588. Maar er wordt van de Heer gezegd, dat het Hem berouwt en smart aan het hart, omdat dit met alle menselijke barmhartigheid lijkt te stroken, vandaar dat hier, als vaak elders in het Woord, naar de schijn is gesproken. Wat de barmhartigheid van de Heer is, kan niemand weten, omdat zij alle verstand van de mens oneindig te boven gaat; maar wat de barmhartigheid van de mens is, weet de mens, en dit is berouwen en smarten; en indien nu de mens geen voorstelling van de barmhartigheid verkrijgt uit een andere neiging, waarvan hij de aard kent, kan hij er geenszins iets bij denken, en vandaar niets van leren. Dit is de reden waarom zo vaak menselijke eigenschappen aan Jehovah of de Heer worden toegeschreven, zo bijvoorbeeld: dat Jehovah of de Heer straft, in verzoeking leidt, verderft, toornt, terwijl Hij toch nooit iemand verderft en nooit toornt. Wanneer daarom de Heer dit niettemin wordt toegeschreven, volgt daaruit, dat Hem ook berouw en smart wordt toegeschreven, want het toeschrijven van het ene volgt uit het toeschrijven van het andere, zoals duidelijk blijkt uit de navolgende plaatsen in het Woord; bij Ezechiël:

‘Mijn toorn zal volbracht worden, Ik zal mijn grimmigheid doen rusten, en het zal Mij berouwen’, (Ezechiël 5:13);

daar Hem hier toorn en grimmigheid wordt toegeschreven, wordt Hem ook berouw toegeschreven.

Bij Zacharia:

‘Gelijk als Ik gedacht hen kwaad te doen, toen Mij uw vaderen vertoornden, barmhartig Jehovah Zebaoth, en het heeft Mij niet berouwd; alzo omgekeerd, zal Ik in deze dagen denken goed te doen aan Jeruzalem en aan het huis van Juda’, (Zacharia 8:14, 15);

alwaar gezegd wordt dat Jehovah gedacht heeft kwaad te doen, terwijl Hij er toch nooit aan denkt iemand kwaad te doen, maar goed aan allen en aan eenieder.

Bij Mozes, toen hij smeekte voor de aangezichten van Jehovah:

‘Keer af van de grimmigheid van Uw toorn, en laat het U over het kwaad van Uw volk berouwen. En het berouwde Jehovah over het kwaad, hetwelk Hij gesproken had Zijn volk te doen’, (Exodus 32:12, 14);

ook hier wordt aan Jehovah toornige grimmigheid en bijgevolg berouw toegeschreven.

Bij Jona zegt de koning van Ninevé:

‘Wie weet, God mocht Zich omkeren en berouw krijgen en zijn brandende toorn laten varen, zodat wij niet te gronde gaan’, (Jona 3:9);

waar hem op dezelfde wijze berouw wordt toegeschreven, maar ook toorn.

Bij Hosea:

‘Omgekeerd is over Mij Mijn hart, al Mijn berouw is tezamen ontstoken, Ik zal de grimmigheid van Mijn toorn niet uitvoeren’, (Hosea 11:8, 9);

op dezelfde wijze wordt daar van het hart gezegd, dat al het berouw is ontstoken, zoals hier, dat het Hem smartte aan het hart; het berouw klaarblijkelijk voor veel barmhartigheid. Evenzo bij Joël:

‘Bekeert u tot Jehovah, uw God, want Hij is genadig en barmhartig, lankmoedig en van veel barmhartigheid, en berouw hebbende over het kwade’, (Joël 2:13);

waar het duidelijk blijkt, dat berouw barmhartigheid betekent.

Bij Jeremia:

‘Misschien zullen zij horen en zich bekeren, eenieder van zijn boze weg, en Ik zou berouw hebben over het kwaad’, (Jeremia 26:4);

voor zich erbarmen.

Bij dezelfde:

‘Indien datzelfde volk zich van zijn boosheid bekeert, zo zal Ik berouw hebben over het kwaad’, (Jeremia 18:8);

hier staat berouw eveneens voor zich erbarmen, als zij zich bekeerden; want de mens is het die de barmhartigheid van de Heer van zich afwendt, en nooit wendt de Heer zich van de mens af.