1408. Haec et sequentia se ita habent historice, sicut scripta sunt, sed historica sunt repraesentativa, omnia verba sunt significativa: se ita res habet in omnibus historicis Verbi, non solum in libris Mosis sed etiam in Josuae, Judicum, Samuelis et Regum, in quibus omnibus nihil aliud apparet quam historicum; sed tametsi historicum est in sensu litterae, usque in sensu interno sunt arcana caeli quae recondita ibi latent; quae arcana nusquam videri possunt quamdiu mens cum oculo tenetur in historicis, nec prius revelantur quam cum mens a sensu litterae removetur: se habet Verbum Domini sicut corpus in quo anima viva; quae animae sunt, non apparent dum inhaeret mens corporeis, adeo ut vix credat se animam habere, minus quod victura post mortem; ut primum vero a corporeis recedit, patent illa quae animae et vitae sunt; quae etiam causa est, non solum quod moritura corporea antequam homo potest e novo nasci aut regenerari, sed etiam quod corpus moriturum ut venire possit in caelum ac videre caelestia: ita se habet cum Verbo Domini; illius corporea sunt illa quae sunt sensus litterae, in quibus cum mens tenetur, interna nusquam videntur, sed quando quasi mortua sunt, tunc primum sistuntur videnda: sed usque sunt illa quae sunt sensus litterae similia illis qua apud hominem in ejus corpore, nempe scientificis memoriae quae ex sensualibus sunt, quae sunt vasa communia in quibus interiora seu interna; inde sciri potest quod aliud sint vasa et aliud essentialia quae in vasis; vasa sunt naturalia, essentialia quae in vasis, sunt spiritualia et caelestia; ita quoque historica Verbi, ut et singulae voces in Verbo, sunt vasa communia, naturalia, immo materialia, in quibus spiritualia et caelestia; haec nusquam in conspectum veniunt nisi per sensum internum: unicuivis hoc constare potest solum ex eo quod multa in Verbo secundum apparentias, immo secundum fallacias sensuum, dicta sint; ut quod Dominus irascatur, puniat, maledicat, occidat, et talia plura, cum tamen in sensu interno contraria sunt; nempe quod Dominus nusquam irascatur et puniat, minus maledicat et occidat; usque tamen iis qui ex simplicitate cordis credunt Verbum sicut illud capiunt in littera, nihil nocet dum in charitate vivunt; causa est quia Verbum nihil aliud docet quam ut quisque cum proximo vivat in charitate, utque ament Dominum supra omnia; qui hoc faciunt, illi habent interna apud se, et sic apud eos fallaciae ex sensu litterae captae facile discutiuntur.
Arcana Coelestia #3138
3138. In tribus his versibus agitur de praeparatione et illustratione naturalis hominis, ut inde verum, quod conjungendum bono in rationali, evocaretur: sed cum praeparatione et illustratione ita se habet: sunt binae luces, quae formant intellectualia hominis, lux caeli, et lux mundi; lux caeli est a Domino, Qui in altera vita angelus est Sol et Luna, videatur n. 1053, 1521, 1529, 1530; lux mundi est ex sole et luna, quae coram visu corporeo apparent; internus homo suum visum et suum intellectum habet a luce caeli, externus autem homo suum visum et suum intellectum habet a luce mundi; influxus lucis caeli in illa quae sunt lucis mundi, facit illustrationem et simul apperceptionem; si correspondentia sit, apperceptionem veri, si non correspondentia, apperceptionem falsi pro vero; sed illustratio et apperceptio non dari potest nisi 1 sit affectio seu amor, qui est calor spiritualis, et dat vitam illis quae per lucem illustrantur; sicut comparative lux solis non dat vitam vegetabilibus, sed calor qui in luce, ut patet ex temporibus anni.
[2] In versibus qui nunc proxime sequuntur, describitur praeparatio ulterius, quod nempe lux caeli quae est Divina Domini, 2 influeret in illa quae erant lucis mundi in naturali Ipsius homine, 3 ut inde verum quod conjungendum bono in Rationali, educeret, ita 4 per viam ordinariam; idcirco, ut Dominus Humanum faceret Divinum, per viam ordinariam in mundum venit, hoc est, voluit 5 sicut alius homo nasci, et sicut alius instrui, et sicut alius renasci, sed cum differentia quod homo renascatur a Domino, sed quod Dominus Semet Ipsum non modo regeneravit, sed etiam glorificavit, hoc est, Divinum fecit; tum quod homo per influxum charitatis et fidei novus fiat, at Dominus per amorem Divinum qui in Ipso, et qui Ipsius: inde videri potest quod regeneratio hominis sit imago glorificationis Domini, seu quod idem, quod in processu regenerationis hominis sicut in imagine, videri queat, tametsi remote, processus glorificationis Domini.
Footnotes:
1. The following two (or in some cases more) words are transposed in the Manuscript.
2. The editors of the third Latin edition made a minor correction here. For details, see the end of the appropriate volume of that edition.
3. The Manuscript has vel
4. The Manuscript has via ordinaria
5. The Manuscript inserts ut and follows with nasceretur... instrueretur... renasceretur
