U bent de baas van een klein bedrijf. U bent op zoek naar een nieuwe werknemer om een vacature in te vullen. De eerste sollicitant stapt de kamer binnen en gaat zitten. Terwijl u de sollicitatiebrief bekijkt, realiseert u zich dat er geen cv bij zit. U moet dat over het hoofd hebben gezien omdat u nog een beetje nieuw bent in het baas zijn. Je gaat toch door met het gesprek... misschien wordt dit wel interessant. Na wat kennismakingsvragen, vraag je de sollicitant naar referenties en eerdere werkervaring. De sollicitant denkt even na en zegt dan: "Weet je niet dat Jezus zei dat we niet mogen oordelen?"
Dit is het tweede van twee artikelen over oordelen. Het eerste ging over de soorten oordelen die we moeten vermijden: veroordelende, zelfingenomen, hypocriete, geestelijke oordelen. In dit artikel zullen we kijken naar het soort oordeel dat de Heer ons toestaat te doen.
Wat zijn de manieren waarop we kunnen oordelen en zelfs zouden moeten oordelen? Wat zijn enkele manieren waarop we behulpzaam kunnen zijn als we eenmaal rechtvaardig geoordeeld hebben?
Om te beginnen moeten we misschien maar eens nagaan of het überhaupt wel goed is dat we oordelen. De echte test is of het zin heeft in de ogen van de Heer.
Laten we eens kijken naar een paar verzen over oordelen die we in de vorige preek hebben gebruikt:
"Wie onder u zonder zonde is, laat hij eerst een steen naar haar werpen." - Dit gaat NIET over NIET oordelen, het gaat over het niet vernietigen en doden van iemands geest door hem te veroordelen met onze ideeën (hoe waar die ook mogen zijn).
"Oordeelt niet, opdat gij niet geoordeeld wordt...." - Dit betekent eigenlijk "veroordeel niet", wat betekent dat we het geestelijk karakter van een persoon niet kunnen beoordelen, omdat we alleen kunnen zien wat er aan de buitenkant is.
"Verwijder eerst de balk uit je eigen oog, en dan kun je helder zien om de splinter uit het oog van je broeder te verwijderen." - Merk op dat Jezus niet zegt: "Verwijder de splinter van je broeder niet." Hij zegt, "verwijder eerst je eigen plank."
De Heer geeft ons toestemming om de daden van mensen te beoordelen. Eigenlijk zegt Hij ons dat we dat moeten doen. In Leviticus wordt ons verteld,
"Gij zult geen onrecht doen in uw oordeel. Gij zult de armen niet bevoorrechten, noch de persoon van de machtigen eren. In gerechtigheid zult gij uw naaste oordelen. Gij zult niet rondgaan als een roddelaar onder uw volk (Leviticus 19:15-16)
Hier beveelt de Heer de Israëlieten om hun naasten rechtvaardig te oordelen. En, voor het geval iemand op zoek was naar een beetje speelruimte voor zijn gewoonte om te roddelen, heb ik de opdracht van de Heer erin gelaten: "Gij zult niet rondgaan als een roddelaar." Het verspreiden van negatieve verhalen is geen daad van liefde, maar eerder een daad van egoïsme.
Nieuwe kerkelijke leringen ondersteunen ook de praktijk van het vellen van bepaalde soorten oordelen. Het volgende uit het boek True Christianity biedt een zeer praktische reden om te oordelen:
"Wanneer iemand uit drie of vier mensen een rentmeester kiest om zijn huishouden te leiden, of om een dienaar te zijn, onderzoekt hij dan niet het innerlijk van die persoon, en kiest hij er een die eerlijk en trouw is, en zo heeft hij hem lief?" (Ware Christelijke Religie 410)
Hier is een enigszins vergelijkbare leer van Apocalypse Uitgelegd:
"Het is een ieder geoorloofd over het zedelijk en burgerlijk leven van een ander na te denken en te oordelen; zonder zulk denken en oordelen over anderen zou geen burgerlijke samenleving kunnen bestaan." (Apocalyps Uitgelegd 629.14)
Daar is het: wij kunnen oordelen over het morele en burgerlijke leven van een ander. Wij kunnen oordelen over iemands daden, en wij kunnen ook op basis van die daden oordelen of iemand al dan niet eerlijk en getrouw lijkt te handelen. De rechters in onze rechtbanken maken dit soort beslissingen de hele tijd. Zij moeten bepalen of iemand iets al dan niet met kwade opzet of gewoon per ongeluk heeft gedaan.
OK. En wat dan nog? Dus wat als we rechtvaardig oordelen? Wat dan?
Wel, we kunnen het gebruiken om te bepalen wie onze vrienden moeten zijn, of wie we moeten aannemen voor een baan. Maar is dat alles? Wordt het alleen gebruikt om mensen weg te houden die we niet in onze buurt willen hebben? In sommige gevallen - bijvoorbeeld in gezinnen en andere onvermijdelijke situaties - is het onmogelijk ons van iemand te distantiëren, en toch kunnen we die oordelen voorgoed toepassen.
Onze naaste liefhebben betekent niet de persoon liefhebben, het betekent het goede liefhebben dat we in die persoon zien. Zonder uitzondering is ieder mens een mengeling van goed en kwaad. Ons doel in liefhebben is om het goede te ondersteunen. Wat doen we dan met het kwaad dat we zien? Moeten we dat kwaad op de een of andere manier liefhebben?
Om dit te beantwoorden, kijken we naar de verzen na de woorden van de Heer over de splinter en de plank. Hij vervolgt met te zeggen,
"Geef het heilige niet aan de honden en werp uw parels niet voor de zwijnen, opdat zij ze niet vertrappen, zich omkeren en u verscheuren." (Mattheüs 7:6)
Een manier om de woorden van de Heer hier toe te passen is om onze liefde en dus steun niet te geven aan de slechte gewoonten die we bij mensen zien. Die liefde zal vernietigd worden, en zij zal niet het doel van de liefde dienen, namelijk onze naaste naar de hemel te helpen. Opdat onze liefde nuttig zou zijn, moeten wij ons vermogen gebruiken om de zwijnen en de honden te beoordelen en te herkennen - dat wil zeggen, de slechte gewoonten in onze naaste en ook in onszelf.
Goed, dus goede gewoonten liefhebben en ondersteunen... hoe zit het met de slechte gewoonten? De Heer zegt ons dat we onze parels niet voor de zwijnen moeten werpen. Dus, wat doen we met de zwijnen?
Dit is geen eenvoudige situatie, dus er is niet één pasklaar antwoord. We moeten ons oordeel en de leiding van de Heer gebruiken om te proberen de beste manier te vinden om te reageren. Hier zijn enkele mogelijke manieren om de slechte gewoonten die we bij anderen waarnemen te benaderen.
Het eerste wat we kunnen doen is een slechte gewoonte negeren die niemand kwaad doet. In het verhaal van Noach over zijn dronkenschap, liepen Sem en Jafeth achterstevoren de tent in om de naaktheid van hun vader te bedekken. Ze keken hem niet eens aan. Ons wordt verteld dat engelen ook op deze manier handelen - zij houden van en steunen het goede in hun naaste terwijl ze nauwelijks hun zonden opmerken.
Het tweede wat we moeten doen is het beschermen van
onschuldigen. In een passage geeft de leer van de Nieuwe Kerk inzicht in de juiste bezigheid van een rechter. Een rechter legt een straf op aan een schuldig persoon om te voorkomen dat onschuldigen kwaad wordt aangedaan. En ons oordeel kan
hetzelfde doel dienen - bescherming van onschuldigen.
Dat zijn twee dingen die we kunnen doen als we rechtvaardig oordelen: ten eerste kunnen we het negeren en hun goede gewoonten steunen, en ten tweede, als iemands zonde iemand zou kunnen schaden, moeten we eerst het goede en de onschuld beschermen.
En tenslotte is er nog een derde mogelijkheid: de overtreder confronteren.
We moeten zorgvuldig overwegen hoe we iemand confronteren wiens daden of woorden correctie verdienen. Bij dit soort confrontatie, net als bij elke andere interactie, moeten we ons afvragen of we liefde of waarheid bieden. Vraag jezelf af wat de persoon echt nodig heeft. Of een beter idee: vraag de persoon wat hij nodig heeft? "Hé, heb je hier wat nuttige ideeën nodig, of wil je gewoon dat er iemand naar je luistert?" Het is heel goed mogelijk dat de persoon die we confronteren een moeilijke levenssituatie doormaakt, en dat hij of zij gewoon wat liefde nodig heeft.
En dan, als we de waarheid aanbieden, controleer dan of je woorden echt behulpzaam zijn door ze aan drie tests te onderwerpen: vriendelijk, waar en nuttig.
Eerste test... is datgene wat we zeggen vriendelijk - dat wil zeggen, komen we echt uit liefde en een verlangen om de persoon te helpen in de hemel te komen, of zijn we een beetje zelfingenomen of veroordelend. Zelfs als we onze ideeën aanbieden, moet dat vanuit een plaats van liefde zijn.
Tweede test... is datgene wat we zeggen ook echt waar, of is onze perceptie misschien een vertekend beeld van de situatie. Het is heel goed mogelijk dat we iemands acties verkeerd interpreteren en ongepast reageren? Om een verkeerde interpretatie te voorkomen, is het meestal een goed idee om eerst naar de persoon te luisteren.
Derde test... zijn onze woorden nuttig? Zeker, we willen helpen, en voor zover we kunnen zeggen, is dat ook zo... maar gaat het de persoon echt, daadwerkelijk, echt helpen in zijn situatie? We kunnen proberen om vriendelijk te zijn, en we denken dat het waar is, maar als de persoon in een moeilijke situatie zit, dan kan het niet nuttig zijn voor die persoon.
Het kan heel nuttig zijn voor iemand om wat perspectief van buitenaf te krijgen op zijn woorden en daden. Als ze overkomen als een eikel, verdienen ze het echt om dat te weten. De leer van de Nieuwe Kerk leert ons dat het heel nuttig kan zijn om wat inbreng van buitenaf te hebben wat betreft ons uiterlijk voorkomen, anders blijven we in onze eigen fantasieën leven (zie Hemel En Hel 487).
Dus, ben je ok met beoordeeld te worden? Bent u er klaar voor om met de maat die u hebt gemeten, teruggemeten te worden? Ben je klaar voor anderen om jou te doen zoals jij hen doet?
Als je antwoord ja is, denk dan in je dagelijks leven, terwijl je rechtvaardig oordeelt, eerst na of het probleem eenvoudigweg genegeerd kan worden terwijl je goedheid steunt. Als dat niet zo is, zorg er dan eerst voor dat onschuld en goedheid beschermd worden. En als iemands slechte gewoonte moet worden aangepakt, kies dan je woorden heel, heel zorgvuldig. Zijn je woorden vriendelijk, waar en nuttig?
(Bewerkt uit een preek van Jeffrey Smith, april, 2021)
