9048. ‘Et si damnum fuerit’: quod significet laesionem, constat absque explicatione.

9086. ¹ ‘Et ceciderit illuc bos vel asinus’: quod significet quod pervertit bonum aut verum in naturali, constat ex significatione ‘cadere’ quod sit pervertere, de qua sequitur, ex significatione ‘bovis’ quod sit affectio mali in naturali, ita malum ibi, de qua supra n. 9065, et ex significatione ‘asini’ quod sit verum in naturali, de qua n. 2781, 5492, 5741, 7024, 8078. Quod ‘cadere in foveam’ cum dicitur de bono et vero in naturali, quae significantur per ‘bovem et asinum’, sit pervertere, patet ex illis quae in versu sequente ² continentur, ibi enim agitur de emendatione per verum, quod fieri potest cum bonis et veris perversis, non autem cum illis exstinctis; nam cum bonum aut verum pervertitur usque manet, sed perverse explicatum ³ ; ‘cadere’ etiam est labi per errorem.

[2] Quia hoc significatum est per ‘cadere in foveam’, ideo dictum est a Domino, Cujus vestrum asinus aut bos in puteum cadit, quem non statim extrahitis in die sabbati? Luc. 14:5;

hoc dictum est a Domino cum hydropicum in die sabbati sanavit; dies sabbati erat sanctissimus in illa Ecclesia quia significabat conjugium caeleste, quod est conjunctio boni et veri ex Domino, n. 8495, 8510; inde sanationes a Domino fiebant in die sabbati, nam sanatio involvebat sanationem vitae spiritualis, et morbus hydropicus veri et boni perversionem, ita sanatio veri perversi ⁴ emendationem et restitutionem; nam omnia miracula Domini involvebant et significabant status Ecclesiae, n. ⁵ 8364, quemadmodum in genere omnia miracula Divina, n. 7337; inde nunc est quod a Domino dictum, ‘Cujus vestrum asinus aut bos in puteum cadit, quem non statim extrahitis in die sabbati?’ per quae in sensu spirituali id quod dictum est ⁶ significabatur; nam quicquid Dominus locutus est, ex Divino locutus est, et cum ex Divino, singulis sensus internus inest, n. 9049, 9063 fin. ; per ‘puteum’ ibi simile significatur quod per foveam, nempe falsum, n. 1688. Et quia ‘fovea’ est falsum, ideo quoque' Dominus cum de falsis Ecclesiae locutus est, dixit, Quando caecus caecum ducit, ambo in foveam cadunt, Matth. 15:14;

‘caecus’ est qui in erroneis, ‘cadere in foveam’ est pervertere verum ⁷ ; haec comparative dicta sunt, sed omnes comparationes in Verbo ex significativis sumptae ⁸ sunt, n. ⁹ 3579, 8989.

[3] Qui credunt quod sanctum Divinum quod in Verbo, non altius reconditum lateat quam in sensu qui apparet in littera, is in his et in reliquis Verbi non aliunde videt sanctum quam ex fide quod omnia quae ibi Divinitus inspirata sint ¹⁰ ; et quod ¹¹ inexplicabilia ibi sint arcana soli Deo ¹² nota, at qui in hac fide non sunt Verbum contemnunt, solum ob stilum ad apparentiam magis humilem, quam est stilus qui ad genium mundi applicatus est, qualis est apud plures scriptores antiquos et hodiernos; at ¹³ sciant quod sanctum Divinum lateat in omnibus et singulis Verbi, sed consistat in eo quod omnia et singula agant ¹⁴ de Domino, de ¹⁵ Ipsius regno et ¹⁶ Ecclesia; haec sanctissima sunt, quia sunt Divina a Domino, in quibus sic est vita aeterna secundum Domini verba apud Johannem, Verba quae Ego loquor vobis, spiritus sunt et vita sunt, Joh. 6:63 ¹⁷ ; sed sanctissima illa Divina patent coram angelis in caelo, quia hi non capiunt Verbum naturaliter secundum sensum litteralem sed spiritualiter secundum sensum internum; secundum hunc sensum etiam homines caperent Verbum si angelicam vitam viverent, nempe vitam fidei et amoris; quae in sensu interno Verbi continentur nec aliud sunt quam quae genuina doctrina Ecclesiae docet; genuina doctrina Ecclesiae docet Dominum, fidem in Ipsum, amorem in Ipsum, et amorem boni quod ab Ipso; hic amor est charitas erga proximum, n. 6709, 6710, 8123; qui hanc vitam vivunt illustrantur a Domino et vident sancta Verbi, et nullatenus alii; videatur Praefatio ad Gen. xviii.

Footnotes:

2781. ‘Et instravit asinum’: quod significet naturalem hominem quem praeparavit, constat ex significatione ‘asini’, de qua sequitur. Sunt apud hominem voluntaria et sunt intellectualia, ad voluntaria pertinent illa quae boni sunt, ad intellectualia illa quae veri; sunt varii generis bestiae, per quas voluntaria quae boni, significantur, ut sunt ‘agni, oves, haedi, caprae, juvenci, boves’, videatur n. 1823, 2179, 2180; et sunt quoque bestiae per quas significantur intellectualia quae veri, nempe ‘equi, muli, onagri, cameli, asini’, praeter quo 'queaves'; quod per ‘equum’ significetur intellectuale, supra n. 2761, 2762 ostensum est; quod per ‘onagrum’ rationale verum separatum a bono, videatur n. 1949; quod per ‘camelum’ scientificum in communi; et per ‘asinum’ scientificum in particulari, videatur n. 1486:

[2] sunt duo quae constituunt naturale apud hominem, seu quod idem, naturalem hominem, nempe bonum naturale et verum naturale; bonum naturale est jucundum profluens ex charitate et fide, verum naturale est scientificum eorum. Quod verum naturale sit quod significatur per ‘asinum’, et verum rationale per ‘mulum’, constare potest ab his locis;

apud Esaiam,

Propheticum bestiarum meridiei: in terra angustiae et coarctationis, leo et tigris, et ex illis vipera et prester volans, ferent super humero asellorum facultates suas, et super gibbo camelorum, thesauros suos, super populo non proderunt; et Aegyptii vane et inaniter auxiliabuntur, 30:6,

7; ‘bestiae meridiei’ vocantur illi qui in cognitionibus boni et veri sunt, sed qui faciunt illas non vitae sed scientiae, de quibus dicitur quod ‘ferant super humero asellorum facultates suas, et super gibbo camelorum thesauros suos’, ex causa quia ‘aselli’ significant scientifica in particulari, et ‘cameli’ scientifica in communi; quod ‘Aegyptii’ sint scientiae, videatur n. 1164, 1165, 1186, de quibus dicitur quod ‘vane et inaniter auxiliabuntur’; quod ¹ propheticum hoc sensum internum habeat, et quod absque illo a nemine intelligatur, cuivis patet, nam absque sensu interno non sciri potest quid sit propheticum ‘bestiarum meridiei’, quid ‘leo et tigris’, quid ‘vipera et prester volans’, et quid quod ‘illae bestiae ferrent super humero asellorum facultates suas, et super gibbo camelorum thesauros suos’, et cur immediate sequitur, quod ‘Aegyptii vane et inaniter auxiliabuntur’: simile per ‘asinum’ intelligitur in prophetia Israelis de Jisaschare, apud Mosen,

Jisaschar asinus ossis cubans inter sarcinas, Gen. 49:14:

[3] apud Zachariam,

Haec erit plaga, qua percutiet Jehovah omnes populos, qui pugnabunt contra Hierosolymam; ... erit plaga equi, muli, cameli, et asini, et omnis bestiae, 14:12, 15;

quod per ‘equum, mulum, camelum et asinum’ significentur intellectualia apud hominem, quae plaga afficientur, constat ab omnibus et singulis ibi quae praecedunt et sequuntur, agitur enim de plagis quae praecedent ultimum judicium seu consummationem saeculi, de quibus etiam Johannes in Apocalypsi multis, et reliqui Prophetae passim; ii qui tunc pugnaturi contra Hierosolymam, hoc est, Ecclesiam spiritualem Domini, et ejus vera, significantur per animalia illa, qui quoad intellectualia plagis afficientur:

[4] apud Esaiam,

Beati vos serentes juxta omnes aquas, mittentes pedem bovis et asini, 32:20;

‘serentes juxta omnes aquas’ pro illis qui se in spiritualibus instrui patiuntur; quod ‘aquae’ sint spiritualia, ita intellectualia veri, videatur n. 680, 739, 2702; ‘mittentes pedem bovis et asini’ pro naturalibus quae inservitura; quod ‘bos’ sit naturale quoad bonum, n. 2180, 2566; ‘asinus’ est naturale quoad verum:

[5] apud Mosen,

Ligans ad vitem asellum suum, et ad vitem nobilem filium asinae suae; lavit in vino vestimentum suum, et in sanguine uvarum velamen suum, Gen. 49:11;

ibi propheticum Jacobi, tunc Israelis, de Domino; ‘vitis et vitis nobilis’ pro Ecclesia spirituali externa et interna, n. 1069; ‘asellus’ pro vero naturali, ‘filius asinae’ pro vero rationali; quod ‘filius asinae’ sit verum rationale, inde est quia ‘asina’ significat affectionem veri naturalis, n. 1486, cujus filius quod sit verum rationale, videatur n. 1895, 1896, 1902, 1910.

[6] Judex olim equitabat super asina, et filii ejus super asellis, ex causa quia ‘judices’ repraesentabant bona Ecclesiae, et ‘filii eorum’ vera inde; rex autem equitabat super mula, filii ejus super mulis, ex causa quia ‘reges et filii illorum’ repraesentabant vera Ecclesiae, videatur n. 1672, 1728, 2015, 2069; quod judex equitaverit super asina, constat in libro Judicum, Cor meum ad legislatores Israelis spontaneos in populo; benedicite Jehovae, equitantes super asinabus candidis, sedentes super ² Middin 5:9, 10: quod filii judicum equitaverint super asellis, Fuit Jairo judici super Israelem triginta filii, equitantes super triginta asellis, Jud. 10:3, 4: et alibi, Abdoni judici Israelis fuit illi quadraginta filii, et triginta filii filiorum, equitantes super septuaginta asellis,

Jud. 12:14: quod rex equitaverit super mula, Dixit David eis, Accipite vobiscum servos domini vestri, et equitare faciatis Salomonem filium meum super mula, quae mihi; .

. . et equitare fecerunt Salomonem super mula regis Davidis, .

. . et unxerunt eum Zadok sacerdos et Nathan propheta in regem in Gihon. 1 Reg. 1:33, 38, 44, 45: quod filii regis super mulis, Surrexerunt omnes filii regis Davidis, et equitaverunt quisque super mulo suo, et fugerunt pro Absalome, 2 Sam. 13:29;

[7] inde patet quod equitare super asina fuerit insigne ³ judicis, et equitare super mula fuerit insigne ⁴ regis; et equitare super asello fuerit insigne filiis judicis, et super mulo filiis regis, ex causa, ut dictum, quia ‘asina’ repraesentabat et significabat affectionem boni et veri naturalis, 'mula' affectionem veri rationalis, ‘asinus seu asellus’ ipsum verum naturale, et ‘mulus’ ut et ‘filius asinae’ verum rationale: inde patet quid intelligitur per prophetica de Domino, apud Zachariam,

Exsulta filia Zionis, jubila filia Hierosolymae, ecce Rex tuus veniet tibi justus et salvatus ille, humilis et equitans super asino, et super asello filio asinarum; dominium Ipsius a mari usque ad mare, et a fluvio usque ad fines terrae, 9:9, 10;

quod Dominus voluit, cum ad Hierosolymam veniret, equitare super illis, notum est apud Evangelistas, de quo ita apud Matthaeum, Jesus misit duos discipulos, dicens illis, Abite in villam quae contra vos, et statim invenietis asinam alligatam, et pullum cum ea, solvite et adducite Mihi: ... hoc factum ut impleretur quod dictum est per prophetam dicentem, Dicite filiae Zionis, ecce Rex tuus venit tibi mansuetus, sedens super asina, et super pullo filio subjugalis; ... et adduxerunt asinam et pullum, et imposuerunt super eis vestimenta sua, et collocarunt Ipsum super illis, 21:2, 4, 7;

[8] ‘equitare super asino’ insigne erat quod subordinatum esset naturale, et ‘equitare super pullo filio asinae’, quod subordinatum esset rationale; quod ‘filius asinae’ simile ac ‘mulus’ significet, supra ad locum Gen. 49:11 ostensum est; inde, et quia summi judicis et regis erat super illis equitare, utque simul repraesentativa Ecclesiae implerentur, placuit hoc Domino; de hoc ita apud Johannem, Postero die multa turba, quae venerat ad festum, cum audivisset quod veniret Jesus Hierosolymam, acceperunt ramos palmarum, et iverunt obviam Ipsi, et clamaverunt, Osanna, benedictus qui venit in nomine Domini, Rex Israelis: inveniens autem Jesus asellum, sedit super eum; sicut scriptum est, Ne time filia Zionis, ecce Rex tuus venit sedens super pullo asinae: haec vero non cognoverant discipuli Ipsius primum, sed quando glorificatus est Jesus, tunc recordati sunt quod haec essent de Ipso scripta, et haec fecissent Ipsi, 12:12-16;

Marcus 11:1-12; Luc. 19:28-41.

[9] Ex his nunc ⁵ constet quod omnia et singula in Ecclesia ⁶ illius temporis fuerint repraesentativa Domini, et inde caelestium et spiritualium quae in regno Ipsius, et hoc usque ad asinam et asinae pullum, per quos repraesentabatur naturalis homo quoad bonum et verum; causa repraesentationis fuit quod naturalis homo servire debeat rationali, et hic spirituali, hic autem caelesti, et hic Domino; talis ordo subordinationis est.

[10] Quia per ‘bovem et asinum’ significabatur naturalis homo quoad bonum et verum, ideo plures leges latae sunt, in quibus boves et asini memorantur, quae leges primo aspectu apparent non dignae memoratu in Verbo Divino; at cum evolvuntur quoad sensum internum, apparet spirituale multi momenti, quod inibi; sicut hae apud Mosen,

Cum aperuerit quis foveam, vel cum foderit quis foveam, et non operuerit eam, et ceciderit illuc bos vel asinus, dominus foveae rependet argentum domino, et mortuum erit sibi, Exod.

21:33, 34: Cum occurreris bovi inimici tui, vel asino ejus erranti, reducendo reduces eum illi: cum videris asinum osoris tui cubantem sub onere suo, et cessaveris a removendo illud, et removendo removebis ab illo, Exod. 23:4, 5; Deut. 22:1,

3: Non videbis asinum fratris tui vel bovem, cadentes in via, et abscondis te ab illis, erigendo eriges, Deut. 22:4: Non arabis bove et asino pariter; non vestias te textura mixta lana et lino simul, Deut. 22:10, 11: Sex diebus facies opera tua, et in die septimo quiesces, propterea ⁷ ut requiescat bos tuus, et asinus tuus, et filius ancillae tuae, et peregrinus, Exod. 23:12;

ibi ‘bos et asinus’ in sensu spirituali nihil aliud significant quam bonum et verum naturale.

Footnotes: