8904. ‘Non adulterabis’: quod significet quod illa quae doctrinae fidei et charitatis sunt non pervertenda, ita non Verbum applicandum ad confirmanda falsa et mala, tum quod non leges ordinis invertendae, constat ex significatione ‘adulterare’, ‘moechari’, et ‘scortari’, ¹ quod in sensu spirituali seu interno sint ² pervertere bona et falsificare vera quae doctrinae fidei et charitatis sunt; et quia haec per ‘adulterare’ significantur, etiam significatur applicare Verbum ad confirmanda mala et falsa, nam Verbum est ipsissima doctrina fidei et charitatis, et perversio veri et boni ibi, est applicatio ad falsa et mala; quod haec significentur per ‘adulterare’ et ‘moechari’ in sensu spirituali vix aliquis hodie scit, ex causa quia hodie intra Ecclesiam a paucis scitur quid spirituale et qualiter hoc differt a naturali, et vix ab aliquo, quod correspondentia sit inter utrumque, et quidem talis ut sistatur imago unius in altero, hoc est, repraesentetur spirituale in naturali; consequenter quod spirituale sit sicut anima et naturale sicut ejus corpus, et sic per influxum et inde conjunctionem constituant unum, sicut ³ in homine regenerato internus ejus homo qui etiam spiritualis vocatur, et externus qui etiam dicitur naturalis.

[2] Quia talia hodie ignorantur, idcirco non sciri potest quid ‘adulterare’ ⁴ ulterius significat, quam quoad corpus illegitime conjungi. Quia illa, ut dictum est, hodie ignorantur, licet causam ⁵ dicere cur ‘adulterare’ in sensu spirituali significat ⁶ pervertere illa quae doctrinae fidei et charitatis sunt, ita adulterare bona et falsificare vera; causa est, quae ⁷ arcana hodie, quod amor conjugialis descendat ex conjugio boni et veri, quod conjugium caeleste vocatur; amor qui a Domino influit, qui est inter bonum et verum in caelo, vertitur in amorem conjugialem in terra, et hoc per correspondentiam; inde est quod falsificatio veri sit ‘scortatio’ et perversio boni sit ‘adulteratio’ in sensu interno; inde quoque est quod qui in bono et vero fidei non sunt nec in genuino amore ⁸ conjugiali possint esse, tum quod qui in adulteriis capiunt jucundum vitae non amplius aliquid fidei possint recipere; dictum audivi ab angelis quod ut primum aliquis adulterium committit in terra, et in eo capit jucundum, claudatur ei caelum, hoc est, is renuat amplius recipere inde aliquid fidei et charitatis; quod hodie in regnis ubi Ecclesia a perplurimis adulteria pro nihilo reputentur, est quia Ecclesia est in fine suo ⁹ , et sic non amplius aliqua fides, quia non charitas; unum enim correspondet alteri; ubi nulla fides est falsum loco veri et malum loco boni, et inde fluit quod adulteria non magis ut crimina reputentur ¹⁰ ; nam clauso caelo apud hominem talia ab inferno influunt; videantur quae de his prius dicta et ostensa sunt, n. 2727-2759, 4434, ¹¹ 4835, 4837.

[3] Quod ‘moechari’ et ‘adulterari’ ¹² in sensu interno seu spirituali sit falsificare et pervertere vera et bona fidei et charitatis, proinde etiam ¹³ confirmare falsum et malum per pravas applicationes e Verbo, constare potest a singulis locis in Verbo ubi ‘adulterari’, ‘moechari’, et ‘scortari’ nominantur ¹⁴ , quod manifeste patebit a sequentibus, ut apud Ezechielem,

Fili hominis, notifica Hierosolymae abominationes ejus: Scortata es propter nomen tuum, et effudisti scortationes tuas super omnem transeuntem; sumpsisti de vestibus tuis, et fecisti tibi excelsa variegata, et scortata es super illis; accepisti vasa ornatus tui ex auro Meo et ex argento Meo quod dederam tibi, et feceras tibi imagines masculi; scortata es cum illis: sumpsisti filios tuos et filias tuas, quas peperisti Mihi, et sacrificasti [illos eis]. Num parum de scortationibus tuis? Scortata es cum filiis Aegypti, vicinis tuis, magnis carne, et multiplicasti scortationem tuam ad irritandum Me: et scortata es cum filiis Aschuris, cum satietas tibi nulla, cum quibus etiam scortata es, et tamen non saturata; et multiplicasti scortationem tuam usque ad terram negotiationis Chaldaeam, et tamen in hoc non satiata es. Mulier adultera sub viro suo accipit alienos; omnibus meretricibus dant mercedem, tu vero ¹⁵ dedisti mercedes tuas omnibus amasiis tuis, et remunerasti eos, ut venirent ad te e circuitu in scortationibus tuis: propterea, meretrix, audi verbum Jehovae, Judicabo te judiciis adulterarum, et effundentium sanguinem, 16:1 seqq. ;

[4] quis non videre potest quod per ‘scortationes’ hic significentur falsificationes ¹⁶ veri ac adulterationes boni? et quis potest intelligere hic verbulum nisi sciat quod ‘scortatio’ talia significet, tum nisi sciat quid ‘filii Aegypti’, ‘filii Aschuris’, ‘Chaldaea’, cum quibus ¹⁷ Hierosolyma dicitur scortata? quod non cum illis ipsis populis scortata sit, patet; dicendum itaque quid in sensu interno illa significant; per ¹⁸ Hierosolymam intelligitur Ecclesia perversa; ‘vestes’ ibi sunt vera quae pervertuntur, inde falsa quae agnoscuntur sunt ‘excelsa variegata’; ‘filii Aegypti’ sunt scientifica, ‘filii Aschuris’ ratiocinia, ‘Chaldaea’ profanatio veri; quod ‘vestes’ sint vera, videatur n. 1073, 2576, 4545, 4763, 5248, 5319, 5254, 6914, ¹⁹ 6918; quod ‘excelsa’ sint cultus, ‘excelsa variegata’ hic cultus falsi, n. 796; ‘vasa ornatus ex auro et argento’ sunt ²⁰ cognitiones boni et veri, quod ‘vasa’ sint cognitiones, n. 3068, 3079, quod ‘aurum’ sit bonum, n. 113, 1551, 1552, 5658, 6914, 6917, ‘argentum’ verum boni, n. 1551, ²¹ 2048, 2954, 5658; ‘imagines masculi’ ²² significant apparentias et similitudines veri ²³ , n. 2046; ‘filii et filiae quas pepererunt’ sunt ²⁰ vera et bona quae perverterunt, quod ‘filii’ sint vera, n. 489, 491, 533, 1147, 2623, 2803, 2813, 3373, quod ²⁴ ‘filiae’ bona, n. ²⁵ 489, 2362, 3024; quod ‘filii Aegypti’ sint scientifica per quae perversio 1164, 1165, 1186, 1462, 2588 fin. , 4749, 4964, ²⁶ 4967, 5700, 5702, 6004, 6015, 6125, 6651, 6679, 6683, 6692, 6750, 7296, 7779, 7926; ‘Aschur’ quod sit ratiocinatio, per quam mediis scientificis vera fidei perversa, et bona ejus adulterata sunt, n. 119, ²⁷ 1186; ‘multiplicare scortationem usque ad terram Chaldaeam’ est ²⁸ usque ad profanationem veri, quod ‘Chaldaea’ sit profanatio veri, n. 1368; inde patet cur dicitur ²⁹ ‘mulier adultera’, tum ‘meretrix’;

[5] similiter ac de ‘Babylone’ in Apocalypsi, Venit unus ex septem angelis habentibus septem phialas, et locutus est mecum dicens mihi, Veni, monstrabo tibi Judicium meretricis magnae sedentis super aquis multis, cum qua scortati sunt reges terrae, et inebriati sunt [ex] vino scortationis ejus in habitantes terram: erat Babylon magna mater scortorum, et abominationum terrae, 17:1, 2, 5, 14:8, 18:3;

quod ‘Babylon’ sint qui pervertunt vera et bona Ecclesiae sui dominii et sui quaestus causa, et hoc usque ad profanationem, constat ex significatione ‘Babelis’, n. 1182, 1283, 1295, 1304, 1306-1308, 1321, 1322, 1326, 1327 fin. ; inde est quod Babylon dicatur ‘meretrix’ et ‘mater scortorum’; qui de sensu interno nihil sciunt credent quod ‘reges terrae qui cum illa scortati sunt’ significent reges in terra aut regna, sed non significant reges nec regna, sed vera fidei Ecclesiae, cum quibus scortari est illa pervertere; quod ‘reges’ sint vera fidei, videatur n. 1672, 2015, 2069, 3009, 4575, 4581, 4966, ³⁰ 5044, 6148, et quod ‘terra’ sit Ecclesia, n. 566, 662, 1067, 1262, 1413, 1607, 1733, 1850, 2117, 2118 fin. , 2928, ³¹ 3355, 4447, 4535, 5577, 8011, 8732; inebriati vino scortationis inhabitantes terram' est quod in errores et deliria redacti sint per falsa ex malo illi qui intra Ecclesiam sunt, ‘inebriari’ enim est in errores per falsa ratiocinia et per pravas interpretationes Verbi duci, n. 1072; ‘vinum’ est falsum ex malo, n. 6377, inde ‘vinum scortationis’ est falsum ex perversione veri; quod ‘terra’ sit Ecclesia, modo ostensum est; ‘edere’ dicitur ‘super aquis multis’ quia super falsis, nam ‘aquae’ in sensu genuino sunt vera, et in sensu opposito falsa, n. 729, 790, 8137, 8138, 8568.

[6] ³² Quod ‘ ³³ adulterare et scortari’ sit pervertere bona et vera Ecclesiae, constat manifeste etiam alibi [ex his] apud Ezechielem,

Duae mulieres, filiae unius matris, scortatae sunt in Aegypto, in adolescentia sua scortatae sunt, Ohola Samaria, et Oholiba Hierosolyma; scortata est Ohola sub Me, et dilexit amasios suos, Assyrios propinquos, vestitos hyacintho, praefectos et duces, juvenes desiderii omnes, equites equitantes equis; dedit scortationes suas super illos, delectum filiorum Aschuris omnium: attamen scortationes suas ex Aegypto non deseruit, nam cum illis concubuerant ³⁴ in adolescentia sua: Oholiba corrupit amorem suum prae illa, et scortationes suas supra ³⁵ scortationes sororis suae; filios Aschuris adamavit; addidit ad scortationes [suas], cum vidit viros pictos super pariete, imagines Chaldaeorum, pictos minio, et amavit eos ad aspectum oculorum suorum; venerunt etiam ad illam filii Babelis ad concubitum amorum; polluerunt illam per scortationem suam; multiplicavit tamen scortationes suas dum recordata est dierum adolescentiae, quibus scortata est in terra Aegypti; adamavit supra paelices illos, 23:[1] seqq. ;

in his etiam nullus non videre potest quod per ‘scortationes’ ³⁶ intelligantur scortationes ³⁷ spirituales, hoc est, perversiones boni et falsificationes veri, quae Ecclesiae; tum ³⁸ quod contenta in sensu interno non ³⁹ patescant nisi sciatur quod significatur per ‘filios Aegypti’, per ‘Assyrios’ seu ‘filios Aschuris’, per ‘Chaldaeam’, et per ‘Babelem’, nam quod illae gentes non intelligantur sed quod talia quae sunt falsi, liquet, cum illis enim non scortati sunt incolae Samariae et Hierosolymae; sed quid per Aegyptum, Aschurem, Chaldaeam et Babelem significatur, mox supra ostensum videatur.

[7] Ex sequentibus etiam constat quod ‘scortationes’ et ‘adulteria’ ⁴⁰ in sensu interno sint falsificationes et perversiones boni et veri, ita adulterationes horum, ut apud Hoscheam,

Contendite cum matre vestra, contendite, quoniam illa non uxor Mea, et Ego non maritus ejus, ut removeat scortationes a faciebus suis, et adulteria sua ab inter ubera sua; filiorum ejus non miserebor, quia filii scortationum illi, quoniam scortata est mater illorum, dicens, Ibo post amasios meos, dantes panem meum, et aquas meas, lanam meam, et linum meum, oleum meum, et potus meos: sed devastabo vitem ejus et ficum ejus, de quibus dixit, Merces meretricia illa mihi, quam dederunt mihi amasii mei, 2:2-12;

per ‘matrem’ in sensu interno hic intelligitur Ecclesia, n. 289, 2691, 2717, 4257, ⁴¹ 5581, 8897, pariter per ‘uxorem’, n. 252, 253, 409, 749, 770, quae ‘non uxor’ dicitur, quia in veris perversis, hoc est, falsis; per ‘filios’ vera Ecclesiae, hic falsa, quia dicuntur ‘filii scortationum’, n. 489, 491, 533, 2623, 2803, 2813, ⁴² 3373, 3704, 4257; quid ‘panis’, quid ‘aqua’, quid ‘lana’ et ‘linum’, tum ‘oleum’ et ‘potus’, ut et ⁴³ ‘vitis’ et ‘ficus’, ostensum est in suis locis, quod nempe sint bona amoris et charitatis, tum bona et vera fidei interiora et exteriora, at ⁴⁴ mala et falsa in sensu opposito, nam bona fiunt mala et vera fiunt falsa cum pervertuntur; quid ‘panis’ videatur n. 276, 680, 2165, 2177, 3464, 3478, 3735, 3813, 4217, 4735, 4976, 5915, 6118, ⁴⁵ 8410, quid ‘aquae’, n. ⁴⁶ 739, 790, 8137, 8138, 8568, quid ‘linum’, n. 7601, quid ‘oleum’, n. 886, 3728, 4582, quid ‘potus’, n. 3069, 3168, 3772, 8562, quid ‘vitis’, n. 1069, 5113, 6376, ⁴⁷ quid ‘ficus’, n. ⁴⁸ 4231, 5113; ‘merces meretricia’ est falsum doctrinae quod venditant pro vero:

[8] apud eundem,

⁴⁹ Populus Meus lignum interrogat, et baculus ejus respondet illi, quia spiritus scortationis seduxit, et scortati sunt a sub deo suo; super verticibus montium sacrificant, et super collibus suffiunt, propterea scortantur filiae vestrae, et nurus vestrae adulterantur: nonne ⁵⁰ visitavero super filias vestras, quia scortantur, et super nurus vestras quia adulterantur, quia hi ⁵¹ cum scortis dividunt, et cum prostibulis sacrificant? si scortaris tu, Israel, ne reus fiat Jehudah, 4:11 seqq. ;

⁵² ‘scortari sub deo suo’ pro pervertere verum ⁵³ , nam per ‘deum’ in sensu interno significatur verum et in opposito falsum, n. 2586, 2769, 2807, 2822, 4295, 4402, 4544, 7010, 7268, 7873, 8301, 8867, ‘montes et colles’ sunt amores, hic amores sui et mundi, n. 795, 796, ⁵⁴ 1691, 2722, 6435, ‘lignum quod interrogatur’ est bonum jucundi alicujus cupiditatis, n. 643, ‘baculus qui respondet’ est potentia imaginaria ex proprio intellectuali, n. 4013, 4015, 4876, 4936, 7011, ⁵⁵ 7026; quia ‘dii’ significans in genuino sensu vera et in opposito falsa, ideo falsificare vera et adulterare bona significatur ⁵⁶ per scortati post deos alienos, ut post ⁵⁷ baalem, post Molechum, post idola, Lev. 20:5; Ezech. 6:9; ⁵⁸ et alibi.

[9] Ex his nunc constare potest quid per ‘adulteria et scortationes’ intelligitur in sequentibus his locis:

apud Esaiam,

Vos accedite huc, filii praestigiatricis, semen adulteri, et scortata est; contra quem oblectatis vos? contra quem dilatatis os, et elongatis linguam? nonne vos nati praevaricationis, semen mendacii, qui incaluistis in dii sub omni arbore viridi? 57:3-5:

apud eundem,

Fiet in fine septuaginta annorum visitabit Jehovah Tyrum, ut redeat ad mercedem meretriciam suam, et scortetur cum omnibus regnis terrae super faciebus orbis, 23:17, 18:

apud Jeremiam,

Et dimisit vir uxorem suam, et abivit ab eo, et fuit viro alii; scortata est cum sociis multis; profanasti terram scortationibus tuis et malitia tua: nam vidisti quae fecit aversa Israel, abiens haec super omnem montem altum, et sub omnem arborem viridem, et scortabaris ibi? etiam perfida Jehudah soror ejus, abivit et scortata est etiam illa; ⁵⁹ adeo ut a voce scortationis ejus profanaverit terram, moechata est cum lapide et ligno, ⁶⁰ 3:1-10

apud eundem,

Haec sors tua, quod oblita es Mei, et confisa es mendacio; adulteria tua, et hinnitus tui, scelus ⁶¹ scortationis tuae, super collibus in agro vidi abominationes tuas; vae tibi, Hierosolyma! 13:25, 27:

apud eundem,

Contra prophetas: adulteris plena est terra, quia propter maledictionem luget terra, exaruerunt pascua deserti; quia tam propheta quam sacerdos hypocrisin exercent: in prophetis Hierosolymae etiam vidi obfirmationem horrendam, adulterando et eundo in mendacio; confirmarunt manus malorum; visionem cordis sui loquuntur non ex ore Jehovae, 23:9, 10 seq. :

apud eundem,

Fecerunt stultitiam in Israele, et moechati sunt cum uxoribus sociorum suorum, et locuti sunt verbum in nomine Meo mendaciter, quod non praecepi illis, 29:23;

[10] ex his manifeste patet quod ⁶² adulterare' et ‘moechari’ sit ex suo corde, hoc est, ex proprio, ita sicut suadent amores sui et mundi, explicare et pervertere Verbi vera; proinde loqui ⁶³ mendacia, hoc est, falsa, sicut aperte dicitur ⁶⁴ . Insuper apud Hoscheam, Ne laeteris, Israel, quia scortatus es de sub Deo tuo; dilexisti mercedem meretriciam super omnibus areis frumenti, 9:1:

apud eundem,

Locutus est Jehovah ad Hoscheam, Abi, accipe tibi mulierem scortationum, et liberos scortationum, quia scortando scortatur terra a post Jehovam, 1:2:

apud Nahum,

Vae urbi sanguinum! prae multitudine scortationum scorti, boni gratia, magistrae praestigiarum, ⁶⁵ vendentis gentes per scortationes suas, et familias per praestigias suas Nahum 3:[1, ] 4:

apud Moschen,

Filii vestri erunt pascentes in deserto 40 annis, et portabunt scortationes vestras, juxta numerum dierum quibus explorastis terram, dies singuli pro anno, portabitis iniquitates vestras 40 annis ⁶⁶ , Num. 14: ⁶⁷ 33, 34.

[11] Quia scortationibus in terra correspondebant falsificationes veri et adulterationes boni, ideo poena mortis erat adulteris, Lev. 20:10, et filia viri sacerdotis, si profanaverit se scortando, igne combureretur ⁶⁸ , Lev. 21:9, tum ⁶⁹ quod non aliqua filia in Israele exponeretur scortationi, Lev. 19:29 pariter ⁷⁰ quod non veniret spurius in congregationem Jehovae, ne quidem generatio ejus decima, Deut. 23:3 [KJV Deut. 23:2], et quod non inferenda esset merces meretricia ⁷¹ in domum Jehovae, quia abominatio, Deut. 23:18, 19 ⁷² .

[12] Ex his nunc plene constare potest quid per ⁷³ adulterare' significatur, quod nempe in sensu externo sit committere adulteria, in sensu interno repraesentativo colere idola et alios deos per talia quae Ecclesiae sunt, consequenter ⁷⁴ idololatrica externa et interna ⁷⁵ ; in sensu autem interno spirituali significantur adulterationes boni et perversiones veri; ex his evidenter patet unde est quod adulteria in se tam nefanda sint, ac dicantur abominationes, ⁷⁶ quod nempe inde, omnes quia correspondent conjugio falsi et mali, quod est conjugium infernale; et vice versa, cur conjugia genuina sancta sunt ⁷⁷ , quod nempe inde, quia correspondent conjugio boni et veri, quod est conjugium caeleste; immo amor conjugialis ⁷⁸ genuinus ex conjugio boni et veri descendit, ita e caelo, hoc est, per caelum a Domino, at amor adulterii ex conjugio falsi et mali, ita ex interno, hoc est, a diabolo.

Bilješke:

6435. ‘Usque ad desiderium collium saeculi’ quod significet ad amorem mutuum caelestem, constat a significatione ‘collium saeculi’ quod sint quae sunt amoris mutui, de qua sequitur; ut Ecclesia spiritualis ad illum amorem veniat, significatur per ‘usque ad desiderium collium saeculi’. Antequam ex aliis locis Verbi demonstratur quod per ‘ ¹ colles’ saeculi' significetur amor mutuus, primum dicendum est quid per amorem mutuum intelligitur, ad quem homo Ecclesiae spiritualis ² quae per ‘Josephum’ repraesentatur, pervenire sataget: ex illis quae saepius prius dicta et ostensa sunt, constare potest quod bina regna sint quae caelum constituunt, nempe regnum caeleste et regnum spirituale; differentia inter illa bina regna est quod bonum regni caelestis internum sit bonum amoris in Dominum, et quod externum ejus sit bonum amoris mutui; qui ab illo regno sunt, in bono amoris sunt, non autem in vero quod vocatur verum fidei, hoc enim inest illius regni bono adeo ut separatim a bono non videri queat, quapropter qui ab illo regno sunt, ne quidem nominare possunt fidem, n. 202, 203, 4448, nam loco veri fidei apud illos est bonum amoris mutui; quod autem regnum spirituale attinet, ejus internum est bonum charitatis erga proximum, externum autem est verum fidei;

[2] ex his constare potest quae differentia est inter bina illa regna, tum quoque quod conveniant in eo quod externum regni caelestis coincidat cum interno regni spiritualis, per medium quod vocatur ³ caeleste spiritualis; est enim externum regni caelestis, ut supra dictum, bonum amoris mutui, et est internum regni spiritualis bonum charitatis erga proximum; sed bonum amoris mutui est interius quam bonum charitatis erga proximum, est enim illud e rationali, hoc autem e naturali; sed tametsi bonum amoris mutui, quod est externum Ecclesiae caelestis, est interius, et bonum charitatis erga proximum est exterius, usque tamen Dominus conjungit illa bona per medium, ut mox dictum est, et sic conjungit bina illa regna.

[3] Ut distinguatur inter bonum externum Ecclesiae caelestis ac inter bonum internum Ecclesiae spiritualis, licet in sequentibus illud bonum vocare bonum amoris mutui, et hoc bonum charitatis erga proximum; quae differentia in ⁴ praecedentibus non observata est. Cum haec prius sciuntur, dici potest quid per ‘usque ad desiderium collium saeculi’ quod est inter benedictiones Israelis de Ecclesia hac spirituali, significatur, quod nempe sit ut regnum spirituale veniat supra bonum charitatis usque ad bonum amoris mutui quod est regni caelestis, et sic bina illa regna intime conjungantur; haec sunt quae per illa verba significantur.

[4] In Verbo prophetico plurimis in locis nominantur montes et colles, et per illos in sensu interno significantur bona amoris, per ‘montes’ bonum amoris in Dominum quod est internum regni caelestis, et per ‘colles’ bonum amoris mutui quod est externum ejusdem regni; at ubi agitur de regno spirituali, ibi per ‘montes’ significatur bonum charitatis erga proximum quod est internum illius regni, et per ‘colles’ verum fidei quod est externum ejus. Sciendum quod omnis Ecclesia Domini sit interna et externa, ita quoque utrumque regnum Ipsius. Quod illa significentur per ‘colles’, constare potest ab his locis:

[5] apud Esaiam,

In posteritate dierum erit mons Jehovae in caput montium, et elatus prae collibus, 2:2, Mich. 4:1; ‘mons Jehovae’ qui est Zion, pro regno caelesti Domini, ita pro bono illius regni, quod est amoris in Dominum, ita in supremo sensu est Ipse Dominus, nam omnis amor et omne bonum in regno caelestiest Domini:

[6] simile per ‘montem ⁵ Zionis’ alibi in Verbo significatur, et per ‘collem ejus’ bonum amoris mutui; ut apud Esaiam,

Descendet Jehovah Zebaoth ad militandum super monte Zionis, et super colle ejus, 31:4;

ibi ‘collis’ pro bono amoris mutui; et quia per ‘collem’ significatur bonum amoris mutui, et per ‘montem’ bonum amoris caelestis quod est amoris in Dominum, dicitur quod ‘Jehovah ⁶ descendat ad militandum super monte illo’; Jehovah ⁷ non super monte ⁸ Zionis et colle ejus militat, sed ubi est bonum amoris, pro hoc, hoc est, pro illis qui in eo sunt, militat Dominus, Qui ibi est Jehovah; ⁹ si pro Zione et pro Hierosolyma militaverit, est quia repraesentabant Ecclesiam caelestem; ideo quoque mons Zionis sanctus vocabatur, et quoque Hierosolyma dicta sancta, cum tamen in se spurca esset, ut patet apud Prophetas ubi de abominationibus ejus agitur:

[7] apud Davidem,

Ferent montes pacem, ... et colles in justitia, Ps. 72:3 ¹⁰ :

apud eundem,

Laudate Jehovam ... montes, et omnes colles, Ps. 148:9:

apud eundem,

Montes saltarunt sicut arietes, colles sicut filii gregis, Ps. 114:4, 6:

apud eundem,

Mons Dei, mons Bashanis; mons collium mons Bashanis, ... quare subsilitis montes, colles montium? desiderat Deus inhabitare illum, etiam Jehovah habitabit in perpetuum, Ps. 18:16, 17 [KJV Ps. 18:15, 16);

‘montes’ in illis locis pro amore caelesti, et ‘colles’ pro amore spirituali; quod non montes sint nec colles qui intelliguntur, nec illi qui super montibus et collibus erant, manifeste patet:

[8] apud Esaiam,

Erit super omni monte alto, et super omni colle elato, rivi, ductus aquarum, 30:25;

‘ductus aquarum’ pro cognitionibus boni et veri, quae ‘super omni monte alto et colle elato’ dicuntur esse, quia cognitiones illae fluunt ex bonis amoris caelestis et spiritualis:

[9] apud Habakkuk, Jehovah stetit et mensus est terram, vidit et dissipavit gentes, quia dispersi sunt montes aeternitatis, ¹¹ humiliarunt se colles saeculi, 3:6;

‘montes aeternitatis’ pro bono amoris quod fuit Ecclesiae Antiquissimae quae caelestis, ‘colles saeculi’ pro bono amoris mutui quod fuit illius Ecclesiae, illud internum ejus, hoc externum; cum illa Ecclesia in Verbo intelligitur, quia Antiquissima, adjicitur aliquoties aeternitas, ut hic ‘montes aeternitatis’ ac alibi ‘dies aeternitatis’, n. 6239, et quoque adjicitur saeculum, ut hic ‘colles saeculi’, ut quoque in prophetico Israelis ‘ad desiderium collium saeculi’; inde constare potest quod per ‘colles saeculi’ significentur bona amoris mutui quae caelesti Ecclesiae, seu caelesti regno Domini:

[10] similiter apud Mosen,

in prophetico ejus de Josepho, De primitiis montium orientis, et de pretiosis collium aeternitatis, ... veniant capiti Josephi, Deut. 33:15, 16:

apud Esaiam,

Montes et colles personabunt cantu, et omnes arbores agri complaudent vola, 55:12:

apud ¹² Joelem, In die illo stillabunt montes mustum, et colles fluent lacte, et omnes rivi Jehudae fluent aquis, Joel 4:18, [KJV 3) 18, ¹³ Amos 9:13:

apud Ezechielem,

Errant oves Meae in omnibus montibus, et super omni colle alto, et super ¹⁴ omnes facies terrae dispersae sunt; ... dabo eos et circuitus collis Mei benedictionem, et demittam pluviam in tempore suo, 34:6, 26:

apud Jeremiam,

Super omnes colles in deserto venerunt vastatores, quia gladius Jehovae devorans, 12:12;

in his locis significantur bona amoris caelestis ¹⁵ per ‘montes’, et similiter per ‘colles’ sed in inferiore gradu.

[11] Quia montes et colles talia significabant, etiam in Antiqua Ecclesia cultus Divinus fuit super montibus, et super collibus; et postea gens Hebraea super montibus et collibus altaria ¹⁶ ponebat, et ibi ¹⁶ sacrificabat et ¹⁶ suffiebat; et ubi non colles erant, exstruebant excelsa; qui cultus quia factus idololatricus, per id quod ipsos montes et colles haberent sanctos, et prorsus nihil cogitarent de sanctis quae significabant, idcirco prohibitus est ille cultus populo Israelitico et Judaico, quia populus ille ad cultum idololatricum prae aliis pronissimus fuit; ut tamen repraesentativum hoc, quod fuerat ¹⁷ antiquis temporibus, retineretur, mons Zionis electus est et per illum in supremo sensu repraesentatum est Divinum Bonum Divini Amoris Domini, ac in sensu respectivo Divinum caeleste ac Divinum Spirituale ¹⁸ in regno Ipsius.

[12] Quia talia significabantur ¹⁹ , jussus est Abraham sacrificare filium suum super uno montium in terra Moriah, tum quoque Dominus super monte visus est Mosi, et super e monte promulgata est Lex, visus enim est Mosi super monte Horebo, et Lex promulgata super monte Sinai; et quoque templum Hierosolymae aedificatum est super monte.

[13] Quod ex vetusto ritu cultum sanctum haberent super montibus et collibus, et postmodum gentes, et quoque ²⁰ Israelitae et Judaei idololatrae super illis sacrificarent et suffirent, patet apud Jeremiam,

Adulteria tua, et hinnitus tui, scelus scortationis tuae, super collibus in agro, vidi abominationes tuas, 13:27;

ibi de Hierosolyma:

apud Ezechielem,

Cum fuerint confossi eorum in medio idolorum eorum, circa altaria eorum, super omni colle alto, in omnibus capitibus montium, et sub omni arbore viridi, subque omni quercu implexa, 6:13:

apud Jeremiam,

Super omni colle ²¹ alto, et sub omni arbore viridi, tu praevaricans meretrix, 2:20, 3:6;

[14] et praeterea 1 Reg. 14:23, ²² 2 Reg. 16:4, 17:10. Quia cultus idololatricus super montibus et collibus fiebat, per illos in opposito sensu significantur mala quae sunt amoris sui; ut apud Jeremiam,

Montes et ecce commoventur, et omnes colles evertuntur; vidi cum ecce non homo, et omnis avis caeli avolarunt, 4:24, 25:

apud Esaiam,

Omnis vallis extolletur, et omnis mons et collis humiliabitur, xl4:

apud eundem,

Ecce posui te in tribulam tribulae recentis, praeditae aculeis, tritures montes et conteras, et colles sicut glumam ponas, 41:15:

apud eundem,

Vastabo montes et colles, et omnem herbam eorum arefaciam, 42:15:

apud Micham, Audite quaeso quod Jehovah loquens, Surge, contende cum montibus, et audiant colles vocem tuam, 6:1:

apud Jeremiam,

Oves perditae fuerunt populus Meus, pastores ejus seduxerunt eos, montes refractarii, de monte super collem iverunt, obliti sunt cubilis sui, 50:6;

ac praeterea alibi, ut Jer. 16:16, Nahum 1:5, 6.

[15] Quod ‘montes et colles’ significarent bona amoris caelestis et spiritualis, erat quia ²³ eminebant supra terram, et per eminentia et alta significabantur illa quae erant caeli, et in supremo sensu quae erant Domini; terra enim Canaanis significabat regnum caeleste Domini, n. 1607, 3038, 3481, 3705, 4240, 4447, inde ²⁴ omnia quae ibi significativa erant, montes et colles talium quae alta sunt; antiquissimi enim, qui fuerunt ab Ecclesia caelesti, cum ascendebant montem, obveniebat illis altitudo, et ex altitudine sanctum, ex eo quod Jehovah seu Dominus dicebatur in altissimis habitare, et quia altitudo in sensu spirituali erat bonum amoris, n. 650. 8 se habet cum illo monte sicut cum Hierosolyma, quod propterea quia repraesentabat caelestia, sanctus habitus est, similiter ac Hierosolyma quae quia repraesentabat Regnum caeleste Domini, in propheticis Verbi sancta vocatur, et visa Johanni e caelo descendens; quod Hierosolyma

Bilješke: