701. Quoniam arca vocatur "arca foederis", etiam confirmandum est ex Verbo quod ideo dicta sit "arca foederis", quia in illa fuit Lex; ac per "Legem", per quam in lato sensu intelligitur Verbum, ¹ significatur Dominus quoad Divinum Verum, quod est Verbum, ita Divinum Verum seu Verbum quod a Domino, et in quo est Dominus, quia omne Divinum Verum procedit ab Ipso: hoc cum recipitur ab homine, fit conjunctio cum Domino; et haec conjunctio est, quae significatur per "foedus." Quomodo conjunctio Domini cum homine et hominis cum Domino fit, etiam paucis dicetur. Dominus apud omnes homines continue influit cum luce quae illustrat, et cum affectione sciendi et intelligendi vera ac volendi et faciendi illa: et quia illa lux et illa affectio continue influit a Domino, sequitur, quod quantum homo recipit ex, illa luce, tantum rationalis fiat; et quantum ex illa affectione, tantum sapiens fiat, et ducatur a Domino. Illa affectio cum luce ad se trahit illa vera quae homo ab infantia didicit ex Verbo, ex doctrina e Verbo, et ex praedicatione, ac conjungit sibi; nam omnis affectio vult nutriri a cognitionibus quae cum illa concordant. Ex illa conjunctione formatur affectio seu amor spiritualis hominis, per quem ille conjungitur Domino, hoc est, per quem Dominus conjungit hominem Sibi.

[2] Sed ad recipiendum illam lucem et illam affectionem, datum etiam est homini liberum electionis, quod quia ex Domino est, etiam est donum Domini apud hominem, et nusquam ei aufertur; nam liberum illud est affectionis seu amoris hominis, proinde etiam est vitae ejus. Homo ex libero potest cogitare et velle malum, et quoque cogitare et velle bonum: quantum itaque ex illo libero, quod est amoris et inde vitae ejus, cogitat falsa et vult mala, quae sunt contra vera et bona Verbi, tantum non conjungitur Domino; at quantum cogitat vera et vult bona, quae sunt ex Verbo, tantum conjungitur Domino, et Dominus facit ut sint amoris ejus, et inde vitae ejus. Ex his constare potest quod conjunctio illa sit reciproca, nempe Domini cum homine, et hominis cum Domino: talis conjunctio est, quae intelligitur per "foedus" in Verbo.

[3] Fallitur qui credit quod homo nihil agere possit ad salutem suam, quia lux videndi vera et affectio faciendi illa, tum etiam liberum cogitandi et volendi illa, sunt a Domino, et nihil eorum ab homine; sed quia illa apparent homini sicut sint in illo, et cum cogitantur et voluntur, sicut sint ex illo, propter illam apparentiam debet homo cogitare et velle illa sicut a se, sed usque agnoscere quod sint ex Domino; aliter nihil veri et boni, seu fidei et amoris, potest appropriari homini: qui remittit manus, et exspectat influxum, is nihil recipit; et eo nulla est conjunctio reciproca cum Domino; inde non est in foedere. Quod ita sit, clare potest constare ex eo, quod Dominus in Verbo mille in locis dixerit quod facient bonum, et quod non facient malum; quae nequaquam dixisset, nisi datum esset homini aliquid ex quo facere potest, et quod id quod datum est ei, appareat ei sicut suum, tametsi non est ejus: et quia ita est, ideo Dominus ita loquitur apud Johannem,

"Sto ad januam, et pulso; si quis audiverit vocem meam, et aperuerit januam, ingrediar ad illum, et cenabo cum illo, et ille Mecum" (Apocalypsis 3:20).

[4] Quod "foedus" significet conjunctionem cum Domino per receptionem Divini Veri intellectu et voluntate, seu corde et anima, hoc est, amore et fide, et quod conjunctio illa fiat reciproce, constare potest ex Verbo ubi "foedus" nominatur. Ex Verbo enim patet,

1. Quod Ipse Dominus dicatur "Foedus", quia conjunctio fit ad Ipso cum Ipso per Divinum quod procedit ab Ipso.

2. Quod Divinum procedens, quod est Divinum Verum ita Verbum, sit foedus, quia illud conjungit.

3. Quod praecepta, judicia, statuta, filiis Israelis mandata, fuerint illis foedus, quia per illa fuit tunc conjunctio cum Domino.

4. Quod praeterea quicquid conjungit dictum sit foedus.

[5] Quod Primum attinet, Quod Ipse Dominus dicatur "Foedus", quia conjunctio fit ab Ipso, constat ex his locis:

– Apud Esaiam,

"Jehovah, vocavi Te in justitia, et apprehendam manum tuam et custodiam Te, et dabo Te in foedus populi, et in lucem gentium" (42:6):

haec de Domino, qui "Foedus populi et Lux gentium" vocatur, ex eo, quod "foedus" significet conjunctionem, et "lux" Divinum Verum; per "populos" intelliguntur qui in veris sunt, et per "gentes" qui in bonis (videatur supra, n. 175, 331, 625); "vocare Ipsum in justitia" significat ut justitiam faciat separando malos a bonis, et hos salvando, illos autem condemnando; "apprehendere manum et custodire" significat ex omnipotentia Divina, cui inferna resistere ² nequeunt; quod "Jehovah" facturus sit, significat quod Divinum in Domino.

[6] Apud eundem,

"Dedi Te in foedus populi, ad restituendum terram, et ad hereditandum hereditates devastatas" (Esai. 49:8 ³ ):

haec quoque de Domino; et "dare in foedus populi significat ut cum Ipso et per Ipsum sit conjunctio; "restituere terram" significat ecclesiam; et "hereditare hereditates devastatas" significat restaurare bona et vera ecclesiae, quae deperdita sunt.

[7] Apud Davidem,

"Pepigi foedus Electo meo, et juravi Davidi Servo meo, In aeternum usque firmabo semen tuum, .... in aeternum servabo Ipsi misericordiam meam, et foedus meum stabile [Ipsi] erit" (Psalmuss 89:4, 5, 29 [B.A. 3, 4, 28]):

per "Davidem" hic intelligitur Dominus quoad regium (videatur supra, n. 205), qui "Electus" vocatur ex bono, et "Servus" ex vero: "pangere foedus" et "jurare Ipsi" significat unitionem Ipsius Divini cum Humano Ipsius; "pangere foedus" est uniri, et "jurare" est id confirmare: "in aeternum usque firmabo semen tuum" significat aeternitatem Divini Veri ab Ipso; "in aeternum servabo Ipsi misericordiam" significat aeternitatem Divini Boni ab Ipso; "foedus meum stabile erit" significat unionem Divini et Humani in Ipso: hic sensus illorum verborum fit dum pro "Davide" intelligitur Dominus quoad Divinum Humanum et Ejus regium, de quo ita dicitur in sensu litterae quia in eo agitur de Davide, cum quo foedus aeternum non fuit.

[8] In Libro Secundo Samuelis,

"Dixit Deus Israelis, mihi locuta est Petra Israelis;.... et Ille sicut lux matutae, oritur sol, [matutae] sine nubibus, a splendore post pluviam gramen ⁴ e terra; nonne firma domus mea cum Deo? quia foedus aeternitatis posuit mihi, disponere in omnes et servare (23:3-5):

haec ibi a Davide; et per "Deum Israelis" [et] per "Petram Israelis", intelligitur Dominus quoad Divinum Verum; quid significat quod "Ille sicut lux matutae, oritur sol, matutae sine nubibus, a splendore post pluviam gramen e terra", videatur supra (n. 644 ). Describitur Divinum Verum procedens a Domino, a quo omnis germinatio veri et fructificatio boni: "Nonne firma domus mea cum Deo?" significat ecclesiam conjunctam Domino per Divinum Verum; "domus Davidis" est ecclesia: "quia foedus aeternitatis posuit mihi", significat quod ex unione Humani Ipsius cum Divino sit Ipsi conjunctio cum hominibus ecclesiae: "disponere in omnes et servare" significat ex qua omnia et omnes regit, ac salvat qui recipiunt.

[9] Apud Malachiam,

"Cognoscetis quod miserim ad vos praeceptum hoc, ut sit foedus meum cum Levi;.... foedus meum fuit cum illo vitae et pacis, quae dedi illi cum timore, ut timeret Me;.... lex veritatis fuit in ore Ipsius, et perversitas non inventa est in labiis Ipsius. .... At vos recessistis a via, impingere fecistis multos in lege, corrupistis foedus Levi" (2:4-6, 8):

per "foedus Jehovae cum Levi" in supremo sensu significatur unio Divini cum Humano in Domino, et in sensu respectivo conjunctio Domini cum ecclesia; nam Dominus intelligitur per "Levin" sicut per "Davidem", sed per "Levin" quoad Divinum Bonum quod est sacerdotale Domini, et per "Davidem" quoad Divinum Verum quod est regium Domini: quod Dominus per "Levin" intelligatur, patet ex eo, quod dicatur, "Lex veritatis fuit in ore Ipsius, et perversitas non inventa in labiis Ipsius"; per "legem veritatis" significatur Divinum Verum ex Divino Bono, et per "labia" significatur doctrina veri ac instructio; et postea,

"Labia sacerdotis custodient scientiam, et legem quaerent ex ore Ipsius quia Angelus Jehovae Zebaoth Ille" (vers. 7):

per "foedus vitae et pacis" significatur unio illa et conjunctio illa (de qua mox supra) ex qua Ipse Dominus factus est vita et pax, ex qua homini vita aeterna, et pax ab infestatione a malis et falsis, ita ab inferno: quid significatur per "timorem Ipsius", videatur supra (n. 696); qui vivunt contra Divinum Verum intelliguntur per "Vos recessistis a via, impingere fecistis multos in lege, corrupistis foedus Levi"; per "recedere a via" et "impingere in lege" significatur vivere contra Divinum Verum, et per "corrumpere foedus Levi" significatur conjunctionem cum Domino.

[10] Apud eundem,

"Ecce Ego mitto angelum meum, qui parabit viam ante Me; et subito veniet ad templum suum Dominus et Angelus foederis quem vos desideratis" (3:1):

quod Domini adventus ibi praedicatur, constat; quod Dominus ibi dicatur "Dominus" ex Divino Bono, ac "Angelus foederis" ex Divino Vero, videatur supra (n. 242 [d] 433 [b] 444 [b]), ubi etiam reliqua explicata sunt. Ex his constare potest quod per "foedus", cum de Domino, intelligatur vel Ipse, vel unio Ipsius Divini cum Humano in Ipso; et respective ad illos qui in caelo et in ecclesia sunt, conjunctio cum Ipso per Divinum quod procedit ab Ipso.

[11] Secundo, Quod Divinum procedens, quod est Divinum Verum, ita Verbum, sit foedus, quia illud conjungit, constare potest ex sequentibus locis:

– Apud Mosen,

Moses descendens e Monte Sinai "renuntiavit populo omnia verba Jehovae, et omnia judicia; et respondit omnis populus una voce, et dixerunt, Omnia verba quae locutus est Jehovah faciemus; et scripsit Moses omnia verba Jehovae" in Libro;.... et sumpsit Librum foederis, et legit in auribus populi, et dixerunt, Omne quod locutus est Jehovah faciemus et auscultabimus. Et sumpsit Moses" dimidium sanguinis ex holocaustis, "et sparsit super populum, et dixit, Ecce sanguis foederis, quod pepigit Jehovah vobiscum super omnibus verbis his: et viderunt Deum Israelis, sub cujus pedibus quasi opus lapidis sapphiri" (Exodus 24:3, 4, 7, 8, 10):

quod Divinum Verum, quod apud nos est Verbum, sit foedus, constare potest ex singulis his in sensu interno seu spirituali spectatis; Moses enim, qui dixit illa populo, repraesentavit Legem, hoc est, Verbum, ut constare potest ex aliquibus locis ubi dicitur "Moses et Prophetae", et in aliquibus "Lex et Prophetae", ita "Moses" pro Lege, et Lex in lato sensu significat Verbum, quod est Divinum Verum; tum quoque constare potest ex eo, quod "Mons Sinai" significet caelum, unde Divinum Verum; et ex eo, quod "Liber foederis", qui lectus est coram populo, significet Verbum; et quod "Sanguis", ex quo dimidium sparsum est super populum, etiam significet Divinum Verum, quod est Verbum, et quia id conjungit, vocatur "sanguis foederis": et quoniam omnis conjunctio per Divinum Verum est cum Domino, ideo "Deus Israelis", qui est Dominus, visus est Mosi, Aharoni, et ejus filiis, ac septuaginta senioribus: quod "sub pedibus" visus sit, erat quia cum per Dominum intelligitur Verbum, per "pedes" Ipsius intelligitur Verbum in suis ultimis, hoc est, in sensu litterae ejus, filii enim Israelis non interius viderunt illud; "sicut opus sapphiri" significat pellucidum a veris internis, quae sunt sensus spiritualis Verbi. (Sed haec singillatim ex posita videantur in Arcanis Caelestibus, n. 9371-9412.)

[12] Qualis conjunctio sit quae significatur per "foedus", constare etiam potest ex allatis; quod nempe sit sicut solent foedera esse in mundo, nempe a parte unius et a parte alterius, similiter foedera quae Dominus pangit cum hominibus, erunt a parte Domini et a parte hominum; quod erunt a parte utrinque, est propter conjunctionem. Illa quae a parte Domini erant, memorantur. in capite praecedente,

Quod nempe benedicet pani illorum et aquis illorum, quod amovebit morbos, quod possessuri sint terram Canaanis a mari Suph usque ad fluvium Euphratem (Exod., cap. 23:25-31):

et ibi per "benedicere pani et aquis" in sensu interno spirituali significatur fructificatio boni et multiplicatio veri: "panis" significat omne bonum caeli et ecclesiae, et "aquae" omnia vera illius boni: per "amovere morbos" significatur removere mala et falsa quae ab inferno, nam haec sunt morbi in spirituali sensu: et per "possidere terram a mari Suph ad fluvium Euphratem" significatur ecclesia cum omni ejus extensione, quae a Domino illis qui Ipsi per Divinum Verum conjunguntur. Illa autem quae a parte hominis erunt, memorantur in tribus capitibus quae praecedunt, ac in supra allato loco in summa intelliguntur per "verba Jehovae et judicia", quae Moses, descendens e Monte Sinai, renuntiavit populo, ad quae populus una voce dixit, "Omnia verba quae locutus est Jehovah, faciemus et auscultabimus." Inde erat quod Moses diviserit sanguinem holocausti, ac dimidium ejus, quod erat pro Domino, reliquerit in crateribus, et dimidium ejus sparserit super populum.

[13] Quod per Divinum Verum fiat conjunctio Domini cum hominibus, etiam intelligitur per "sanguinem" apud Evangelistas,

Jesus "accipiens poculum, .... [dedit illis,] dicens, Bibite ex eo omnes hic est sanguis meus, ille novi foederis" (Matthaeus 26:27 [, 28] ; Marc. 14:23-24 ⁵ ; Luca 22:20):

hic sanguis vocatur "sanguis novi foederis", quia "sanguis" significat Divinum Verum procedens a Domino, ac "foedus" conjunctionem.

(Quod "sanguis" significet Divinum Verum procedens a Domino, receptum ab homine, videatur supra, n. 329, 476; et quod "bibere" significet recipere, appropriare sibi, et sic conjungi, etiam supra, n. 617.)

[14] Similiter apud Sachariam,

"Per sanguinem foederis tui, emittam vinctos tuos e fovea, in qua non aqua" (9:11):

haec de Domino, de quo in illo capite manifeste agitur; et per "sanguinem foederis" intelligitur (ut supra) Divinum Verum, per quod cum Domino conjunctio: quinam per "vinctos in fovea, in qua non aqua", intelliguntur, videatur supra (n. 537(b)).

[15] Quoniam Dominus sanguinem suum, per quem intelligitur Divinum Verum procedens ab Ipso, vocabat "sanguinem foederis novi", paucis etiam dicetur quid per "foedus vetus", et quid per "foedus novum" intelligitur. Per "vetus foedus" intelligitur conjunctio per Divinum Verum quale datum fuit filiis Israelis, quod erat externum, et inde repraesentativum Divini Veri interni; non aliud illis Divinum Verum fuit, quia non aliud recipere potuerunt; fuerunt enim homines externi et naturales, et non interni seu spirituales, ut constare potest ex eo, quod illi, qui de adventu Domini aliquid sciverunt, non aliud cogitaverint de Ipso quam quod futurus rex, qui illos eveheret super omnes populos in universo, et sic qui stabiliret regnum in terris apud illos, et non in caelis et inde in terris apud omnes qui credunt in Ipsum: quare "vetus foedus" fuit conjunctio per tale Divinum Verum quale continetur in Libris Mosis, et dictum fuit "praecepta", "judicia" et "statuta"; in quibus tamen intus latuit Divinum Verum quale est in caelo, quod est internum et spirituale. Hoc Divinum Verum apertum est a Domino cum fuit in mundo; et quia per id solum est conjunctio Domini cum hominibus, ideo id intelligitur per "novum foedus", et quoque id intelligitur per "sanguinem Ipsius", qui inde vocatur "Sanguis novi foederis"; simile etiam intelligitur per "vinum."

[16] De novo hoc foedere, quod ineundum erat cum Domino quando in mundum venturus est, in Verbo Veteris Foederis passim agitur:

– Ut apud Jeremiam,

"Ecce dies venientes, ...quibus pangam cum domo Israelis, et cum domo Jehudae, foedus novum; non sicut foedus quod pepigi cum patribus vestris quia illi irritum reddiderunt foedus meum:.... sed hoc foedus, quod pangam cum domo Israelis post dies hos;.... dabo legem meam in medio eorum, et super cor illorum scribam illam, et ero illis in Deum, et erunt Mihi in populum; neque docebunt vir amplius socium suum, aut vir fratrem suum, dicendo, Cognoscite Jehovam; omnes enim cognoscent Me, a minimo eorum usque ad maximum eorum" (31:31-34):

quod Jehovah, hoc est, Dominus, "pacturus sit cum domo Israelis et cum domo Jehudae foedus novum", non intelligitur quod pacturus sit cum filiis Israelis et cum Jehuda, sed cum omnibus qui in veris doctrinae et in bono amoris in Dominum a Domino sunt; quod hi per "filios Israelis" et per "Jehudam" in Verbo intelligantur, videatur supra (n. 433); quod per "dies venientes" intelligatur adventus Domini, patet: quod conjunctio cum Domino tunc futura sit per Divinum Verum internum et spirituale, intelligitur per haec, "Hoc foedus quod pangam cum domo Israelis post dies hos; dabo legem meam in medio eorum, et super cor illorum scribam illam"; per quae significatur quod recepturi Divinum Verum intus in se; nam Divinum Verum spirituale recipitur intus ab homine, aliter quam apud filios Israelis et Judaeos, qui receperunt illud ab extra; nam cum homo Divinum Verum recipit intra se, hoc est, facit illud amoris sui et inde vitae suae, tunc scitur verum ex ipso vero, quoniam Dominus in suum verum apud hominem influit et docet; hoc intelligitur per haec verba, "Non docebunt amplius vir socium suum ac vir fratrem suum, dicendo, Cognoscite Jehovam; omnes enim cognoscent Me a minimo usque ad maximum": ipsa conjunctio per id, quae significatur per "foedus novum", intelligitur per "Ero illis in Deum, et illi erunt Mihi in populum."

[17] Apud eundem,

"Erunt Mihi in populum, et Ego ero illis in Deum, et dabo iis cor unum et viam unam, ad timendum Me omnibus diebus;.... et feriam illis foedus aeternum, quod non aversurus Me sim a post eos, ut benefaciam iis, et timorem meum dabo in cor eorum, ut non recedant ab apud Me" (32:38-40):

haec etiam de Domino, et de novo foedere cum Ipso; conjunctio per id intelligitur per "Ero illis in Deum et erunt Mihi in populum", et ulterius describitur per quod "daturus iis cor unum et viam unam, ad timendum Ipsum omnibus diebus", et quod "non aversurus sit Se a post illos", et quod "timorem daturus in cor eorum, ut non recedant ab apud Ipsum"; per "cor unum" et per "viam unam ad timendum Me", significatur una voluntas boni et unus intellectus veri ad colendum Dominum; quia conjunctio reciproca est, Domini cum illis, et illorum cum Domino, dicitur quod "non aversurus sit Se a post illos, ut benefaciam iis, et quod "non recedent ab apud Me." Inde patet quid per "foedus aeternum", quod initurus est cum illis, significatur, nempe conjunctio per Divinum Verum spirituale, quod receptum facit vitam hominis; unde fit conjunctio aeterna.

[18] Apud Ezechielem,

"Excitabo super illos Pastorem unum qui pascet eos, Servum meum Davidem:.... Ego Jehovah ero illis in Deum, et Servus meus David Princeps in medio eorum;.... tunc excidam iis foedus pacis, cessare faciam feram malam, ut habitent in deserto confidenter, et dormiant in silvis" (34:23-25):

haec etiam de Domino; et per "Davidem" qui pascet eos, et qui Princeps in medio eorum erit, intelligitur Dominus quoad Divinum Verum, qui "Servus" vocatur ab inservire: conjunctio cum Domino per Divinum Verum, intelligitur per "foedus" quod illis excidet; id vocatur "foedus pacis" ex eo, quod homini per conjunctionem cum Domino sit pax ab infestatione mali et falsi ex inferno: ideo etiam dicitur, "Cessare faciam feram malam, ut habitent in deserto confidenter, et dormiant in silvis"; per "feram malam" intelligitur falsum et malum ex inferno, et per "habitare in deserto confidenter, et dormire in silvis", significatur quod tuti erunt ab omni infestatione illorum ubivis.

[19] Apud eundem,

"Servus meus David erit Rex super illos, ut Pastor unus sit omnibus illis;.... et pangam illis foedus pacis, foedus aeternitatis erit cum illis, et dabo illos, et multiplicabo illos; et ponam sanctuarium meum in medio illorum in aeternum, et habitaculum meum apud illos, et ero illis in Deum, et erunt Mihi in populum" (Ezechielem37:24, 26, 27):

etiam hic per "Davidem" intelligitur Dominus, nam quod non David venturus sit, qui erit rex et pastor eorum, patet; sed Dominus "Rex" vocatur ex Divino Vero, hoc enim est regium Domini, ac Divinum Bonum est sacerdotale Ipsius; et Dominus "Pastor" vocatur, quia pascet illos Divino Vero, et per id ducet ad bonum amoris, et sic ad Se; et quia inde conjunctio, dicitur "Pangam illis foedus pacis, foedus aeternitatis"; quid significat "foedus pacis", mox supra dictum est, tum quod conjunctio intelligatur per "Ero illis in Deum, et illi erunt Mihi in populum": per "sanctuarium" quod ponetur in medio eorum, et per "habitaculum" quod erit apud illos, significatur quod caelum et ecclesia, quae "sanctuarium" dicuntur ex bono amoris, et "habitaculum" ex veris illius boni, nam Dominus habitat in veris ex bono.

[20] Apud Hoscheam,

"Feriam illis foedus in die illo cum fera agri, cum avi caelorum, et reptili terrae; et arcum, et gladium et bellum frangam de terra, et cubare faciam eos secure, et desponsabo te Mihi in aeternum (2:18, 19):

haec de instauratione novae ecclesiae a Domino: quod tunc Dominus non facturus sit foedus cum fera agri, cum avi caelorum, et cum reptili terrae, patet; quare per illa significantur talia quae apud hominem sunt; per "feram agri" affectio veri et boni, per "avem caelorum" cogitatio spiritualis, et per "reptile terrae" scientificum naturalis hominis; (quid per reliqua significatur, videatur supra, n. 650 ;) inde patet quod "foedus", quod Dominus pacturus est, sit foedus spirituale, seu foedus per spirituale verum, et non foedus per naturale verum, per quod cum filiis Israelis pactus est; hoc itaque est "foedus vetus", et illud "foedus novum."

[21] Quoniam per "Legem", quae a Domino promulgata est e Monte Sinai, in lato sensu significatur Verbum, ideo etiam tabulae, quibus Lex illa inscripta fuit, vocantur "tabulae foederis", apud Mosen,

"Ascendi in montem ad accipiendum tabulas lapidum, tabulas foederis, quod excidit Jehovah vobiscum;.... a fine quadraginta dierum et quadraginta noctium dedit mihi Jehovah duas tabulas lapidum, tabulas foederis" (Deuteronomius 9:9, 11):

per "tabulas" illas, hoc est, per "Legem" illis inscriptam, intelligitur Divinum Verum, per quod conjunctio cum Domino; ex qua conjunctione vocantur "tabulae foederis": et quia omnis conjunctio, sicut foedus, fit a parte unius et a parte alterius, ita vicissim utrinque, ideo tabulae illae binae fuerunt, et ex lapide; quod ex lapide, erat quia per "lapidem" etiam significatur Divinum Verum in ultimis (videatur in Arcanis Caelestibus, n. 643, 3720, 6426, 8607, 10376). Inde est quod arca, in qua tabulae illae repositae fuerunt, dicta sit "arca foederis", et quod illa apud filios Israelis fuerit sanctissima cultus, de qua videatur articulus praecedens.

[22] Tertio, Quod praecepta, judicia et statuta, filiis Israelis mandata, fuerint illis foedus, quia per illa fuit tunc conjunctio cum Domino, constare potest ex sequentibus locis:

– Apud Mosen,

"Si in statutis meis ambulaveritis, et praecepta mea observaveritis et feceritis ea respiciam ad vos, .... et fructificabo vos et multiplicabo vos, et confirmabo foedus meum vobiscum. .... At si statuta mea reprobaveritis, ut non faciatis omnia praecepta mea dum irritum feceritis foedus meum", contrarium faciam vobis (Leviticus 26:3, 9, 15, seq.):

in capite praecedente exponuntur statuta et praecepta quae observaturi erant et facturi; et in hoc capite bona quibus gavisuri si praecepta et statuta illa custodirent, et postea mala quae super illos ventura sunt si non custodirent: sed bona quibus gavisuri erant fuerunt bona terrestria et mundana, similiter mala, ex causa quia terrestres et naturales homines fuerunt, et non caelestes et spirituales; et inde nec sciverunt aliquid de bonis quae interius afficiunt hominem, nec de malis quae interius affligunt illum; sed usque externa, quae observare tenebantur, erant talia quae intus in se continerent caelestia et spiritualia, per quae ipsa conjunctio est cum Domino; et quia haec percipiebantur in caelo, ideo externa, quae observaturi erant filii Israelis, vocantur "foedus." (Sed qualis conjunctio Domini cum filiis Israelis per illa fuit, videatur in Doctrina Novae Hierosolymae n. 248.)

[23] Similia per "foedus" intelliguntur in sequentibus locis:

– Apud Mosen,

"Dixit Jehovah ad Mosen, Scribe tibi verba haec, quia super ore verborum horum pepigi tecum foedus et cum Israele" (Exodus 34:27):

apud eundem,

"Custodite verba foederis hujus, et facite ea vos stantes hodie hic, .... capita vestra, tribus vestrae, ...moderatores vestri, et omnis vir Israelis ad transeundum in foedus Jehovae..., et in juramentum Ipsius, quod Jehovah Deus.. excidens tecum hodie, ut constituat te hodie..in populum, et Ipse sit tibi in Deum;.... non vobiscum solis excido foedus hoc et juramentum.., sed etiam cum omni.... qui non hic vobiscum hodie" (Deuteronomius 29:8, 9, 11-14 [B.A. 9, 10, 12-15]);

in Libro Secundo Regum,

Rex Joschia "misit, et congregarunt se ad eum omnes seniores Jehudae et Hierosolymae: et ascendit rex Domum Jehovae, et omnis vir Jehudae, et omnes habitatores Hierosolymae cum eo, tum sacerdotes et prophetae, et totus populus a parvo usque ad magnum; et legit in auribus eorum omnia verba Libri foederis inventi in Domo Jehovae; et stetit rex ad columnam, et pepigit foedus coram Jehovah, ad eundum post Jehovam, et ad custodiendum praecepta Ipsius et testimonia Ipsius, et statuta Ipsius, omni corde et omni anima, ad stabiliendum omnia verba foederis hujus scripta super libro hoc: et stetit omnis populus in foedere" (23:1-3):

et praeter alibi (Ut Jeremias 22:8, 9; 33:20-22; 50:5; Ezechiel 16:8; Malachias 2:14; Psalmuss 78:37; Psalmuss 50:5, 16; Psalmuss 103:17, 18; Psalmuss 105:8, 9; Psalmuss 106:45; Psalmuss 111:5, 9; Deuteronomius 17:2:1 Regnum 19:14): in quibus locis nominatur "foedus", et per illud significantur externa, quae filii Israelis observaturi erant.

[24] Quod autem foedus attinet quod Dominus pepigit cum Abrahamo, Isaco, Jacobo, non fuit sicut foedus quod pepigit cum posteris ex Jacobo, sed fuit foedus a parte Domini quod multiplicaretur semen eorum, et daretur ei terra Canaan, et a parte Abrahami, Isaci et Jacobi, ut circumcideretur omnis masculus: quod aliud foedus fuerit cum posteris Jacobi, constat apud Mosen,

"Jehovah Deus..excidit nobiscum foedus in Chorebo; non cum patribus nostris excidit Jehovah foedus hoc, sed cum nobis" (Deuteronomius 5:2, 3).

De hoc foedere ita legitur apud Mosen,

"Jehovah eduxit" Abrahamum "foras, et dixit, Specta versus caelum, et numera stellas;.... et dixit illi, Ita erit semen tuum: et dixit ad illum, Accipe tibi..vitulam triennem, et capram triennem, et arietem triennem, et turturem et pullum;.... ac partitus est illa in medium, et dedit quamvis partem suam obviam alteri, et volucrem non partitus. .... Et sol occidit, et caligo facta est, et ecce furnus fumi et fax ignis transivit inter segmenta. In die illo pepigit Jehovah cum ⁶ Abrahamo foedus, dicendo, Semini tuo dabo terram hanc a fluvio Aegypti usque ad fluvium magnum Euphratem" (Genesis 15:5-18);

et postea,

"Dabo foedus meum inter Me et inter te, et multiplicabo te in valde valde;.... Ego, ecce foedus meum cum te, et eris in patrem multitudinis gentium;.... et fructificabo temet:.... et dabo tibi et semini tuo post te terram peregrinationum tuarum, omnem terram Canaan, in possessionem aeternam.... . Hoc foedus meum, quod custodietis inter Me et inter vos, et inter semen tuum post te; circumcidetur vobis omnis masculus;.... qui non circumciditur carne praeputii, excidetur anima illa ex populis suis; foedus meum irritum fecit:.... et foedus meum erigam cum Isaco, quem pariet tibi Sarah" (Genesis 17:1-21).

Ex his constare potest quale foedus initum est cum Abrahamo, nempe quod "valde multiplicaretur semen ejus", et quod "daretur illi terra Canaan in possessionem." Ipsa praecepta, judicia et statuta, per quae foedus, non memorantur; sed usque significantur per "vitulam, capram et arietem triennes", et per "turturem et pullum columbarum", per illa enim animalia significantur talia quae ecclesiae sunt; et per ipsam "terram Canaanem" significatur ecclesia. Et quia praevidit Dominus quod posteri Abrahami ex Jacobo non custodituri essent foedus, inde apparuit Abrahamo "furnus fumi" et fax ignis transiens inter segmenta"; et per "furnum fumi" significatur densum falsum, et per "facem ignis" dirum malum, in quibus futuri posteri ex Jacobo; quod etiam confirmatur apud Jeremiam (cap. 33 vers. 18-20).

Quod "Abram partitus sit vitulam, capram et arietem, et dederit quamvis partem obviam alteri", erat secundum rituale foederum, quae sunt inter duos. (Sed haec plene explicata videantur in Arcanis Caelestibus, a n. ⁷ 1783 ad 1862.)

[25] Quod foedus factum sit per circumcisionem, erat quia circumcisio repraesentabat purificationem ab amoribus sui et mundi, qui sunt amores corporei et terrestres, ac remotionem eorum; quare etiam circumcisio facta est per gladiolum ex lapide, per quem significatur verum doctrinae, per quod fit omnis purificatio a malis et falsis ac remotio eorum. (Sed singula quae de illo foedere in eo capite scripta sunt, etiam in Arcanis Caelestibus explicata sunt, an. 1987 ad 2095: et de circumcisione, n. 2039 fin. , 2046 fin. , 2632, 2799, 4462, 7044, 8093, ibi.) Ast quia per "Abrahamum", "Isacum" et "Jacobum" in sensu interno intelligitur Dominus, inde per "semen" illorum significantur omnes qui ab ecclesia Domini sunt, quae ecclesia etiam intelligitur per "terram Canaanem", quam semen illorum hereditaturum erat.

[26] Fuit etiam foedus initum cum Noacho,

Quod non perirent amplius homines per aquas diluvii, et quod arcus in nube esset in signum illius foederis (Genesis 6:17, 18; 9:9-17):

quod etiam id foedus involvat conjunctionem Domini per Divinum Verum, constare potest ab explicatione eorum in Arcanis Caelestibus (n. 659-675, et n. 1022-1059); quod "arcus in nube", seu iris, ibi significet regenerationem, quae fit per Divinum Verum, et per vitam secundum illud, et quod inde sit quod ille arcus assumptus sit in signum foederis, videatur etiam ibi (n. AC 1042).

[27] Quarto, Quod praeterea quicquid conjungit, dictum sit foedus; ut Sabbathum, apud Mosen,

"Servabunt filii Israelis Sabbathum.... in generationes suas, foedus saeculi" (Exodus 31:16):

quod Sabbathum dicatur "foedus saeculi", erat quia "Sabbathum" in supremo sensu significavit unionem Divini cum Humano in Domino, ac in sensu respectivo conjunctionem Domini cum caelo et ecclesia, et in universali sensu conjunctionem boni et veri, quae conjunctio vocatur conjugium caeleste: "quies in die Sabbathi" inde significavit statum unionis illius et conjunctionis illius, quia per illum Domino pax et quies, et per illum etiam pax et salus in caelis et in terris. (Quod illa per "Sabbathum", et per "quietem" tunc significentur, videatur in Arcanis Caelestibus, n. 8494, 8495, 8510, 10356, 10360, 10367, 10370, ⁸ 10374, 10668, 10730.)

[28] Quod sal in sacrificiis dicatur "sal foederis", etiam apud Mosen,

"Non cessare facies salem foederis Dei tui super munere tuo, super omni munere tuo offeres salem" (Leviticus 2:13):

quod sal super munere dicatur "sal foederis", erat causa quia per "salem" significatur desiderium veri ad bonum, ex quo conjunctio utriusque (de qua salis significatione videatur in Arcanis Caelestibus, n. 9207).

[29] Quod uxor dicatur "uxor foederis", apud Malachiam,

"Jehovah testificatus est inter te et inter uxorem juventutis tuae, contra quam tu perfide egisti, cum illa socia tua et uxor foederis tui" (2:14):

uxor ibi vocatur "uxor foederis" ex conjunctione cum suo viro; at per "uxorem" ibi significatur ecclesia, et per "uxorem juventutis" Ecclesia Antiqua, contra quam Ecclesia Judaica perfide egisse dicitur; et quia utraque repraesentativa fuit, et in eo similes, et sic forent conjunctae, ideo dicitur, "cum illa socia tua et uxor foederis tui."

[30] Quod "foedus cum lapidibus agri", dicatur apud Hiobum,

"A fera agri non timebis, nam cum lapidibus agri foedus tuum, et fera agri pacifica erit tibi" (5:22, 23):

per "foedus cum lapidibus agri" significatur conjunctio cum veris ecclesiae, nam "lapides" significant vera, "ager" ecclesiam, et "foedus" conjunctionem; per "feram agri" significatur amor falsi, a qua fera "non timebis", et quae "pacifica erit", quando conjunctio per vera est cum ecclesia.

[31] Dicitur etiam "foedus cum feris et avibus", apud Hoscheam,

"Feriam illis foedus in die illo cum fera agri, cum ave caelorum, et cum reptili terrae" (2:18);

et apud Mosen,

"Dixit Deus ad Noachum, .... Ecce Ego erigo foedus meum vobiscum, .... et cum omni anima viva quae cum vobis, ad avem, ad bestiam et ad omnem feram terrae vobiscum, ab omnibus egredientibus area, quoad omnem feram terrae" (Genesis 9:9, 10):

per "foedus cum bestia, fera, avi et cum reptili terrae", significatur conjunctio cum talibus apud hominem quae significantur per illa, per "bestiam" enim significatur affectio boni, per "feram" affectio veri, per "avem" cogitativum, et per "reptile terrae" scientificum, quod ex affectionibus illis vivit.

[32] Dicitur etiam "foedus cum morte", apud Esaiam,

"Dixistis, Excidimus foedus cum morte, et cum inferno fecimus Visionem:.... abolebitur foedus vestrum cum morte, et visio vestra cum inferno non consistet" (28:15, 18):

"excidere foedus cum morte" significat conjunctionem per falsum ex inferno, ex quo homo spiritualiter moritur; "facere visionem cum inferno" Significat divinationem quasi propheticam ex inferno. Ex his nunc in serie allatis constare potest quod per "foedus", ubi agitur de Domino, significetur conjunctio per Divinum Verum. Est quidem conjunctio cum Ipso per bonum amoris; sed quia Dominus influit apud hominem per bonum in vera, unde homini est affectio veri, et homo recipit bonum Domini in veris, ex quibus est illi agnitio, confessio et adoratio Domini, inde bonum amoris per verum conjungit, comparative sicut calor solis tempore veri et aestatis cum fructificationibus terrae.

Bilješke:

696. "Et timentibus nomen tuum parvis et magnis." - Quod significet et omnibus qui Dominum colunt ex quacunque religione; constat ex significatione "timere nomen" Domini Dei, quod sit colere Dominum (de qua sequitur); et ex significatione "parvorum et magnorum", quod sit ex quacunque religione; nam per "parvos" intelliguntur qui parum sciunt vera et bona ecclesiae, et per "magnos" qui multum sciunt, ita qui parum et multum colunt Dominum; quantum enim homo scit vera fidei et vivit secundum illa, tantum colit Dominum, cultus enim non est ex homine, sed ex veris a bono quae apud hominem sunt, quoniam haec sunt ex Domino, et in illis est Dominus. Quod per "timentes nomen tuum, parvos et magnos", intelligantur omnes qui colunt Dominum ex quacunque religione, est quia mox prius nominantur "servi prophetae" et "sancti", per quos intelliguntur omnes qui intra ecclesiam in veris doctrinae et in vita secundum illa sunt; quare per "timentes nomen tuum, parvos et magnos" intelliguntur omnes qui extra ecclesiam in cultu Domini secundum religionem suam sunt; nam hi quoque timent nomen Dei qui colunt Dominum, et vivunt in aliqua fide et charitate secundum religiosum suum; quippe in hoc versu agitur de ultimo judicio super omnes tam malos quam bonos, ac ultimum judicium fit super omnes tam qui intra ecclesiam sunt quam super omnes qui extra, illam, et tunc salvantur omnes qui timent Deum, et vivunt in amore mutuo, in rectitudine cordis et sinceritate ex religioso; omnes enim illi quoad animam, per intuitionem fidei in Deum, et per vitam charitatis, consociantur angelis caeli, et sic conjunguntur Domino ac salvantur; quisque enim post mortem venit ad suos in mundo spirituali, cum quibus, dum vixit in mundo naturali, quoad suum spiritum consociatus est.

[2] Quod "parvi et magni" significent minus et plus, nempe qui colunt Dominum, ita qui minus et plus in veris ex bono sunt, est quia sensus spiritualis Verbi abstractus est ab omni respectu personae, nude enim rem intuetur; et in voce "parvorum et magnorum" est respectus personae, nam intelliguntur homines qui colunt Deum; inde est quod pro illis in eo sensu intelligatur minus et magis, ita qui ex genuinis veris et bonis minus et magis colunt. Simile etiam est cum "servis prophetis" et "sanctis", de quibus mox supra, per quos non intelliguntur in sensu spirituali prophetae et sancti, sed abstracte a personis vera doctrinae et vita secundum illa; dum illa intelliguntur, inclusive etiam comprehenduntur omnes qui in veris doctrinae et in vita secundum illa sunt, haec enim sunt in subjectis quae sunt angeli et homines; at cogitare tunc solum angelos et homines est naturale, sed cogitare vera doctrinae et vitam quae faciunt angelos et homines est spirituale. Inde constare potest quomodo sensus spiritualis, in quo sunt angeli, se distinguit a sensu naturali, in quo sunt homines; nempe, quod singulis, quae homines cogitant, inhaereat aliquid ex persona, ex spatio, ex tempore, et ex materia, at quod angeli cogitent res abstracte ab illis: inde est quod angelis sit loquela homini incomprehensibilis, quia illa est ex intuitione rei et inde sapientia abstracta a talibus, ita respective indeterminata ad illa quae propria mundi naturalis sunt.

[3] Quod per "timere nomen tuum" significetur colere Dominum, est quia per "timere" significatur colere, et per "nomen tuum" Dominus; nam in versu praecedente dicitur quod "viginti et quatuor seniores gratias egerint Domino Deo, qui es et qui eras et qui venturus es"; quare per "timere nomen tuum" intelligitur colere Dominum. In Verbo tam Veteris quam Novi Testamenti dicitur "nomen Jehovae", nomen Domini", "nomen Dei", et "nomen Jesu Christi"; et ibi per "nomen" intelliguntur omnia per quae colitur, ita omnia amoris et fidei, ac in supremo sensu intelligitur Ipse Dominus, quia ubi Ipse est, ibi sunt omnia amoris et fidei; quod haec et illa per "nomen Jehovae", "Domini Dei", et "Jesu Christi" intelligantur, videatur supra (n. 102, 135, 224), et quoque patet ex his Domini verbis,

"Si duo ex vobis consenserint in nomine meo super terra de omni re, quamcunque petierint, fiet illis a Patre meo, qui in caelis est: ubi enim ¹ duo aut tres congregati sunt in nomine meo, ibi sum in medio eorum" (Matthaeus 18:19, 20):

ibi [per] "consentire in nomine Domini", et "congregari in nomine Ipsius", non intelligitur in solo nomine, sed in illis quae Domini sunt, quae sunt vera fidei et bona amoris, per quae colitur.

[4] Quod "timere", cum de Domino, significet colere et revereri, est quia in cultu et in omnibus ejus est timor sanctus et venerabilis, qui est quod honorandus sit, et non ullo modo laedendus; est enim sicut infantum erga parentes, parentum erga infantes, uxorum erga maritos, et maritorum erga uxores, tum sicut amicorum erga amicos, apud quos est timor ne laedantur et quoque respectus; ille timor cum respectu est in omni amore et in omni amicitia, adeo ut amor et amicitia absque tali timore et respectu sit quasi cibus non salitus, qui est insulsus: inde nunc est quod "timere Dominum" sit colere Ipsum ex tali amore.

[5] Dicitur quod per "timere nomen tuum" significetur colere Dominum, et tamen per "timentes Ipsum" intelliguntur hic omnes qui extra ecclesiam sunt, quibus tamen Dominus ignotus est, ex causa quia non habent Verbum; sed usque omnes ex illis acceptantur a Domino, qui de Deo ideam Humani habent, Deus enim sub forma Humana est Dominus: at vero omnes, sive intra sive extra ecclesiam sint, qui de Deo non sicut de Homine cogitant, illi dum in vitam suam spiritualem veniunt, quod fit post excessum ex hoc mundo, non acceptantur a Domino, quia illi non habent aliquam ideam de Deo determinatam, sed interminatam, quae nulla est; et si aliqua sit, usque dissipatur; quae causa est quod omnes qui e terris in mundum spiritualem veniunt, primum explorentur qualem ideam de Deo habuerint et secum ferunt; si non ut de Homine, quod mittantur ad loca instructionis et doceantur quod Dominus sit Deus caeli et terrae, et quod cum de Deo, de Domino oporteat cogitare, et quod alioqui non aliqua foret conjunctio cum Deo, et inde nec consociatio cum angelis; tunc omnes qui vitam charitatis vixerunt, recipiunt instructionem ac Dominum colunt: at omnes qui dicunt se in fide fuisse, sed non fuerunt in vita fidei, quae est charitas, non recipiunt instructionem; quare separantur, et in loca infra caelos amandantur, quidam in inferna, quidam in terram quae in Verbo "terra inferior" vocatur, ubi dura patiuntur. At usque gentiles, quibus leges religionis fuerunt leges vitae, prae Christianis recipiunt doctrinam de Domino; et id praecipue ex causa, quia non aliam ideam de Deo habuerunt quam ut de Divino Homine. Haec dicta sunt ut sciatur unde est quod per "timere nomen tuum" intelligatur colere Dominum.

[6] Multis in locis in Verbo dicitur "timere Jehovam Deum", et per id intelligitur colere; quare paucis dicetur quodnam cultus in specie intelligitur per timere Deum." Omnis cultus Jehovae Dei erit ex bono amoris per vera; cultus qui ex solo bono amoris est, non est cultus; nec est cultus qui est ex solis veris absque bono amoris; utrumque erit, nam essentiale cultus est bonum amoris, sed bonum existit et formatur per vera; inde omnis cultus erit per vera ex bono: quia ita est, ideo in plerisque locis in Verbo, ubi dicitur "timere Jehovam Deum", etiam dicitur "custodire" ac "facere verba et praecepta Ipsius"; quare ibi per "timere" significatur cultus per vera, ac per "custodire et facere" cultus ex bono amoris, nam "facere" est voluntatis ita amoris et boni, ac "timere" est intellectus ita fidei et veri; nam omne verum quod fidei est proprie est intellectus, et omne bonum quod amoris est proprie est voluntatis: inde videri potest quod "timor Jehovae Dei" dicatur de cultu per vera doctrinae, quae etiam vera fidei vocantur. Quod id cultus intelligatur per "timorem Jehovae Dei", est quia Divinum Verum facit timorem, nam damnat malos ad infernum; non autem Divinum Bonum; hoc aufert damnationem, quantum id per vera ab homine ac angelo recipitur. Inde constare potest quod tantum sit timor pro Deo, quantum homo in bono amoris est; et quod tantum pavor et terror evanescant, et fiant timor sanctus cum reverentia, quantum homo in bono amoris est, et inde in veris, hoc est, quantum boni est in veris ejus. Inde sequitur quod timor in cultu varius sit apud unumquemvis, secundum statum vitae ejus; et quoque quod sanctitas cum reverentia, quae timori inest apud illos qui in bono sunt, etiam varia sit, secundum receptionem boni voluntate, ac secundum receptionem veri intellectu, hoc est, secundum receptionem boni corde et receptionem veri anima.

[7] Sed haec quae nunc dicta sunt, evidentius constare ² possunt ex sequentibus locis in Verbo:

– Apud Mosen,

"Quid Jehovah Deus..petit a te, nisi ut timeas Jehovam Deum tuum, ad eundum in omnibus viis Ipsius, et ad amandum Ipsum, et ad serviendum Jehovae Deo tuo, ex toto corde tuo, et ex tota anima tua?" (Deuteronomius 10:12, 20):

dicitur "timere Jehovam Deum", "ire in viis Ipsius", "amare Ipsum", et "servire Ipsi", et per omnia illa describitur cultus per vera ex bono; cultus per vera intelligitur per "timere Jehovam Deum" ac "servire Ipsi", et cultus ex bono per "ire in viis Ipsius" et "amare Ipsum": quare etiam dicitur "ex toto corde" et "ex tota anima"; "cor" significat bonum amoris et charitatis quod est voluntatis, et "anima" significat verum doctrinae et fidei quod est intellectus; cor enim correspondet bono amoris, ac in homine ejus voluntati, et anima correspondet vero fidei, ac in homine ejus intellectui; per "animam" enim intelligitur animatio seu respiratio hominis, quae etiam vocatur ejus spiritus.

(Quod "anima" in Verbo significet vitam fidei, et "cor" vitam amoris, videatur in Arcanis Caelestibus, n. 2930, ³ 90509281.)

[8] Apud eundem,

"Post Jehovam Deum vestrum ibitis, Ipsumque timebitis, ut praecepta Ipsius custodiatis, et vocem Ipsius audiatis, ac Ipsi serviatis, et Ipsi adhaereatis" (Deuteronomius 13:54]):

"post Jehovam Deum ire", "praecepta Ipsius custodire", et "Ipsi adhaerere", significant bonum vitae, ita bonum amoris, ex quo cultus; ac "Jehovam Deum timere", "vocem Ipsius audire", et "Ipsi servire", significant vera doctrinae, ita vera fidei per quae cultus. Quoniam omnis cultus Domini erit per vera ex bono, et non per vera absque bono, nec per bonum absque veris, ideo in singulis Verbi est conjugium boni et veri, ut in locis jam allatis, et quoque in sequentibus. (De conjugio boni et veri in singulis Verbi, videatur supra, n. 238 fin. , 288 [b] , 660.)

[9] Apud eundem,

"Jehovam Deum tuum timebis, Ipsi servies, Ipsique adhaerebis, et in, nomine Ipsius jurabis" (Deutr. 10:20 ⁴ ):

etiam hic "timere Jehovam Deum" et "servire Ipsi" involvunt vera cultus; ac "Jehovae Deo adhaerere" et "in nomine Ipsius jurare" involvunt bonum cultus; nam "adhaerere" est vox boni amoris, quoniam qui amat is adhaeret; similiter "jurare in nomine Jehovae", per id enim confirmat quod facturus sit: quod "servire" involvat vera cultus, est quia per "servos" in Verbo intelliguntur qui in veris sunt, et hoc ex causa quia vera serviunt bono (videatur supra, n. 6, 409).

[10] Apud eundem,

"Ut timeas Jehovam Deum tuum, ad custodiendum omnia statuta Ipsius et praecepta Ipsius;.... Jehovam Deum tuum timebis, et Ipsi servies, ac in nomine Ipsius jurabis: non ibitis post deos alios. .... Praecepit nobis Jehovah facere omnia statuta haec, ad timendum Jehovam Deum nostrum" (Deuteronomius 6:2, 13, 14, 24):

cultus per vera ex bono, seu per fidem ex amore, etiam hic similiter describitur; per "timere Jehovam Deum, et Ipsi servire", intelligitur cultus per vera fidei, et per "custodire et facere statuta et praecepta", ac "in nomine Jehovae jurare", cultus ex bono amoris; nam "custodire et facere statuta et praecepta" est bonum vitae, quod idem est cum bono amoris, nam qui amat is vivit; similiter "jurare in nomine Jehovae", nam "jurare" est confirmare vita: quod "timere Jehovam, et servire Ipsi", sit cultus secundum vera doctrinae, supra dictum est: sunt enim duo quae faciunt cultum, nempe doctrina et vita; doctrina absque vita non facit illam, nec vita absque doctrina.

[11] Similiter in sequentibus:

– Apud eundem,

"Congrega populum.... ut audiant, et ut discant et timeant Jehovam Deum vestrum, ac custodiant facere omnia verba legis" (Deutr. 31:12);

apud eundem,

"Si non custodis facere omnia praecepta legis hujus, .... ad timendum nomen magnificum et venerabile hoc, Jehovam Deum tuum" (Deuteronomius 28:58);

apud eundem,

Rex "scribet sibi exemplar legis, .... et leget in eo omnibus diebus vitae suae, quo discat timere Jehovam Deum suum, ad custodiendum omnia verba legis.., et statuta.., ad faciendum illa" (Deutr. 17:18, 19 ⁵ );

apud eundem,

"Custodies praecepta Jehovae Dei tui, eundo in viis Ipsius, et timendo Ipsum" (Deuteronomius 8:6]):

in his locis, ubi dicitur "timere Jehovam Deum", etiam adjungitur "custodire et facere praecepta legis", tum "ire in viis Ipsius", ex causa quia, ut dictum est, omnis cultus Dei internus spiritualis consistens in bono vitae fiet secundum vera doctrinae, quoniam haec docebunt; cultus secundum vera doctrinae significatur per "timere Jehovam", et cultus ex bono vitae per "custodire praecepta", et "ire in viis Ipsius"; "ire in viis Jehovae" est vivere secundum vera doctrinae; et quia cultus secundum vera doctrinae intelligitur per "timere Jehovam", ideo dicitur quod "ex lege discetur timere Jehovam." At sciendum est quod "timor Jehovae" sit cultus internus spiritualis qui erit in cultu externo naturali; cultus internus spiritualis est cogitare et intelligere vera, ita reverenter et sancte de Deo, quod est "timere Ipsum"; et cultus externus naturalis est facere illa, quod est "custodire praecepta et verba legis."

[12] Apud Davidem,

"Doce me, Jehovah, viam tuam, ⁶ illam in veritate; aduna cor meum timori nominis tui"; (Psalmuss 86:11):

per "docere viam" significatur docere verum secundum quod vivendum est; quare dicitur", ⁷ Doce illam in veritate": quod bonum amoris cum veris fidei conjunctum erit, significatur per "Aduna cor meum timori nominis tui"; "cor" significat amorem, "timor" sanctum fidei, quae "adunanda" seu simul erunt in cultu.

[13] Apud eundem,

"Beatus omnis timens Jehovae, qui ambulat in viis Ipsius" (Psalmuss 128:1);

"timere Jehovam" etiam hic est cogitare reverenter et sancte de Deo, et "ambulare in viis Ipsius" est vivere secundum Divina vera; per utrumque fit cultus: sed in cultu externo, qui est vivere secundum Divina vera, erit cultus internus qui est "timere Jehovam"; quare dicitur quod "sit timens Jehovae qui ambulat in viis Ipsius." Apud eundem,

"Beatus vir qui timet Jehovam, praeceptis Ipsius delectatur valde" (Psalmuss 112:1):

similiter ut supra, nam "delectari praeceptis Jehovae valde" est amare illa, ita velle et facere illa.

[14] Apud Jeremiam,

"Non timuerunt, neque iverunt in lege mea, et in statutis meis" (44:10 ⁸ ):

"non timere" pro non cogitare de Deo ex veris Verbi, ita non sancte et reverenter; "non ire in lege Dei et in statutis Ejus" pro nec vivere secundum illa; "praecepta" sunt leges cultus interni, et "statuta" sunt leges cultus externi.

[15] Apud Malachiam,

"Si Pater Ego, ubi honor meus? si Dominus Ego, ubi timor Mei?" (1:6):

"honor" et "timor" dicitur, quia "honor" dicitur de cultu ex bono, et "timor" de cultu per vera; (quod "honor" dicatur de bono, videatur supra, n. 288, 345); quare etiam dicitur "honor" de Patre, et "timor" de Domino, nam Jehovah dicitur "Pater" ex Divino Bono, ac "Dominus" ibi ex Divino Vero.

[16] Apud eundem,

"Foedus meum fuit cum" Levi, "vitae et pacis, quae dedi illi cum timore, et timuit Me" (2:5):

per "Levin" hic intelligitur Dominus quoad Divinum Humanum, et per "foedus vitae et pacis" significatur unio Ipsius Divini cum Ipso, ac per "timorem" et per "timere" significatur sanctum Verum, cum quo unio.

[17] Apud Esaiam,

" ⁹ Quiescit super Illo spiritus Jehovae, spiritus sapientiae et intelligentiae, spiritus consilii et virtutis, spiritus scientiae et timoris Jehovae, unde suffire ipsius in timore Jehovae" (11:2, 3):

haec etiam de Domino, et per illa verba describitur Divinum Verum, in quo et ex quo omnis sapientia et intelligentia: Divinum Verum quod fuit in Domino cum erat in mundo, et quod post glorificationem Humani Ipsius procedit ab Ipso, intelligitur per "Spiritum Jehovae" qui quievit super Ipso; quod inde Ipsi Divina sapientia ac Divina potentia, intelligitur per "Spiritum sapientiae et intelligentiae", et per "spiritum consilii et virtutis"; quod inde Ipsi omniscientia et ipsa sanctitas in cultu, intelligitur per "spiritum scientiae et timoris Jehovae"; et quia "timor" significat sanctum cultus ex Divino Vero, ideo additur, "unde suffire Ipsius in timore Jehovae", "suffire" enim significat cultum ex Divino spirituali, quod est Divinum Verum ; (quod id per "suffire" significetur, videatur supra, n. 324, 491, 492, 494, 567): dicitur "spiritus sapientiae, intelligentiae, scientiae et timoris", ac per "Spiritum" intelligitur Divinum procedens, et per "spiritum sapientiae" intelligitur Divinum caeleste, quod est Divinum procedens receptum ab angelis ¹⁰ caeli intimi seu tertii; per "spiritum intelligentiae" intelligitur Divinum spirituale, quod est Divinum procedens receptum ab angelis medii seu secundi caeli; per "spiritum scientiae" intelligitur Divinum naturale, quod est Divinum procedens receptum ab angelis ultimi seu primi caeli; et per "spiritum timoris Jehovae" intelligitur omne sanctum cultus ex illis Divinis.

[18] Apud Jeremiam,

"Dabo illis cor unum et viam unam ad timendum Me omnibus diebus in bonum illis, .... et feriam illis foedus saeculi, .... et timorem meum dabo in cor eorum, ut non recedant ab apud Me" (32:39, 40):

"Dabo illis cor unum et viam unam ad timendum Me" significat unam voluntatem et unum intellectum ad colendum Dominum; "cor" significat bonum voluntatis, "via" verum intellectus ducens, et "timor" sanctum cultum inde: "Feriam illis foedus saeculi, et timorem meum dabo in cor eorum", significat conjunctionem per bonum amoris et per verum illius boni in cultu; "foedus" est conjunctio, "timor in corde" est sanctum cultus ex vero in bono amoris: "ut non recedant ab apud Me" significat propter conjunctionem: quoniam conjunctio cum Domino fit per vera ex bono, et non per vera absque bono, nec per bonum absque veris, ideo dicitur ibi utrumque.

[19] Apud Davidem,

"Domus Aharonis, confidite in Jehovah:.... timentes Jehovae, confidite in Jehovah" (Psalmuss 115:10, 11):

per "domum Aharonis" significantur omnes qui in bono amoris sunt; et per "timentes Jehovae" significantur omnes qui in vero ex illo bono sunt. In Apocalypsi,

"Angelus habens Evangelium aeternum dixit, "Timete Deum et date.... gloriam adorate lpsum" (14:7):

per "timere Deum et dare Ipsi gloriam" significatur colere Dominum ex sanctis veris; et "adorare Ipsum" significat ex bono amoris.

Apud Davidem,

"Timeant a Jehovah omnis terra, ab Illo extimescant omnes habitatores orbis:.... ecce oculus Jehovae super timentibus Ipsum, exspectantibus misericordiam ipsius" (Psalmuss 33:8, 18 ¹¹ ):

apud eundem,

"Beneplacitum Jehovae est in timentibus Ipsum, exspectantibus misericordiam Ipsius" (Psalmuss 147:11):

quia "timor Jehovae" significat receptionem Divini Veri, et "misericordia" receptionem Divini Boni, ideo dicitur, "Oculus" et "Beneplacitum Jehovae super timentibus Ipsum, exspectantibus misericordiam Ipsius."

[20] Apud Esaiam,

"Honorabunt Te populus potens, urbs gentium validarum timebunt Te" (25:3):

hic quoque cultus ex bono significatur per "honorare", nam honor praedicatur de bono amoris; et cultus ex veris significatur per "timere Dominum", ut supra dictum; "populus potens" significat homines ecclesiae qui in veris ex bono sunt, inde enim omnis potentia: "urbs gentium validarum" significat illos qui in veris doctrinae et per illa in bono amoris; et quia inde omnis potentia spiritualis, ideo dicuntur "gentes validae": ex illis verbis etiam manifeste patet quod conjugium boni et veri sit in singulis Verbi, "honorare" enim dicitur de bono, "timere" de vero, utrumque in cultu; "populus" dicitur de illis qui in veris et per illa in bono sunt, "gentes" autem qui in bono et ex illo in veris; et quia ex conjunctione boni et veri est omnis potentia in spirituali mundo, ideo "populus" dicitur "potens", et "gentes" dicuntur "validae."

[21] "Timor Jehovae" significat cultum, in quo est sanctitas. per vera, etiam in sequentibus locis:

– Apud Esaiam,

"Cor" populi "procul recessit a Me, et factus est timor eorum erga Me, praeceptum hominum doctum" (29:13);

apud eundem,

"Quis inter vos timens Jehovae, audiens vocem servi Ipsius? qui ambulat in tenebris, nec splendor illi, confidit in nomine Jehovae, et innititur Deo suo" (50:10);

apud Jeremiam,

"Audient omne bonum quod Ego faciens illis, ut timeant et commoveantur super omni bono, et super omni pace, quam Ego facturus illi" (33:9);

apud Davidem,

"Castrametatur Angelus Jehovae circa timentes Ipsum, ut liberet eos.... . Timete Jehovam, sancti ipsius, quia non est defectus timentibus Ipsum" (Psalmuss 34:8, 10 [B.A. 7, 9]);

apud eundem,

"Quibus non mutationes, neque timent Deum" (Psalmuss 55:20 [B.A. 19]);

apud eundem,

"Principium sapientiae timor Jehovae, intellectus bonus omnibus facientibus ea" (Psalmuss 111:10):

quia "timor" spectat Divinum Verum ex quo sanctitas in cultu, et ex quo sapientia et intelligentia, ideo dicitur, "Principium sapientiae timor Jehovae, intellectus bonus", hoc est, intelligentia, "omnibus facientibus ea": Apud eundem,

"Timentes Jehovam laudabunt Ipsum, omne semen Jacobi honorabunt Ipsum, et timebunt ab Ipso omne semen Israelis" (Psalmuss 22:24 [B.A.23]);

apud Lucam,

"Misericordia" Dei "in generationem generationum timentibus Ipsum" (1:50).

[22] Quod "timere Jehovam Deum" involvat et inde significet sanctum habere et revereri, proinde sancte et reverenter colere, constare etiam potest ex his locis:

– Apud Mosen,

"Sabbatha mea observabitis, et sanctuarium meum timebitis" (Levit. 19:30 ¹² );.... reverebimini" (cap. 26:2);

apud eundem,

"Opus Jehovae quam timendum (reverendum), illud quod facturus sum" (Exodus 34:10);

et apud eundem,

Et Jacob "timuit, et dixit, Quam timendus (reverendus) locus hic; nihil hic nisi domus Dei, et..porta caeli" (Genesis 28:17):

quod per "timere", cum de Divino et de sancto caeli et ecclesiae dicitur, significet revereri ac reverenter habere, ex illis locis patet; tum ex eo, quod eadem illa vox quae significat timere in lingua Hebraea, etiam significet revereri et venerari. Hoc etiam patet ex his apud Lucam,

"Judex erat in urbe quadam Deum non timens, et hominem non reverens, .... qui dixit apud se, Quamvis Deum non timeo, neque hominem revereor...." (18:2, 4);

dicitur "Deum timere", et hominem revereri", quia timere significat revereri in superiori gradu.

[23] Apud Matthaeum,

Jesus dixit, "Ne timeatis ab iis qui occidere corpus possunt, animam vero occidere non possunt; timete potius Ipsum qui potest et corpus et animam perdere in gehenna" (Matthaeum 10:28; Luca 12:4, 5, 7):

sed hic per "timere" significatur timorem habere ne spiritualiter moriantur, proinde timorem naturalem, qui est formido et pavor; timor autem spiritualis est sanctum timor, qui inest omni amori spirituali varie secundum quale amoris et secundum quantum ejus: in hoc timore est homo spiritualis; is quoque scit quod Dominus non alicui malum faciat, minus aliquem quoad corpus et quoad animam perdat in Gehenna, sed quod omnibus benefaciat, et quod unumquemvis quoad corpus et quoad animam velit ad Se in caelum attollere; inde ejus timor est sanctus timor, ne per malum vitae et per falsum doctrinae homo Divinum illum amorem in se avertat, et sic laedat: sed naturalis timor est formido, pavor et terror, pro periculis, poenis et sic pro inferno, qui timor inest omni amori corporeo, etiam varie secundum quale amoris, et secundum quantum ejus; homo naturalis, cui ille timor est, non scit aliter quam quod Dominus malum faciat malis, eos condemnet, in infernum conjiciat, et puniat; ex eo est quod illi timeant et formident a Domino. In hoc timore fuerunt plerique ex gente Judaica et Israelitica, ex causa quia fuerunt naturales homines; quapropter toties in Verbo dicitur "pavescere et contremiscere pro Jehovah", et quoque quod "in pavore et contremiscentia fuerint": inde fuit, quod de filiis Israelis dicatur quod "trepidaverint" quando Divina Lex seu Divinum Verum promulgabatur e Monte Sinai (Exodus 20:15-1718-20] ; Deuteronomius 5:20-2223-25]):

[24] ille timor est, qui quoad partem intelligitur per

"Pavorem Isaci", per quem Jacobus juravit Labani (Genesis 31:42, 53);

per "Abrahamum" enim, "Isacum" et "Jacobum" in Verbo intelligitur Dominus; per "Abrahamum" Dominus quoad Divinum caeleste, per "Isacum" quoad Divinum spirituale, et per "Jacobum" quoad Divinum naturale; Divinum spirituale, quod "Isacus" significabat, est Divinum Verum, quod naturales homines terret; et quia Laban erat naturalis homo, ideo Jacob illi per "Isaci pavorem" aut terrorem juravit. Similis paene timor intelligitur apud Esaiam,

"Jehovam Zebaoth sanctificabitis, nam Ipse timor vester et pavor vester" (8:13);

"timor" ibi dicitur pro spirituali homine, et "pavor" pro naturali. Ne spiritualis homo in tali timore sit in quali naturalis homo, ideo dicitur "Ne timeas":

– Apud Esaiam,

Jacob et Israel, "Ne timeto, nam redemi te, vocans nomine tuo, Mihi tu" (43:1);

apud Lucam,

"Ne time, parve grex, quia complacuit Patri vestro vobis dare regnum" (12:32):

et apud Jeremiam,

"Ne timeas, serve mi Jacob, ...et ne terrearis Israel, quia Ego servans te e longinquo;.... Jacob tranquillus et quietus erit, non terrens" (30:9, 10);

et in pluribus aliis locis. Praeterea quod "timor", "terror", "consternatio", et similia, significent varias commotiones animi et mutationes status mentis, videatur supra (n. 667, 677).

Bilješke: