraesentavit illam, ideo exarsit illi valde quod Jehovah pepercerit Ninive; nam dicitur,

"Aegre fuit Jonae aegritudine magna, ita ut exarserit illi", et ex aegritudine irae dixerit, "Sume Jehovah animam meam a me, quia bona mors mea prae vita mea" vers. 1, 3):

hoc malum apud illam gentem significatur per "kikajonem", quem vermis percussit ut exaresceret: per "solem qui percuteret caput Jonae" significatur amor sui qui fuit illi genti, et per "ventum orientalem exsiccantem" falsum inde, et per "vermem" qui percussit kikajonem significatur destructio mali et inde falsi: quod hoc per "kikajonem" significetur, patet ex his in descriptione illa, quod Jonas primum "laetatus sit super kikajonem", et postquam kikajon "percussus esset a verme et exaruisset", quod "exarserit illi usque ad mortem", et ex eo quod dicatur quod "clementia usus esset super kikajone." Quod gens Judaica, quia in tali amore et in tali inde falso, damnationi obnoxia sit, intelligitur per haec verba ad Jonam "Non perfectum fecisti, quia filius ¹⁹ noctis factus es, et filius ²⁰ noctis perit." (Qualis gens Judaica fuerat, videatur in Doctrina Novae Hierosolymae, n. 248.)

[37] Quod amor sui hic et in praecedentibus locis significetur, est quia per "solem" In genuino spirituali sensu significatur amor in Dominum, et huic amori oppositus est amor sui; etiam Amor Divinus Domini, qui est praesens apud unumquemvis, vertitur in amorem sui apud malos, nam omne influens in subjecto recipiente vertitur in conveniens suae naturae; prout calor solis purus in graveolentia in subjectis talis naturae, et lux solis pura in tetros colores in objectis talis receptionis: inde est quod per "solem qui percussit caput Jonae" significetur amor sui, nempe in illo; et quoque apud Matthaeum, per "solem exortum", quo exusta sunt semina super petrosis.

[38] In Apocalypsi,

"Civitas" Nova Hierosolyma "non opus habet sole et luna, ut luceant in illa, gloria enim Dei illustrat illam, et lucerna ejus Agnus" (21:23; 22:5):

per "solem" ibi, quo non opus habebit civitas Nova Hierosolyma, significatur amor naturalis, qui in se spectatus est amor sui et mundi; et per "lunam" significatur lumen naturale, nam lumen naturale in se spectatum est ex amore naturali, et quale luminis secundum quale amoris: at amor spiritualis et lux spiritualis significatur per quod "gloria Dei illustrabit illam, et lucerna ejus Agnus."

[39] Quod talis sensus illorum verborum sit, patet manifeste ex his apud Esaiam,

"Non erit tibi sol amplius in lucem interdiu, et in splendorem luna non lucebit tibi, sed erit tibi Jehovah in lucem aeternitatis, et Deus tuus in decus tuum: non occidet amplius Sol tuus, et Luna tua non colligetur, quia Jehovah erit tibi in lucem aeternitatis, et implebuntur dies luctus tui" (60:19, 20):

similia per "solem et lunam in priori loco ²¹ significantur quae supra in Apocalypsi, nempe per "solem" amor mere naturalis, et per "lunam" lumen naturale inde: at per "Solem et Lunam" in posteriori loco intelligitur Sol et Luna caeli angelici, et per "Solem" illum significatur Divinus Amor Domini, et per "Lunam" Divinum Verum, ut supra explicatum est; nam primum dicitur, "Non erit tibi amplius sol in lucem interdiu, et in splendorem luna non lucebit tibi"; et postea dicitur, "Non occidet amplius Sol tuus, et Luna tua non colligetur." Ex his nunc patet quid "sol" et "luna" significant in utroque sensu.

Примітки: