DE GODDELIJKE WIJSHEID

(De Divina Sapientia)

door Emanuel Swedenborg

Inhoudsopgave

1. De Goddelijke Wijsheid in de hemelen verschijnt voor de ogen van de engelen als Licht.

2. De Heer heeft de mens geschapen als een ontvanger van de liefde, die zijn wil is, en daaraan toegevoegd het receptakel van de wijsheid, dat zijn verstand is.

3. Over de formering van de mens in de baarmoeder uit de Heer door invloed in die beide receptakels.

3A. Dat de Heer Zich verbindt met de mens in de baarmoeder van de moeder van de eerste ontvangenis aan, en hem formeert.

3B. Dat Hij Zich verbindt in die beide receptakels, in het ene door de liefde, in het andere door de wijsheid.

3C. Dat de liefde en de wijsheid tegelijk en unaniem alle en de afzonderlijke dingen formeren, maar nochtans zich van elkaar onderscheiden in deze.

3D. Dat de receptakels in drie graden zijn onderscheiden bij de mens, de ene binnen de anderen, en dat de beide hogere de habitakels [woningen] van de Heer zijn, maar niet de laagste.

3E. Dat het ene receptakel is voor de toekomstige wil van de mensen, en het andere voor het verstand van hem, en dat evenwel volstrekt niets van wil en van verstand van hem in de formering aanwezig is.

3F. Dat in het embryo vóór de baring het leven is, maar dat het embryo niet ervan bewust is.

4. Er is gelijkenis en analogie tussen de formering van de mens in de baarmoeder en tussen de hervorming en de wederverwekking van hem.

5. De wil van de mens wordt na de baring het receptakel van de liefde, en het verstand het receptakel van de wijsheid.

6. Er is een overeenstemming van het hart met de wil, en van de long met het verstand, is een onbekende zaak in de wereld, omdat het onbekend was wat overeenstemming is, en dat er een overeenstemming is van alle dingen in de wereld met alle dingen in de hemel.

7. De verbinding van het lichaam en de geest bij de mens is door de hartbewegingen en de longbewegingen van hem, en de scheiding geschiedt wanneer die bewegingen ophouden.

7A. Dat de geest van de mens evenzeer mens is.

7B. Dat hij evenzeer een hart en vandaar een pols heeft, en een long en vandaar ademhaling.

7C. Dat de pols van zijn hart en de ademhaling van zijn long invloeien in de pols van het hart en in de ademhaling van de longen bij de mens in de wereld.

7D. Het leven van het lichaam, wat natuurlijk is, ontstaat en blijft bestaan door die invloed, en het houdt op door de verwijdering ervan, aldus door de scheiding.

7E. Dat de mens dan van natuurlijk geestelijk wordt.

8. Er bestaat niet één engel of geest, noch kan die bestaan, die niet als mens geboren is in de wereld.

8A. Dat in de mens een engellijk gemoed is.

8B. Dat een zodanig gemoed niet kan worden geformeerd tenzij in de mens.

8C. Noch kan het voortgeschapen worden, en door voortscheppingen vermenigvuldigd worden.

8D. Dat de geesten en de engelen het daaraan ontlenen dat zij kunnen blijven bestaan en leven tot in het eeuwige.

8E. En dat zij aan het menselijke geslacht kunnen worden aangebonden en daarmede verbonden.

8F. En zo de hemel kan bestaan, wat het einddoel van de schepping is geweest.

9. De Goddelijke Liefde is het Goddelijk Goede, en de Goddelijke Wijsheid is het Goddelijk Ware.

10. Er is een wederkerige verbinding van de liefde en de wijsheid.

10A. Dat het leven van de wil zich verbindt met het leven van het verstand.

10B. Dat de verbinding wederkerig is, en hoedanig zij is.

10C. Dat het leven van het verstand het leven van de wil zuivert; dat het dit ook vervolmaakt en verhoogt.

10D. Dat het leven van de wil samenwerkt met het leven van het verstand in elke beweging, en omgekeerd het leven van het verstand met het leven van de wil in elke zin.

10E. Eender in de klank en de spraak ervan.

10F. Eender bij de goeden en bij de bozen, met dit verschil, dat bij de bozen het leven van de wil door het leven van het verstand niet wordt gezuiverd, vervolmaakt en verhoogd, maar wordt bezoedeld, bedorven, en verdierlijkt.

10G. Dat de liefde, zijnde het leven van de wil, het gehele leven van de mens maakt.

11A. De liefde tot de Heer uit de Heer bestaat in de naastenliefde, en de wijsheid in het geloof.

11B. OVER DE LIEFDE EN DE NAASTENLIEFDE

11B.1. Dat de liefde tot het nut de naastenliefde is.

11B.2. Dat het de Heer is uit Wie, en dat het de naaste is tot wie.

11B.3. Dat de liefde tot de Heer bestaat in de naastenliefde, omdat zij in nut bestaat.

11B.4. Dat het nut is naar behoren getrouw, oprecht en gerecht zijn ambt uitoefenen, en zijn werk doen.

11 B.5. Dat er algemene nutten zijn, die ook nutten van de naastenliefde zijn.

11B.6. Dat de nutten geen nutten van de naastenliefde worden bij een ander, dan bij hem die strijdt tegen de boze dingen, die vanuit de hel zijn.

11B.7. Aangezien die zijn tegen de liefde tot de Heer, en tegen de naastenliefde.

11B.8. Dat nutten die tot eerste en laatste doel het eigen goede hebben, geen nutten van de naastenliefde zijn.

11C. OVER DE WIJSHEID EN OVER HET GELOOF

11C.1. Dat het geloof niet iets anders is dan de waarheid.

11C.2. Dat de waarheid pas waarheid wordt wanneer zij wordt doorvat en geliefd, en dat zij geloof wordt genoemd wanneer zij wordt geweten en gedacht.

11C.3. Dat de ware dingen van het geloof enerzijds de Heer betreffen, anderzijds de naaste.

11C.4. Kortom, hoe tot de Heer moet worden gegaan, opdat er verbinding geschiedt, en daarna hoe de Heer door de mens nutten doet.

11C.5. Het ene en het andere leren de geestelijke, de zedelijke en de burgerlijke ware dingen.

a) Eerst zal gezegd worden wat geestelijke ware dingen, zedelijke ware dingen, en burgerlijke ware dingen zijn;

b) ten tweede, dat de geestelijke mens ook een zedelijk en burgerlijk mens is;

c) ten derde, dat het geestelijke is in het zedelijke en het burgerlijke;

d) ten vierde, dat er, als zij worden gescheiden, geen verbinding is met de Heer.

11C.6. Geloof is die dingen weten en denken; naastenliefde is die dingen willen en doen.

11C.7. Daarom wanneer de Goddelijke Liefde van de Heer ontstaat bij de mens in de naastenliefde, zijnde die dingen willen en doen, zo ontstaat bij de mens de Goddelijke Wijsheid in het geloof, zijnde de ware dingen weten en denken.

11C.8. Dat de verbinding van de naastenliefde en het geloof wederkerig is.

12. Dat de Heer door Zijn Goddelijke Liefde en Zijn Goddelijke Wijsheid alle dingen in de hemel en alle dingen in de wereld bezielt tot aan de laatste ervan toe, sommige opdat zij leven en sommige opdat zij zijn en bestaan.

12.1. Dat de Heer is de Zon in de engellijke hemel.

12.2. Dat vanuit die Zon de oorsprong van alle dingen is.

12.3. Dat van uit die Zon de alomtegenwoordigheid van de Heer is.

12.4. Alle dingen die er zijn, zijn geschapen tot volgzaamheid aan het Leven zelf, zijnde de Heer.

12.5. Dat de zielen van het leven, en de levende zielen, en de plantaardige zielen, uit het leven dat uit de Heer is, worden bezield door nutten en volgens deze.

13. De ideeën van de engelen over de schepping van het heelal uit de Heer.

* * *

1. De Goddelijke Wijsheid in de hemelen verschijnt voor de ogen van de engelen als Licht.

In de Heer is de Liefde en is de Wijsheid.

De Liefde in Hem is Zijn, en de Wijsheid in Hem is Bestaan.

Echter zijn die in Hem niet twee, maar één.

De wijsheid immers is van de liefde, en de liefde is van de wijsheid, van waaruit beiden één zijn, hetgeen wederkerig is, want het éne wordt, en dit éne is de Goddelijke Liefde, die in de hemelen voor de engelen verschijnt als Zon.

Het wederkerige één zijn van de Goddelijke Wijsheid en de Goddelijke Liefde wordt verstaan onder deze woorden van de Heer: “Gelooft gij niet, Filippus, dat Ik in de Vader en de Vader in Mij is. Gelooft Mij, dat Ik in de Vader en de Vader in Mij is” Joh. 14:10-11; en onder deze: “Ik en de Vader zijn één”, Joh. 10:30.

Die twee echter, die één in de Heer zijn, gaan voort als onderscheiden twee uit Hem als Zon, de wijsheid als Licht, en de liefde als Warmte; maar zij gaan onderscheiden voort naar de schijn; in zich evenwel zijn zij niet onderscheiden, want het licht is van de warmte, en de warmte is van het licht.

Zij zijn immers in het kleinste punt één, zoals het is in de zon; wat immers voortgaat uit de zon, dit is eveneens de zon in kleinsten, en vandaar universeel in alles.

Gezegd wordt: elk punt en het kleinste, maar er wordt niet verstaan een punt of een kleinste van ruimte, want die zijn er immers niet in het Goddelijke, omdat het geestelijk en niet natuurlijk is.

Aangezien de wijsheid en de liefde als onderscheiden twee naar de schijn voortgaan uit de Heer als Zon, de wijsheid onder de gedaante van licht, en de liefde onder de doorvatting van warmte, worden zij derhalve als onderscheiden twee opgenomen door de engelen.

Door sommigen meer vanuit de warmte, die de liefde is, en door sommigen meer vanuit het licht, dat de wijsheid is: en daarom ook worden de engelen van alle hemelen onderscheiden in twee Rijken.

Zij die meer vanuit de warmte, die de liefde is, dan vanuit het licht, dat de wijsheid is, hebben opgenomen, maken het ene Rijk, en worden hemelse engelen genoemd; vanuit hen zijn de hoogste hemelen.

Zij echter die meer van uit het licht, dat de wijsheid is, dan vanuit de warmte, die de liefde is, hebben opgenomen, maken het andere Rijk, en worden geestelijke engelen genoemd; vanuit dezen zijn de lagere hemelen.

Gezegd wordt dat dezen meer hebben opgenomen vanuit het licht, dat de wijsheid is, dan vanuit de warmte, die de liefde is, maar dit méér is schijnbaar méér.

Zij zijn immers niet méér wijs dan al naar gelang de liefde bij hen één maakt met de wijsheid; en daarom ook worden de geestelijke engelen niet genoemd wijzen, maar inzichtvollen.

De Goddelijke Wijsheid, die in de hemelen verschijnt als licht, is in zijn wezen niet licht, maar bekleedt zich met licht, opdat zij voor het gezicht van de engelen ook verschijnt.

De wijsheid in haar wezen is het Goddelijk Ware, en het licht is daarvan de schijn en de overeenstemming.

Met het licht van de wijsheid is iets eenders het geval als met de warmte van de liefde, waarover boven.

Aangezien het Licht overeenstemt met de Wijsheid, en de Heer de Goddelijke Wijsheid is, wordt dan ook de Heer in het Woord op vele plaatsen het Licht genoemd, zoals in de volgende: “Hij was het ware Licht, hetwelk beschijnt elk mens komende in de wereld”. Johannes 1:9. “Jezus zei: Ik ben het Licht van de wereld, wie Mij volgt, zal niet wandelen in de duisternis, maar zal het licht van het leven hebben”, Johannes 8:12. “Jezus zei: Een weinig nog is het Licht met u, wandelt terwijl gij het licht hebt, opdat de duisternis u niet bevangt; terwijl gij het Licht hebt, gelooft in het Licht, opdat gij zonen des Lichts zult zijn. Ik, het Licht, in de wereld ben Ik gekomen, opdat al wie in Mij gelooft, niet in de duisternis blijft”, Johannes 12:35-36,46; en meermalen elders.

Zijn Goddelijke Wijsheid werd ook uitgebeeld door Zijn klederen, toen Hij van gedaante was veranderd, namelijk dat “zij verschenen zoals het Licht, schitterend en blank zoals sneeuw, zoals een voller het op aarde niet kan wit maken”, Marcus 9:3; Mattheüs 17:2.

De klederen in het Woord betekenen de ware dingen van de wijsheid, en daarom verschijnen alle engelen in de hemelen bekleed volgens de ware dingen van hun wetenschap, inzicht, en wijsheid.

Dat het Licht de verschijning van de wijsheid is, en dat zij daarvan de overeenstemming is, blijkt in de hemel, en niet in de wereld; in de hemel immers is geen ander licht dan geestelijk licht, dat het licht van de wijsheid is, alle dingen verlichtend die vanuit de Goddelijke Liefde daar ontstaan.

De wijsheid bij de engelen geeft het die dingen in hun wezen te verstaan, en het licht geeft het die dingen in hun vorm te zien; en daarom is het licht in de hemelen in gelijken graad met de wijsheid bij de engelen.

In de hoogste hemelen is het licht vlammend, schitterend zoals van het meest flonkerende goud; de oorzaak hiervan is deze, dat zij in de wijsheid zijn.

In de lagere hemelen is het licht blank, glanzend zoals van het meest blinkende zilver; de oorzaak hiervan is deze, dat zij in het inzicht zijn.

Het licht in de laagste Hemelen is zoals het middaglicht in de wereld; de oorzaak hiervan is deze, dat zij in de wetenschap zijn.

Het licht van de hogere hemelen is blank; het verschijnt geheel en al zoals een ster die in de nacht flitst en blinkt.

En het is een aanhoudend licht, omdat de zon daar niet ondergaat.

Het is datzelfde licht dat in de wereld het verstand van die mensen verlicht die het liefhebben wijs te zijn; maar het verschijnt niet aan hen, omdat zij natuurlijk zijn, en niet geestelijk.

Het kan wel verschijnen, want het is mij verschenen, maar voor de ogen van mijn geest.

Het is ook gegeven te doorvatten dat ik in het licht van de hoogste hemel in de wijsheid was, in het licht van de tweede hemel in het inzicht, en in het licht van de laatste hemel in de wetenschap, en dat ik wanneer ik alleen in het natuurlijke licht was, in onwetendheid omtrent de geestelijke dingen verkeerde.

Opdat ik zou weten in welk licht heden ten dage de geleerden van de wereld zijn, verschenen mij twee wegen; de ene werd die van de wijsheid genoemd, en de andere die van de dwaasheid.

Aan het einde van de weg van de wijsheid was een paleis in het licht; aan het einde echter van de weg van de dwaasheid was iets dat leek op een paleis, maar in de schaduw.

Er verzamelden zich 300 geleerden, en de keuze werd aan hen overgelaten welke weg zij zouden willen gaan; en het werd gezien dat 260 de weg van de dwaasheid in gingen, en slechts 40 de weg van de wijsheid.

Zij die de weg van de wijsheid gingen, traden het paleis binnen in het licht, waar prachtige dingen waren; en hun werden klederen uit fijn linnen gegeven, en zij werden engelen.

Degenen echter die de weg van de dwaasheid gingen, wilden datgene binnengaan wat eender aan een paleis verscheen, in de schaduw; maar zie, het was een theater van toneelspelers, waar zij toneelkostuums aantrokken en gemaskerd aan het bazelen sloegen, en dwaas werden.

Gezegd werd mij daarna, dat zo talrijk en zodanig tegenwoordig de dwaze geleerden zijn, die in het natuurlijke licht zijn, ten opzichte van de wijze geleerden, die in het geestelijke licht zijn, en dat diegenen het geestelijke licht hebben, die het liefhebben om te verstaan of het waar is wat door een ander wordt gezegd; maar dat diegenen het natuurlijke licht hebben, die het alleen liefhebben om datgene te bevestigen wat door een ander is gezegd.

294. To this I will append the following narrative account:

In the natural world people possess two levels of speech, because they possess two levels of thought, one inward and one outward. For a person can speak from his inner thought and at the same time then from his outer one, or he can speak from his outer thought and not from his inner one, and even contrary to his inner one. This is what makes possible pretenses, flatteries, and hypocrisies.

In the spiritual world, however, people do not possess two levels of speech, but a single one. A person there speaks as he thinks. Otherwise his voice becomes grating and hurts the ears. Still, he can remain silent and so not divulge the thoughts of his mind. Consequently, when a hypocrite comes into the company of people who are wise, either he goes away, or he hurries to a corner of the room and makes himself inconspicuous, and sits silent.

[2] Many spirits once gathered in the world of spirits and discussed this circumstance with each other, saying that being unable to speak as one thinks in the company of good spirits was a hardship for those who had not thought correctly about God and the Lord.

At the center of the gathering were the Protestant Reformed, and many of their clergy, and next to them Roman Catholics with some monks. Both groups said at first that it was not a hardship. What need is there to speak otherwise than as one thinks? And if perchance one does not think correctly, can he not purse his lips and remain silent?

Moreover, one of the clergy said, "Who does not think correctly about God and the Lord?"

But some of the gathering said, "Still, let's put it to the test."

And regarding God, there were some who had confirmed themselves in a trinity of persons - particularly because of the statement in the Athanasian doctrine,

The person of the Father is one person, that of the Son another, and that of the Holy Spirit still another.

And,

As the Father is God, so is the Son God, and the Holy Spirit God.

These were told to say "one God." But they could not. They contorted their lips and twisted them into many convolutions, but they could not articulate the sound into any other words than those in keeping with the ideas of their thought, which were ideas of three persons and so of three Gods.

[3] Moreover, those who had affirmed a faith divorced from charity were told to say the name Jesus. But they could not, even though they could all say Christ, and also God the Father. They were surprised at this, and inquiring into the reason, they found that they prayed to God the Father for the sake of the Son, and did not pray to the Savior Himself. For Jesus means Savior.

[4] They were further told to speak from their thought about the Lord's humanity and say, "Divine humanity." But none of the clergy present there could do so, though some of the laity could, and therefore the subject was presented for a serious ventilation.

So then, 1. They had read to them these statements in the Gospels:

The Father... has given all things into (the Son's) hand. (John 3:35)

(The Father has) given (the Son) authority over all flesh... (John 17:2)

All things have been delivered to Me by My Father. (Matthew 11:27)

All authority has been given to Me in heaven and on earth. (Matthew 28:18)

They were then told to retain in thought therefore the idea that Christ is God of heaven and earth, both in respect to His Divinity and in respect to His humanity, and so to utter the term, "Divine humanity." But still they could not. And they said that they even retained from the quotations some thought of the idea from an understanding of it, but nevertheless without any acknowledgment of it, and that for that reason they could not.

[5] 2. After that they had read to them statements from Luke 1:32, 34-35, ¹ saying that the Lord in respect to His humanity was the Son of Jehovah God, and statements showing that in respect to His humanity He is everywhere in the Word called the Son of God, and also the only-begotten. ² And the examiners asked them to retain this idea in their thought, along with the idea that the only begotten Son of God born into the world could not but be God, as the Father is God, and to utter the term, "Divine humanity."

But they said, "We cannot, because our spiritual thought, which is the inner one, does not allow into the thought nearest our speech any other than like ideas."

They said, too, that they perceived from this that it is now not possible to keep separate their levels of thought as in the natural world.

[6] 3. Next they had read to them the Lord's words to Philip:

Philip said to Him, "Lord, show us the Father...." (And the Lord) said to him, ."..He who sees Me has seen the Father... Do you not believe that I am in the Father, and the Father in Me?" (John 14:8-11)

And moreover other passages, saying that the Father and He are one (John 10:30, and elsewhere). And they were told to retain this idea in thought and then say "Divine humanity." But because their thought was not rooted in an acknowledgment that the Lord was God even in respect to His humanity, therefore they could not. They contorted their lips into convolutions to the point of becoming irate, and they tried to force their mouths into uttering it and to spit it out. But without success. The reason was that mental ideas flowing from an acknowledgment unite with spoken words in people who live in the spiritual world; and when those ideas do not exist, words are lacking, for ideas become words when uttered in speech.

[7] 4. Then they had read to them statement from the church's doctrine accepted throughout the world, saying that the Divine and human in the Lord are not two but one, indeed one person, united altogether like soul and body - statements from the Athanasian Creed. And they were told, "You may take from this an idea in keeping with your acknowledgment, that the Lord's humanity is Divine, because His soul is Divine, for it comes from your church's doctrine which you acknowledged in the world. Moreover the soul is the underlying essence and the body the form, and the essence and form are united, like being and expression, or like the efficient cause of an effect and the effect itself."

The spirits retained this idea and tried in accord with it to utter the term, "Divine humanity." But they could not, for their inner idea of the Lord's humanity dismissed and expunged this novel new idea, as they called it.

[8] 5. Again they had read to them the following from John:

...the Word was with God, and the Word was God... And the Word became flesh... (John 1:1, 14)

And the following from Paul:

...in (Christ Jesus) dwells all the fullness of the Godhead bodily. (Colossians 2:9)

And they were told to think hard that God, who was the Word, became flesh, and that all the Divine dwells in Him bodily. "Perhaps," they were told, "you can then utter the term, 'Divine humanity.'"

But they could not, saying openly that they could not entertain the idea of a Divine humanity, as God is God and man is man, and God is a spirit, "and we can think of a spirit only as being like a puff of wind or bit of ether."

[9] 6. Finally they were told, "You know that the Lord said, "Abide in Me, and I in you... He who abides in Me, and I in him, bears much fruit; for without Me you can do nothing. (John 15:4-5)" And because some of the English clergy were present, they had read to them also something from one of their prayers before Holy Communion:

For, when we spiritually eat the flesh of Christ, and drink the blood, then we dwell in Christ, and Christ in us.

"If you now think that this would not be possible unless the Lord's humanity is Divine, utter then the term, "Divine humanity," from an acknowledgment in the thought."

But still they could not. For they had the idea so deeply impressed on them that the Lord's Divinity was one thing and His humanity another, so that His Divinity was like the Divinity of the Father, and His humanity like the humanity of any other man.

The examiners said to them, however, "How can you think so? Is it possible for a rational mind ever to think that God is three and the Lord two?"

[10] 7. After that the examiners turned to the Lutherans, saying that the Augsburg Confession and Luther taught that the Son of God and the Son of Man in Christ are one person, that He is also in respect to His human nature the true, almighty and eternal God, and that being in respect to that nature at the right hand of almighty God, He governs everything in heaven and on earth, fills everything, is present with us, and dwells and acts in us. Moreover, there is no difference in any worship of them, since through the nature that is seen, the Divinity that is not seen is worshiped. Thus in Christ, God is man, and man is God.

Hearing this, the Lutherans replied, "Is that right?" And having looked around, they presently said, "We have not known this before. Consequently we cannot."

But one or two of them said, "We have read this and written it, yet when we have thought about it to ourselves on our own, the words were still only words, of which we could not form an interior idea."

[11] 8. Finally, turning to the Roman Catholics, the examiners said, "Perhaps you can pronounce the term 'Divine humanity,' because you believe that Christ is wholly present in the bread and wine of your Eucharist and in every particle of it, and you also worship Him as God when you present the host and distribute it, and you call Mary the mother of God. Consequently you acknowledge that she gave birth to God, which is to say, to His Divine humanity."

They then tried to utter the term in accord with those mental ideas they had of the Lord. But they could not, because of the physical idea they had of His body and blood, and because of their assertion that it was human power and not Divine power that He conferred on the Pope.

A monk then rose and said that he could think of the term "Divine humanity" as applying to the Virgin Mary, mother of God, and also to the patron saint of his monastery.

And another monk came forward saying, "I can, in accord with my mental idea of it, say 'Divine humanity' as a term applying to our most holy Pope rather than to the Christ."

But at that other monks pulled him back and said, "Shame on you."

[12] After that I saw heaven opened, and I saw little flame-like tongues descending and flowing into some of those present, and they then began to celebrate the Lord's Divine humanity, saying, "Put aside the idea of three Gods and believe that in the Lord dwells all the fullness of the Godhead bodily, that the Father and He are one as a soul and body are one, and that God is not a puff of wind or bit of ether, but human, and you will then be conjoined with heaven, and the Lord will enable you thereby to say the name Jesus and utter the term, "Divine humanity."

Voetnoten: