4299. Omdat ik God van aangezichten tot aangezichten heb gezien en mijn ziel bevrijd is geweest; dat dit betekent dat Hij de zwaarste verzoekingen doorstond, alsof zij uit het Goddelijke waren, staat vast uit de betekenis van ‘God zien’, namelijk de toenadering tot Hem door de innerlijke dingen, namelijk door de goede en ware dingen, vandaar de tegenwoordigheid, zie nr. 4198 en uit de betekenis van de aangezichten, nrs. 1999, 2434, 3527, 3573, 4066;

en dus het denken en de aandoeningen, want deze beide zijn de innerlijke dingen, omdat zij van de ziel en van het gemoed zijn en zich in het aangezicht openbaren; en uit de betekenis van ‘mijn ziel is bevrijd geweest’ namelijk doorstaan, namelijk de Goddelijke tegenwoordigheid. Dat door al die dingen wordt aangeduid dat Hij de zwaarste verzoekingen doorstond alsof zij uit het Goddelijke waren, kan nergens anders vandaan blijken dan uit de naastgelegen en de verderaf gelegen oorzaken van de verzoekingen; de naastgelegen oorzaken zijn de boze en valse dingen bij de mens, die hem in verzoekingen leiden, dus de boze geesten en genieën die ze ingieten, nr. 4249; toch kan niemand verzocht worden, dat wil zeggen, enige geestelijke verzoeking ondergaan, dan alleen degene die een geweten heeft, want de geestelijke verzoeking is niets anders dan een marteling van het geweten; dus kunnen geen anderen verzocht worden dan zij die in het hemels en geestelijk goede zijn, want dezen hebben een geweten; de overigen hebben het niet en weten zelfs niet eens wat een geweten is; het geweten is de nieuwe wil en het nieuwe verstand uit de Heer; en dus is het de tegenwoordigheid van de Heer bij de mens en deze tegenwoordigheid is des te dichter nabij, hoe meer de mens in de aandoening van het goede of van het ware is; indien de tegenwoordigheid van de Heer dichter nabij is dan de mens naar verhouding in de aandoening van het goede of het ware is, dan komt de mens in verzoeking; de oorzaak hiervan is dat de boze en valse dingen die bij de mens zijn, die getemperd zijn met de goede en ware dingen bij hem, de nadere tegenwoordigheid niet kunnen doorstaan; dit kan vaststaan uit wat in het andere leven bestaat, namelijk dat de boze geesten geenszins enig hemels gezelschap kunnen naderen of zij beginnen angstig en gemarteld te worden; verder dat de boze geesten het niet verdragen dat de engelen hen onderzoeken, want zij worden terstond gemarteld en vallen in onmacht; en eveneens hieruit dat de hel van de hemel is verwijderd, met als oorzaak dat de hel de hemel niet verdraagt, dat wil zeggen, de tegenwoordigheid van de Heer die in de hemel is; vandaar komt het, dat in het Woord van hen gezegd wordt:

‘Dan zullen zij aanvangen te zeggen tot de bergen: Valt op ons en tot de heuvelen; Verbergt ons’, (Lukas 23:30);

en elders:

‘Zij zullen tot de bergen en tot de steenrotsen zeggen: Stort over ons en verbergt ons van het aangezicht van Degene die op de troon zit’, (Openbaring 6:16);

ook verschijnt de nevelachtige en duistere sfeer die uitwasemt van de boze en valse dingen van degenen die in de hel zijn, in de gedaante van een berg of een steenrots, waaronder zij verborgen worden, zie de nrs. 1265, 1267, 1270. Hieruit nu kan men weten dat ‘ik heb God van aangezichten tot aangezichten gezien en mijn ziel is bevrijd geweest’ de zwaarste verzoekingen betekent, alsof die uit het Goddelijke waren. De verzoekingen en de martelingen verschijnen alsof zij uit het Goddelijke waren, omdat ze, zoals gezegd, door de Goddelijke tegenwoordigheid van de Heer ontstaan, toch zijn ze niet vanuit het Goddelijke of uit de Heer, maar uit de boze en valse dingen die bij degene zijn die verzocht of gemarteld wordt; uit de Heer immers gaat niet dan het heilige, goede, ware en barmhartige voort; het is dit heilige, namelijk het goede, het ware en het barmhartige, dat diegenen die in de boze en valse dingen zijn, niet kunnen uithouden, omdat die dingen tegenovergesteld of strijdig zijn; de boze dingen, de valse dingen en de onbarmhartigheid streven aanhoudend daarnaar om die heilige dingen te schenden en voor zoveel als zij ze aanvallen voor zoveel worden zij gemarteld; en wanneer zij aanvallen en vandaar gemarteld worden, dan menen zij dat het het Goddelijke is dat hen martelt; dit is het wat wordt verstaan onder ‘alsof zij uit het Goddelijke waren’. Dat niemand Jehovah van aangezicht tot aangezicht kan zien en leven, was aan de Ouden bekend en van daar ging de erkentenis daarover over op de nakomelingen van Jakob; daarom waren zij zozeer verheugd wanneer zij enig engel hadden gezien en toch leefden; zoals in het Boek Richteren:

‘Gideon zag, dat het een engel van Jehovah was; daarom zei Gideon: Heer Jehovah, daarom omdat ik een engel van Jehovah gezien heb van aangezicht tot aangezicht; en Jehovah zei tot hem: Vrede zij u, vrees niet, omdat gij niet sterven zult’, (Richteren 6:22, 23). In hetzelfde Boek:

‘Manoach zei tot zijn echtgenote: Stervende zullen wij sterven, omdat wij God gezien hebben’, (Richteren 13:22);

en bij Mozes:

‘Jehovah zei tot Mozes:

‘Gij zult Mijn aangezichten niet kunnen zien, omdat de mens Mij niet zal zien en leven’, (Exodus 33:20). Dat van Mozes wordt gezegd dat hij met Jehovah sprak van aangezicht tot aangezicht, (Exodus 33:11) en dat ‘Jehovah hem gekend heeft van aangezicht tot aangezicht’, (Deuteronomium 34:10), is omdat Hij hem verscheen in een menselijke vorm die aangepast was aan zijn opneming en die uiterlijk was, namelijk als een oude man met een baard, die bij hem gezeten was, zoals ik door de engelen hierover ben onderricht; vandaar hadden ook de Joden geen andere voorstelling dan zoals van een zeer oud mens met een lange en sneeuwwitte baard, die meer dan de andere goden wonderen kon doen; niet dat Hij de Allerheiligste was, omdat zij niet wisten wat het heilige was; te minder zouden zij ooit het heilige hebben kunnen zien dat uit Hem voortgaat, omdat zij in een lichamelijke en aardse liefde waren, zonder heilig innerlijke, nrs. 4289, 4293.

9166. De eed van Jehovah zal tussen die beiden zijn; dat dit betekent de navorsing door de waarheden uit het Woord ten aanzien van al die dingen en elk afzonderlijk, staat vast uit de betekenis van de eed, namelijk de bevestiging door de waarheden, nrs. 2842, 3037, 3375, vandaar de eed van Jehovah, is door de waarheden uit het Woord, want daar zijn de waarheden van Jehovah of de Goddelijke Waarheden; en uit de betekenis van die beiden, dus in alle en de afzonderlijke dingen, want tussen beiden betekent in de innerlijke zin niet tussen twee, maar in alle en de afzonderlijke dingen.

Dat met twee, die dingen worden doorvat in de hemel, heeft als oorzaak, dat wanneer bij de engelen sprake is van twee waarheden die van elkaar afwijken, zich dan beneden twee geesten vertonen die redetwisten en dezen zijn de subjecten van verscheidene gezelschappen; alle en de afzonderlijke dingen die van het ene ware zijn, verschijnen bij de ene geest en alle en de afzonderlijke dingen die van het andere ware zijn, bij de andere; vandaar wordt het doorvat hoe die kunnen worden verbonden; dat dit zo is, is uit ondervinding te weten gegeven; vandaar komt het, dat met twee ook het volle wordt aangeduid, nr. 9103.

Dat het bij de Israëlitische en de Joodse natie geoorloofd was om bij Jehovah te zweren, kwam omdat zij niet innerlijke mensen waren maar uiterlijke en zij, wanneer zij in de Goddelijke eredienst waren, in het uiterlijke waren zonder het innerlijke; dat zij zodanig zijn geweest, zie de nrs. 4281, 4293, 4429, 4433, 4680, 4844, 4847, 4865, 4903, 6304, 8588, 8788, 8806; wanneer de bevestiging van het ware valt in de uiterlijke mens gescheiden van de innerlijke, dan vindt dit plaats door een eed; anders gebeurt het wanneer zij valt in de uiterlijke door de innerlijke; in de innerlijke mens immers verschijnt het ware in zijn licht, maar in de uiterlijke zonder de innerlijke verschijnt het ware in de duisternis.

Vandaar komt het, dat de hemelse engelen die in de binnenste of derde hemel zijn, omdat zij in het hoogste licht zijn, de waarheden zelfs niet door redeneren bevestigen, te minder daarover redetwisten of argumenteren, maar alleen zeggen ja of nee; de oorzaak hiervan is dat zij die dingen doorvatten en zien uit de Heer; vandaar komt het als volgt over de eden heeft gesproken: ‘Gij hebt gehoord dat gezegd is: Gij zult niet zweren, gij zult echter de Heer uw eden houden. Ik echter zeg u: Gij zult volstrekt niet zweren, noch bij de hemel, omdat hij is de troon van God, noch bij de aarde, omdat zij is de voetbank van Zijn voeten; noch bij Jeruzalem, omdat zij is de stad van de grote Koning; noch zult gij zweren bij uw hoofd, omdat gij niet één haar kunt wit of zwart maken. Laat echter uw woord zijn ja, ja, nee, nee; wat boven deze is, is uit het boze’, (Mattheüs 5:33-37).

De dingen sluiten in dat de Goddelijke waarheden moeten worden bevestigd door de Heer en niet door de mens, wat plaatsvindt wanneer de mensen innerlijk zijn en niet uiterlijk; uiterlijke mensen immers bevestigen die dingen door eden, de innerlijke echter door redenen; degenen die nog innerlijker zijn, bevestigen ze niet, maar zeggen alleen maar dat iets zo is of niet zo is.

Uiterlijke mensen zijn degenen die natuurlijke mensen worden genoemd en innerlijke zijn degenen die geestelijke mensen worden genoemd; en de nog innerlijker mensen zijn zij die hemelse mensen worden genoemd; dat dezen, namelijk de hemelsen, uit de Heer doorvatten of iets al dan niet waar is, zie de nrs. 2708, 2715, 2718, 3246, 4448, 7877; hieruit blijkt, wat het insluit dat de Heer zei: ‘Gij zult volstrekt niet zweren’; en verder, ‘laat uw woord zijn, ja, ja, nee, nee’.

Maar het zal worden ontvouwd, waarom ook wordt gezegd dat zij niet zouden zweren bij de hemel, noch bij de aarde, noch bij Jeruzalem, noch bij het hoofd; en dat een woord boven ja, ja, nee, nee, uit het boze is.

Bij de hemel zweren is bij het Goddelijk Ware, dus bij de Heer daar, want de hemel is niet de hemel krachtens de engelen in zich beschouwd, maar krachtens het Goddelijk Ware voortgaande uit de Heer, dus krachtens de Heer, in hen, want het Goddelijke in hen maakt dat zij zijn en worden genoemd engelen van de hemel; vandaar komt het, dat van hen die in de hemel zijn, wordt gezegd dat zij in de Heer zijn, en verder dat de Heer het al in alle en de afzonderlijke dingen van de hemel is en ook dat de engelen de Goddelijke waarheden zijn, omdat zij de ontvangers van het Goddelijk Ware zijn uit de Heer.

Dat de hemel is en wordt genoemd de hemel krachtens het Goddelijke van de Heer daar, zie de nrs. 552, 3038, 3700; en dat de engelen de Goddelijke waarheden zijn, nrs. 4295, 4402, 7268, 7873, 8301; en dat iets van de Heer wordt verstaan onder de engel in het Woord, nrs. 1925, 2821, 3039, 4085, 4295, 6280.

Omdat de hemel de Heer is ten aanzien van het Goddelijk Ware, wordt daarom gezegd, gij zult niet zweren bij de hemel, omdat hij de troon van God is, want de troon van God is het Goddelijk Ware dat voortgaat uit de Heer, nrs. 5313, 6397, 9039.

Bij de aarde zweren echter is bij de Kerk, dus bij het Goddelijk Ware daar; want zoals de hemel de Heer is krachtens het Goddelijk Ware dat uit Hem voortgaat, zo is eveneens de Kerk dit, aangezien de Kerk de hemel van de Heer of Zijn rijk op aarde is; dat de aarde in het Woord de Kerk is, zie de nrs. 662, 1066, 1262, 1733, 1850, 2117, 2118, 2928, 3355, 4535, 4447, 5577, 8011, 8732; en omdat de aarde de Kerk is, waar het Goddelijke van de Heer beneden de hemel is, wordt er daarom gezegd, gij zult niet zweren bij de aarde, omdat zij is de voetbank van de voeten van God; de voetbank van de voeten is het Goddelijk Ware beneden de hemel, zodanig als het Woord is in de letterlijke zin, want hierop steunt en als het ware staat het Goddelijk Ware in de hemel, dus het Woord in de innerlijke zin; dat ware wordt met de voetbank van de voeten aangeduid bij David, (Psalm 99:5; Psalm 132:7; Jesaja 60:13;

Jeremia Klaagliederen 2:1).

Bij Jeruzalem zweren echter is bij de leer van het ware uit het Woord, want Jeruzalem in de brede zin is de Kerk, nrs. 2117, 3654; maar wanneer er wordt gezegd de aarde, die de Kerk is en daarna Jeruzalem, dan is Jeruzalem de leer van de Kerk en dus de leer van het Goddelijk Ware uit het Woord.

Vandaar komt het dat er wordt gezegd ‘de stad van de grote God’; met de stad immers wordt in het Woord in de innerlijke zin ervan de leer van het ware aangeduid, nrs. 402, 2449, 2943, 3216, 4478, 4492, 4493.

Bij zijn hoofd zweren echter is bij het ware waarvan de mens zelf gelooft dat het waar is en dat hij van zijn geloof maakt, dat immers maakt bij de mens het hoofd en het wordt eveneens met het hoofd aangeduid bij, (Jesaja 15:2, 29:10; Ezechiël 7:18, 13:18, 16:12, 29:18; Mattheüs 6:17) en elders; en daarom wordt er ook gezegd; omdat gij niet één haar kunt wit of zwart maken; het haar immers is het ware van de uiterlijke of natuurlijke mens, nr. 3301, zodanig als degenen hebben die in het geloof van het ware zijn, maar niet uit hoofde hiervan dat zij doorvatten dat het waar is, maar uit hoofde hiervan dat de leer van de Kerk het zo leert; en omdat zij het niet ergens anders vandaan weten, wordt er gezegd dat men niet bij dat moet zweren, omdat ze een haar niet wit of zwart kunnen maken; een haar wit maken is zeggen dat het ware waar is uit zichzelf en een haar zwart maken is zeggen dat het valse vals is uit zichzelf; van het witte immers wordt gesproken met betrekking tot het ware, nrs. 3301, 3993, 4007, 5319 en vandaar van het zwarte met betrekking tot het valse.

Hieruit nu blijkt, wat daaronder wordt verstaan dat men volstrekt niet moet zweren, niet bij de hemel, niet bij de aarde, niet bij Jeruzalem, noch bij zijn hoofd, namelijk dat het Goddelijk Ware niet moet worden bevestigd door de mens, maar door de Heer bij de mens.

Daarom wordt er ook tenslotte gezegd, ‘uw woord zal zijn ja, ja, nee, nee; wat boven deze is, is uit het boze’; zij die immers uit de Heer het ware doorvatten en zien, bevestigen dat niet anders; zoals de engelen van de binnenste of derde hemel doen, die hemelse engelen worden genoemd, waarover eerder.

Dat het woord dat boven die is, uit het boze is, komt omdat dat wat er boven is, niet uit de Heer is, maar uit het eigene van de mens, dus uit het boze, want het eigene van de mens is niets dan het boze, zie de nrs. 210, 215, 874-876, 987, 1023, 1044, 1047, 3812, 4328, 5660, 8941, 8944.

Hieruit blijkt opnieuw, hoe de Heer heeft gesproken, namelijk zo, dat er in alle en de afzonderlijke dingen een innerlijke zin is; omdat Hij sprak uit het Goddelijke; dus voor de engelen tegelijkertijd wanneer Hij voor de mensen sprak, want de engelen doorvatten het Woord volgens de innerlijke zin ervan.