9429. ‘Et commorabatur gloria Jehovae super monte Sinai’: quod significet interiora Verbi Domini in caelo, constat ex significatione ‘gloriae Jehovae’ cum de Verbo, quod sit sensus ejus internus, ita interiora Verbi, de qua Praefatio ad Gen. xviii et n. 5922, et ex significatione ‘montis Sinai’ quod sit Divinum Verum procedens a Domino, et inde caelum, de qua supra n. 9420, 9427. Quod interiora Verbi dicantur gloria, est quia Divinum Verum procedens a Domino ut sole est lux in caelo, quae dat visum angelis ibi, et simul intelligentiam et sapientiam, n. 1531, 1619-1632, 2776, 3138, 3167, 3190, 3195, 3339, 3341, 3636, 3643, 3862, 3993, 4302, 4415, 4527, 5400, 6313, 6608, 6907, 8644, 8707, 8861; ex Divina illa luce est omnis gloria in caelo, quae talis est ut excedat omnem, captum humanum; inde patet unde est quod Verbi sensus internus sit ‘gloria’; est enim sensus Verbi internus Divinum Verum procedens a Domino in caelo, ita lux e qua omnis gloria ibi.

[2] Hoc intelligitur per ‘gloriam’ in pluribus locis in Verbo, ut quod visuri Filium hominis in nube cum gloria, Matth. 24:30; Luc. 21:27; quod Dominus cum passus fuerit, intraturus esset in gloriam Suam, Luc. 24:26; quod cum venturus in gloria Sua, sessurus sit super throno gloriae Suae, Matth. 25:31; ‘sedere super throno gloriae’ est judicare ex Divino Vero quod ab Ipso; tum quod Moscheh et Elias visi sint in gloria, Luc. 9:30 [, 31]; quod ‘Moscheh et Elias’ ibi sint Verbum, videatur Praefatio ad Gen. xviii et n. 2762, 5247, 9372; ¹ id quoque intelligitur per glorificationem Domini apud Johannem,

Nunc glorificatus est Filius hominis, et Deus glorificatus est in Ipso; si Deus glorificatus est in Ipso, etiam Deus glorificabit Ipsum in Se Ipso; et statim glorificabit Ipsum, 13:31, 32;

‘glorificari in Deo’ est fieri Divinum Bonum ex quo Divinum Verum: similiter apud ² eundem cap. 12:28.

[3] Per ‘gloriam’ significatur Divinum Verum procedens a Domino quale est in caelo, etiam in sequentibus his locis: apud Esaiam,

Vox clamantis in deserto, Parate viam Jehovae; et revelabitur gloria Jehovae, et videbunt omnis caro simul, 40:3, 5;

ibi de Adventu Domini, ubi ‘gloria Jehovae quae revelabitur’ est Divinum Verum; quod Dominus id sit quia ab Ipso, patet apud Johannem,

In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum: in Ipso vita erat, et vita erat lux hominum: erat Lux vera: et Verbum caro factum ³ est, et vidimus gloriam Ipsius, gloriam ut Unigeniti a Patre, 1:1, 4, 9, 14;

‘Verbum’ ibi est Divinum Verum, similiter ‘lux’, inde patet quid sit ‘videre gloriam Ipsius’; quod Dominus non in alia gloria ⁴ in mundo apparuerit praeter cum transformatus, notum est:

[4] ⁵ pariter alibi apud ⁶ Johannem,

Haec ⁷ dixit Esaias quando vidit gloriam Ipsius et locutus est de Ipso. Sed diligebant gloriam hominum magis quam gloriam Dei: Ego lux in mundum veni, ut omnis qui credit in Me in tenebris non maneat, 12:41, 43, 46; etiam hic ‘gloria Domini’ et ‘gloria Dei’ pro Divino Vero, et ‘gloria hominum’ pro falso:

apud Esaiam,

Illuminare, quia venit lux tua, et gloria Jehovae super te exorta est; super te exorietur Jehovah, et gloria Ipsius super te videbitur: gloria Libani ad te veniet ad decorandum locum sanctuarii Mei: non occidet amplius sol tuus, et luna tua non colligetur, quia Jehovah erit tibi in lucem aeternitatis, 60:1-fin. ;

ibi manifeste agitur de Adventu Domini, de regno Ipsius, de caelo, et de Ecclesia; Divinum Verum procedens a Divino Humano Ipsius in toto illo capite describitur, et vocatur lux, honor, et gloria:

[5] apud eundem,

Timebunt ab occasu solis nomen Jehovae, et ab ortu solis gloriam Ipsius; veniet Zioni Redemptor, 59:19, 20;

⁸ ibi etiam de Domino; ‘nomen Jehovae’ pro omni vero fidei et bono amoris ex quo cultus, n. 2724, 3006, 6674, 9310 apud eundem,

Vocavi Te in justitia, et dabo Te in foedus populo, in lucem gentium: Ego Jehovah, hoc nomen Meum, et gloriam Meam alteri non dabo, 42:6, 8;

hic quoque de Domino, ubi ‘lux gentium’ est Divinum Verum quod ab Ipso, ‘gloriam non alteri dare’ est quod non ab alio quam a Domino, Qui unum cum Jehovah, procedet Divinum illud Verum: ut quoque apud eundem,

Propter Me, propter Me faciam, et gloriam Meam alii non dabo, Esai. 48:11 ⁹ :

[6] pariter alibi apud Esaiam,

Erumpet sicut aurora lux tua; ambulabit ante te justitia ¹⁰ tua, gloria Jehovae colliget te, 58:8:

apud eundem,

Veniet ad congregandum omnes gentes et linguas ut veniant et videant gloriam Meam, 66:18:

apud eundem,

Regnabit Jehovah Zebaoth in monte Zionis et in Hierosolyma, et coram senioribus Ipsius gloria, 24:23

apud Moschen,

Dixit Jehovah, Vivus Ego, et implebitur gloria Jehovae universa terra, Num. 14:20, 21 ¹¹ ;

in illis locis ¹² de Domino agitur, et ‘gloria’ ibi est Divinum Verum quod ab Ipso: apud Esaiam,

Vidi Dominum sedentem super throno alto et elato, et seraphim stantes desuper Ipso; et clamavit hic ad illum, Sanctus, sanctus, sanctus Jehovah Zebaoth; plenitudo omnis terrae gloria Ipsius, 6:1-3:

apud Davidem,

Caeli enumerant gloriam Dei, Ps. 19:2 [KJV Ps. 19:1]:

et apud eundem,

Ut timeant gentes nomen Jehovae, et reges terrae gloriam Tuam, quod aedificaverit Jehovah Zionem, et apparuerit in gloria Sua, Ps. 102:16, 17 [KJV Ps. 102:15, 16]:

[7] in Apocalypsi, Gloria Dei illustrabit sanctam Hierosolymam, et lucerna ejus Agnus; et gentes quae salvantur in luce Ipsius ambulabunt; et reges terrae ¹³ adferent gloriam et honorem suum in eam, Apoc. 21:23-25;

‘sancta Hierosolyma’ pro nova Ecclesia, ‘gloria Dei’ pro Divino Vero a Domino ibi, similiter ‘lux Ipsius in qua ambulabunt’, ‘reges terrae qui adferent gloriam’ pro illis ¹⁴ qui in veris ex bono sunt, n. 2015, 2069, 4581, 4966, 5044, 6148. Ex his nunc constare potest quid significatur per ‘gloriam Jehovae quae commorabatur super monte Sinai’; videatur etiam n. 8427.

V:

4402. ‘Et vocavit id El Elohe Israel’: quod significet ex Divino Spirituali, nempe cultus interior, constat ex significatione ‘El Elohe’, de qua sequitur; et ex significatione ‘Israel’ quod sit spirituale, de qua n. 4286, 4292. Cum his quae a versu 17 hujus capitis huc usque dicta sunt, ita se habet: agitur in hoc capite in sensu supremo de Domino quomodo Ipse Naturale Suum Divinum fecerat; sed quia illa quae in ¹ sensu supremo sunt de Domino, excedunt ideas cogitationis hominis, sunt erum Divina, licet illustrare illa per talia quae propius cadunt in ideas, nempe per id quomodo Dominus naturale hominis regenerat; de regeneratione enim hominis quoad ejus naturale in sensu interno hic etiam agitur, nam regeneratio hominis est imago glorificationis Domini, n. 3138, 3212, 3296, 3490; Dominus enim secundum ordinem Divinum Se glorificavit, hoc est, Divinum fecit; et quoque secundum talem ordinem hominem regenerat, hoc est, caelestem et spiritualem facit; hic quomodo spiritualem, nam ‘Israel’ significat illum;

[2] spiritualis homo non est interior rationalis homo sed interior naturalis; interior rationalis homo est qui vocatur caelestis; quae differentia sit inter spiritualem et caelestem hominem, saepius prius dictum est; homo spiritualis fit per id quod apud illum conjungantur vera cum bono, hoc est, illa quae sunt fidei cum illis quae sunt charitatis, et hoc in naturali ejus; ibi conjunguntur primum vera exteriora cum bono, et dein vera interiora; de conjunctione verorum exteriorum in naturali actum est in hoc capite a versu 1 ad 17, et de conjunctione verorum interiorum cum bono, a versu 17 ad finem; vera interiora non aliter conjunguntur cum bono quam per illustrationem influentem per internum hominem in externum; ex illustratione illa patent vera Divina non nisi quam communiter, comparative quemadmodum objecta innumerabilia oculo sicut unum obscurum absque distinctione; haec illustratio ex qua vera non nisi quam communiter apparent, significata est per Esavi verba ad Jacobum, ‘Statuam quaeso cum te de populo mecum’, et per responsum Jacobi, ‘Quare hoc? inveniam gratiam in oculis tuis’, de quibus videatur ² n. 4385, 4386;

[3] quod spirituali homini sit obscurum respective, videatur n. 2708, 2715, 2716, 2718, 2831, 2849, 2935, 2937, 3241, 3246, 3833; spiritualis hic homo est qui repraesentatur per ‘Israelem’, n. 4286; spiritualis homo dicitur ex eo quod lux caeli in qua est intelligentia et sapientia, influat in illa quae sunt lucis mundi apud hominem et faciat ut illa quae sunt lucis caeli, repraesententur in his quae sunt lucis mundi, utque sic correspondeant; spirituale enim in se spectatum est ipsa Divina Lux quae a Domino, proinde intelligentia veri, et inde sapientia ³ ; sed lux illa apud spiritualem hominem incidit in illa quae sunt fidei apud illum et credit ⁴ esse vera, at apud caelestem in bonum amoris. Sed haec tametsi clara sunt illis qui in luce caeli, usque obscura sunt illis qui in luce mundi, ita plerisque hodie, et fortassis ita obscura ut vix intelligibilia; verumtamen quia de illis agitur in sensu interno ac illa talia sunt, non supersedendum quin ⁵ aperiantur; venturum est tempus quando illustratio.

[4] Quod altare vocatum sit ‘EL ELOHE ISRAEL’, et per id ⁶ significatus cultus interior ex Divino Spirituali, est quia El Elohe idem est in sensu supremo cum Divino Spirituali et quoque Israel; quod Israel sit Dominus quoad Divinum Spirituale, ac in sensu repraesentativo Ecclesia ⁷ spiritualis Domini, seu quod idem, homo qui talis, videatur n. 4286, 4292; ‘El Elohe’ in ⁸ lingua originali significat Deum Deum, et stricte secundum verba, Deum deorum: in Verbo Jehovah seu Dominus plurimis in locis nominatur ‘El’ in singulari, etiam ‘Eloah’, et quoque nominatur ‘Elohim’ in plurali, uterque ⁹ aliquoties in uno versu aut in una serie; qui sensum internum Verbi non scit, non scire potest cur ita; quod ‘El’ involvat aliud, et ‘Eloah’ aliud, ac ‘Elohim’ aliud, quisque potest judicare ex eo quod Verbum sit Divinum, hoc est, a Divino ducat originem, et quod sit inde inspiratum quoad omnes voces, immo quoad omnium minimum apicem:

[5] quid El cum nominatur, et quid Elohim, involvit, constare potest ab illis quae supra passim ostensa sunt, quod nempe El et Elohim seu Deus dicatur ¹⁰ cum agitur de vero, videatur n. 709, 2586, 2769, 2807, 2822, 3921

f. , 4287; inde est quod per El et Elohim in sensu supremo significetur Divinum Spirituale, nam hoc idem est cum Divino Vero, sed cum differentia quod per ‘El’ significetur verum voluntate et actu, quod idem est cum veri bono, n. 4337, 4353, 4390 ‘Elohim’ in plurali dicitur quia per verum Divinum intelliguntur omnia vera quae a Domino; inde etiam angeli in Verbo aliquoties dicuntur elohim seu dii, n. 4295, ut quoque patebit a locis infra e Verbo adductis. Quia nunc ‘El et Elohim’ in sensu supremo significant Dominum quoad verum, etiam significant Ipsum quoad potentiam, nam verum est de quo praedicatur potentia, bonum enim per verum agit cum potentiam exercet, n. 3091, 4015; quapropter ubi in Verbo agitur de potentia ex vero, Dominus ‘El ac Elohim’ seu Deus dicitur; inde quoque est quod El in lingua originali etiam significet potentem.

[6] Quod El et Elohim seu Deus dicantur in Verbo ubi agitur de Divino Spirituali, seu quod idem, de Divino Vero, et inde Divina Potentia, constare potest adhuc ab his locis:

apud Mosen,

Dixit Deus Israeli in visionibus noctis... Ego Deus deorum (El Elohe) patris tui, non timeas a descendendo in Aegyptum, quia in gentem magnam ponam te ibi, Gen. 46:2, 3;

ibi quia ad Israelem quem ‘ponet in gentem magnam’ et sic de vero et ejus potentia agitur, dicitur El Elohe, quod in sensu proximo significat Deum deorum; quod Elohim in sensu proximo sint dii, quia praedicantur de veris et inde potentia, etiam patet apud eundem,

Ibi aedificavit Jacob altare, et vocavit locum El-Beth-

El, quia ibi revelati sunt illi Elohim, in fugiendo illo coram fratre suo, Gen. 35:7: et alibi apud eundem,

Jehovah Deus vester ¹¹ , Ipse Deus deorum, et Dominus dominorum, Deus (El) magnus, potens et formidabilis, Deut. x

17; ubi Deus deorum exprimitur per Elohe Elohim, et dein Deus per El, Cui tribuitur magnitudo et potentia:

[7] apud Davidem,

Deus (El) magnus Jehovah, et Rex magnus super omnes deos (elohim), in Cujus manu pervestigatione sterrae, et robora montium Ipsi, Ps. 95:3, 4;

ibi Deus seu El dicitur quia de Divino Vero et inde Potentia agitur; tum dii dicuntur quia de veris quae inde; ‘rex’ enim in sensu interno significat verum, n. 1672, 2015, 2069, 3009, 3670; inde quid ‘Rex magnus super omnes deos’ involvit, constat; ‘pervestigationes terrae’ sunt quoque vera Ecclesiae, quae vocantur ‘robora montium’ a potentia ex bono ¹² :

apud eundem,

Quis in caelo comparabit se Jehovae, assimilabitur Jehovae in filiis deorum ¹³ (elim)? Deus ¹⁴ (El) validus in arcano sanctorum, ... Jehovah Deus Zebaoth, quis sicut Tu fortis Jah? Ps. 89:7-9 [KJV Ps. 89:6-8];

ibi ‘filii deorum seu elim’ pro veris Divinis, de quibus quod praedicetur potentia, patet, nam dicitur ‘Deus (El) validus, Jehovah Deus exercituum, quis fortis sicut Tu?’

[8] Similiter alibi apud eundem,

Date Jehovae filii deorum, date Jehovae gloriam et robur, Ps. 29:1:

apud Mosen,

Ceciderunt super facies suas, et dixerunt, Deus deorum

(El elohe) spirituum omnis carnis, Num. 16:22:

apud Davidem,

Ego dixi, dii (elohim) vos, et filii Altissimi omnes vos, Ps. 82:6; Joh. 10:34;

ubi dii dicuntur a veris, nam ‘filii’ sunt vera, n. 489, 491, 533, 1147, 2628, 3373, 3704: ¹⁵ apud eundem,

Confitemini Deo deorum (Elohe elohim), ... confitemini Domino dominorum, Ps. 136:2, 3:

apud Danielem,

Aget pro lubitu suo rex, et efferet se, et exaltabit se super omnem deum (el), et super Deum deorum (El elohim)

loquetur mira, 11:36.

Inde patet quod El elohe in proximo sensu sit Deus deorum, et quod ‘dii’ in sensu interno praedicentur de veris quae a Domino.

[9] Quod El seu Deus in singulari dicatur ubi agitur de potentia quae ex Divino Vero, seu quod idem, ex Divino Spirituali Domini, constare potest ab his locis:

apud Mosen,

Sit Deo (El) manus mea ad faciendum cum te malum, Gen.

31:29: et alibi, Nec pro Deo (El) manus, Deut. 28:32:

et apud Micham, Sit ¹⁶ pro Deo (El) manus, 2:1;

‘pro Deo manus’ est ¹⁷ ut sit potentia; quod ‘manus’ sit potentia, videatur Davidem, Ponam in mari manum Ipsius, et in fluviis dextram Ipsius; Ille vocabit Me Pater meus Tu, Deus (El) meus, petra salutis meae, Ps. 89:26, 27 [KJV Ps. 89:25, 26];

ubi de potentia ex veris:

apud eundem,

Impius dicit in corde suo, Oblitus est Deus (El),

occultavit facies Suas, non videt in perpetuum surge Jehovah Deus (El), extolle manum Tuam, ... quapropter contemnit impius Deum (Elohim)? Ps. 10:11-13;

[10] similiter:

apud eundem,

Jehovah petra mea, et propugnaculum meum et ereptor meus, Deus (El) meus, rupes mea, Ps. 18:3 [KJV Ps. 18:2];

ubi de potentia:

apud Esaiam,

Residuum revertetur, residuum Jacobi ad Deum (El)

potentem, 10:21:

apud eundem,

Puer natus est nobis, Filius datus est nobis, super cujus humero principatus; vocabit nomen Ipsius, Mirabilis, Consiliarius, Deus (El), Potens, Pater aeternitatis, Princeps pacis, ix [KJV 6]:

apud eundem,

Ecce Deus (El) salutis meae, confidam, et non timebo, quia robur meum, 12:2:

apud eundem,

Ego Deus (El) etiam ex die, Ego Ipse, et nemo e manu Mea eripiens, facio et quis retractabit illud? 43:12, 13;

ibi de potentia:

apud Jeremiam,

Deus (El) magnus, potens, cujus nomen Jehovah exercituum, ¹⁸ 32:18:

in libro 2 Samuelis, Cum Deo (El) meo transiliam murum, Deus (El) integra via Ipsius, sermo Jehovae purus, ... Quis Deus (El) praeter Jehovam? quis petra praeter Deum (Elohim) nostrum? Deus (El) refugii mei robur, [2 Sam 22:30], 31-33:

apud Mosen,

Non vir Deus (El) et mentiatur, aut filius hominis et paeniteat Ipsum. Num Ille dixerit, et non fecerit? aut locutus fuerit, e non stabiliverit?... Eduxit eos ex Aegypto, sicut robora unicornis illi; ... tempore illo dicetur Jacobo et Israeli, Quid fecerat Deus (El), Num. 23:19, 22, 23; ¹⁹

[11] ubi in sensu interno de potentia et vero: et apud eundem,

Deus (El) Qui eduxit eum ex Aegypto, sicut robora unicornis illi; consumet gentes hostes suos, et ossa eorum franget, et tela ejus conteret, Num. 24:8;

quod ‘cornua et robora unicornis’ significent potentiam ²⁰ veri ex bono, videatur n. 2832; praeter in multis aliis locis. Quia in Verbo pleraque etiam oppositum sensum habent, ita quoque deus et dii, qui ita ²¹ nominantur cum de falso et de potentia ex falso agitur; ut apud Ezechielem,

Alloquentur illum dii (elim) fortium in medio inferni, ²² 32:21:

apud Esaiam,

Incaluistis in diis (elim) sub omni arbore viridi, 57:5;

ubi ‘dii’ dicuntur ex falsis: similiter alibi.

V: